Defisitni boshqarish va tartibga solishdagi dolzarb muommolar Reja: 1 Defisitni boshqarish tushunchasi

• Toshkent moliya instituti
• Sayfullayev Samandar
• SMMT-90/21

Defisitni boshqarish va tartibga solishdagi dolzarb muommolar

Reja:

1 Defisitni boshqarish tushunchasi

2 Defisitni boshqarish asosiy ko’rinishlari va salbiy oqibatlari

3 Defisitni boshqarish turlari

Foydalanilgan adabiyotlar

1 Defisitni boshqarish tushunchasi

• Milliy moliyaning holati har qanday davlatning eng muhim ko'rsatkichlaridan biridir. Davlat o'z daromadlari va xarajatlarini rejalashtirishni boshlashi bilanoq, ularni muvozanatlash muammosi paydo bo'ldi. Byudjet taqchilligi - xarajatlarning davlat byudjeti jamg'armasi daromadlaridan oshib ketishi ko'pchilik rivojlangan mamlakatlarga xosdir.
• Bozor munosabatlarining amal qilishi sharoitida byudjet muvozanatini ta'minlash qiyin. Rivojlangan bozor mamlakatlari byudjet taqchilligining ob'ektivligini tan oldilar va printsipial jihatdan yangi siyosat - byudjet taqchilligi siyosatini qabul qildilar.

• Bozor munosabatlari sharoitida byudjet taqchilligining ob'ektivligini e'tirof etish uni ob'ektiv iqtisodiy kategoriya sifatida ko'rib chiqish va uning rivojlanish qonuniyatlarini o'rganishni taqozo etadi.
• Moliyaviy kategoriya sifatida byudjet taqchilligi davlat byudjetining hosilasi bo'lib, uning holatini ifodalaydi, bunda daromadlar ishlab chiqarishning chegaraviy ijtimoiy xarajatlarining o'sishi tufayli barcha xarajatlarni qoplamaydi, bu esa salbiy byudjet balansiga olib keladi.
• Byudjet taqchilligi - bu davlat ixtiyorida bo'lganidan ortiq qo'shimcha daromadlarni jalb qilish va ulardan o'z daromadlari bilan ta'minlanmagan xarajatlarni moliyalashtirish uchun foydalanish bilan bog'liq iqtisodiy munosabatlar tizimi. 

• Ijobiy byudjet balansining yo'qligi faqat favqulodda holatlar bilan bog'liq bo'lmasligi kerak. Kamomad iqtisodiyotni davlat tomonidan tartibga solish bilan bog'liq bo'lishi mumkin va hukumatning ijtimoiy ishlab chiqarish tarkibida progressiv o'zgarishlarga erishish uchun iqtisodiyot tarmoqlarini rivojlantirishga katta davlat investitsiyalarini kiritish niyatini aks ettiradi.
• Biroq, ko'pincha taqchillik iqtisodiyotdagi inqirozni, xo'jalik yurituvchi sub'ektlarning moliyaviy-iqtisodiy ko'rsatkichlarining yomonlashishini, iqtisodiy aloqalarning uzilishini, soliq tizimining samarasizligini va boshqalarni aks ettiradi. Bunda hukumatdan iqtisodiyotni barqarorlashtirish, moliya-kredit tizimini isloh qilish, byudjet siyosatini tuzatish bo‘yicha shoshilinch choralar ko‘rish talab etiladi