2 Defisitni boshqarish asosiy ko’rinishlari va salbiy oqibatlari - Byudjet taqchilligining asosiy sabablari ular, tinchlik davrida harbiy maqsadlarga sarflangan xarajatlar, shuningdek ishlab chiqarishdagi tanazzullar, turg'unlik va tushkunlik davrlari. Samarasiz iqtisodiyot kurashmoqda. Daromadlar pasaymoqda va ular bilan birga soliq tushumlari. Inqiroz davrida ishsizlik ko'payadi, ishsizlik nafaqalari uchun sarf-xarajatlar oshadi, bu esa davlat byudjeti taqchilligini yanada kuchaytiradi. Kamomad milliy iqtisodiyotni boshqarishda noto'g'ri hisob-kitoblar tufayli ham paydo bo'lishi mumkin. Bundan tashqari, hukumatlar uni ataylab yaratishi mumkin, bunda davlat xarajatlarining o'sishi yalpi talabni va u orqali yalpi taklifni oshiradi, iqtisodiy o'sish uchun turtki beradi.
- Byudjet taqchilligi paydo bo'lishining yuqoridagi sabablaridan tashqari, quyidagilarni ham ajratib ko'rsatish mumkin
- O’zbekiston Respublikasining ta'sis sub'ekti yoki mahalliy byudjetning tasdiqlangan byudjetining joriy xarajatlari ularning byudjet daromadlari hajmidan oshmasligi kerak.
- O’zbekiston Respublikasining ta'sis sub'ektining tasdiqlangan byudjeti taqchilligi miqdori federal byudjetdan moliyaviy yordamni hisobga olmaganda, uning byudjet daromadlarining 15 foizidan oshmasligi kerak. Agar O’zbekiston Respublikasining ta'sis sub'ektining byudjet to'g'risidagi qonuni mol-mulkni sotishdan tushgan tushum miqdorini tasdiqlagan bo'lsa, O’zbekiston Respublikasining ta'sis sub'ektining byudjet taqchilligining maksimal miqdori yuqoridagi cheklovdan oshib ketishi mumkin, lekin ko'p bo'lmagan miqdorda. mulkni sotishdan tushgan tushum miqdori bo'yicha. Shunga o'xshash qoida mahalliy byudjet taqchilligi hajmini tartibga soladi, ammo bu erda bu miqdor federal va mintaqaviy byudjetlardan moliyaviy yordamni hisobga olmaganda, mahalliy byudjet daromadlarining 10 foizidan oshmasligi kerak.
- Shuning uchun taqchillik ishsizlik davrida foydalidir, ammo bum bosqichida u xavflidir, chunki u inflyatsiyaga olib keladi, chunki xarid qobiliyatining oshishi resurslarning tugashi tufayli ishlab chiqarishning adekvat o'sishi bilan birga kelmaydi.
- Byudjet taqchilligini kamaytirish muammosi bir qator sabablarga ko'ra juda jiddiy. Birinchidan, talab qilinadigan davlat xarajatlari miqdori katta. Ushbu majburiyatlar o'nlab yillar davomida to'planib kelmoqda, ularning ko'plari qisqartirilmaydi, boshqalarning qisqarishi nomaqbul chora bo'lib, aholining turli guruhlari manfaatlariga ta'sir qiladi. Ikkinchidan, byudjetni to'ldirishning yangi manbalarini topish juda qiyin. Soliqlarning o'sishi iqtisodiyotdagi tadbirkorlik faoliyatiga salbiy ta'sir ko'rsatadi, iqtisodiyotning kriminallashuviga yordam beradi (soliqlardan bo'yin tovlash, yashirin iqtisodiyotning o'sishi).
Do'stlaringiz bilan baham: |
