Delikvent minez-quliq

Delikvent minez-quliq
Ha`zirgi waqitta o`spirimlik waqitta tuwri keletug`in delikvent quliqka meyil bolg`an agressiv quliq mashqalasi aktual bolip kelmekte, bug`an o`mirimizde dusta kelip atirmiz. Du`n`ya boyinsha antisotsial ha`reketlerde (alkogolizm, narkomaniya, ja`miyet ta`rtibin buziw ha`m t.b.) ko`rinis berip atirg`an delinkvent quliqli o`spirimler saninin` artip baratirg`ani pikirimizdin` da`lili.
O`spirimlik da`wri minez-quliqtag`i buzilislar ha`m ja`miyetlik maslasa almasliq dinamikaliq o`zgesheliklerge iye ekenligi ushin ju`da` aktual. Nizamg`a qarsi minez-quliq haqqindag`i tu`rli pikirler bar bolip esaplanadi. Psixologiyaliq a`debiyatlarda usi ko`rinis ko`binese delinvent minez-quliq dep ataladi. Latinsha delingues-ayip, guna ma`nisin bildiredi. Bul tu`sinik nizamg`a qarsi minez-quliqti bildiredi, yag`niy belgili da`wirde, belgili bir shaxstin` ja`miyette nizamlarg`a tiykarlang`an ta`rtip qag`iydalardan shetke shig`iw,o`zgelerdin` ma`plerine, sotsial normalarg`a qarsi bolg`an, aqibetinde jinayi juwapkerlikke tartilatug`in minez-quliq ko`rinisi.
Arnawli a`debiyatlarda delinvent tu`sinigi tu`rli ma`nilerde qollaniladi. O`spirimlerde ushiraytug`in delikvent jag`daylardi A.E. Lichko o`spirimler psixiatriyasinda jinayi juwapkerlikke tartilmaytug`in mayda antisotsial ha`reketlerge kiritedi. Bul mektepte sebepsiz sabaqlardi qaldiriw, toparlarg`a qosiliw, mayda urliq, ku`shsizlerge qushin ko`rsetiw siyaqlilar.
V.V.Kovalev bolsa delikventliktin` bunday ta`riypleniwine qarsiliq bildiredi ha`m delikvent minez-quliqti jinayi dep esaplaydi.
Shet elde delikvent atamasi ko`binese atamasi ko`binese voyaga jetpegen jinayatlardi an`latadi. Ja`miyet rawajlaniwindag`i sotsial toparlar ta`repinen belgilengen normalardan shetke shig`atug`in, basqa individ yamasa toparg`a ziyan keltiriwshi 18 jasqa shekem bolg`an shaxstin` minez-qulqi. Voyaga jetip delikvent avtomatik ra`wishte antisotsial shaxsqa aylanadi dep esaplaydi.
Kopshilik psixologiyaliq a`debiyatlarda delikventlik tu`sinigi antisotsial ha`reket bolip, yag`niy nizamdi buziw sipatinda qaraladi.
Delikvent minez-quliq deviant minez-quliq tu`ri sipatinda bir qatar o`zgesheliklerge iye:

1. 
   Birinshiden, bul qulqi buziliwdin` bir tu`ri esaplanadi. Misali, ha`r bir xaliq ushin belgili bolg`an nizamlar bar, solardin` buziliwi, ko`pshilik eresek adamlardi «huqiqbuzarlarg`a»aylantirip qoyadi, misali, naloglardi o`z waqtinda to`lemew yaki birewge fizikaliq ta`repten ziyan keltiriw. Bug`an tiykarlanip adamzat jalg`an isletiw kerek emesligin tu`sinip jetedi. Biraq ha`qiyqatti so`ylewshi ko`pshilik jag`dayda, jalg`andi o`z orni menen isletken qatarinda neadekvat esaplanip qaladi.
   
2. 
   Ekinshiden, delikvent minez-quliq huqiqiy normalar menen basqariladi,- nizamlar, normativ aktler, intizam qag`idalar menen.
   
3. 
   U`shinshiden- nizamg`a qarsi minez-quliq deviatsiyanin` en` qawipli formalarina kiredi, sebebi- ja`miyetlik dizimge ha`m ta`rtipke qawip saladi.
   
4. 
   To`rtinshiden, bunday minez-quliqli shaxs ha`r qanday ja`miyette jazalanadi. Ha`r qanday ma`mlekettin` tiykarg`i waziypasi nizamlar shig`ariw ha`m olardin` orinlaniwin baqalaw, sonin` ushinda deviatsiyanin` basqa tu`rlerine qarag`anda, delikvent minez- quliq arnawli sotsialliq institutlar menen basqariladi: sudlar, tergew organlari, erkinlikten mahrum qiliw orinlari menen.
   
5. 
   Besinshiden,- en` tiykarg`isi, nizamg`a qarsi minez quliq shaxs penen ja`miyet arasinda konflikt ju`zege kelgenligin bildiredi,- individual tilekleri ha`m ja`miyetlik talaplar ortasinda.