Demand aggregate supply modelidan foydalanamiz

chizma. Yalpi taklif egri chizig’ining keyns kesmasidagi muvozanati
Yalpi taklif o’zgarishining narxlarning va ishlab chiqarishning muvozanatli 
darajasiga ta’sirini 6-chizma misolida ko’rib chiqamiz. Narxdan boshqa omillar 
ta’sirida yalpi taklifning AS
1 
dan AS
2 
ga siljishi natijasida ishlab chiqarish xajmi 
Y
1
dan Y
2
gacha kamayadi, narxlar darajasi esa R1 dan R2 gacha ko’tariladi, ya’ni 
stagflyatsiya ro’y beradi.
Boshqa bir vaziyatda, masalan, narxlarga bog’liq bo’lmagan omillardan birortasi 
o’zgarib, yalpi taklifning o’zgarishiga olib kelsin. Ya’ni, erning narxi pasaysa, 
korxonalardan olinadigan soliqlar kamaysa va bular natijasida mahsulot birligiga 
ketgan sarf-xarajatlar qisqarsa, unda jami taklif egri chizig’i AS
1
dan AS
3
holatga 
siljiydi. Bunda narxlar muvozanat darajasi R1 dan R3ga qadar pasayadi va ishlab 
chiqarishning muvozanatli hajmi Y1 dan Y3 qadar oshadi, ya’ni, iqtisodiy o’sish 
holati ro’y beradi.
12
-
chizma
. 
Yalpi
 
taklif
 
o’zgarishining
 
ta’siri
 

---

Xulosa 
 
Iqtisodiyotni eng oliy muommosi bo’lmish “cheklangan resurslardan 
insonlarning cheksiz extiyojlarini qondirish” masalasi bugungi kunda axoli 
demagrafiyasini oshishi natijasida qiyinlashib bormoqda. Talabning oshishi 
taklifni oshishiga olib kelmoqda. Buning natijasi o’laroq xar bir rivojlangan va 
rivojlanayotgan mamlakat yalpi ichki maxsuloti va boshqa makroiqtisodiy 
ko’rsatkichlari oshib borayotganidan ko’rish mumkun. Yalpi talab va yalpi taklifni 
muvozanatga keltirish avvalom bor turmush darajasi yaxshilanishiga va ishsizlikni 
oldini olishga yordam beradi. Respublikamizda yalpi talab va yalpi taklif 
muvozanatlashuvini amalga oshiruvchi markaziy bank va moliya vazirligi bo’lsa, 
uning xisobini Respublika statistika bo’limi shug’ullanadi. Yuqoridagi malumotlar 
stat.uz saytidan olindi. Shuni aytishimiz mumkinki biz makroiqtisodiy tahlil kursini 
o’rganish bilan uning real voqelik, yani bizning atrofimizda 
bo’layotgan hodisalar, qaysiki iqtisodiy sohadagi, u albatta barcha sohalarga 
ta’sir ko’rsatmay qolmaydi, o’zgarishlarni tushunishimiz hamda ulardan unumli 
foydalanish, boshqa so’z bilan o’z ma’nfaatimiz yoki butun jamiyat manfaati 
yo’lida oqilona foydalanish uchun imkon beradi. Bundan tashqari talabning o’zi 
nima ekanligini anglaganimiz holda, uning o’zgarishida qanday omillar ro’l 
oynashini bilishimiz biz yaqin kelajakda o’z xususiy sektorimizda yoki jamoat 
birlashmasida bunday o’zgarishlarni oldindan sezishimiz va o’z o’rnida kerakli 
xulosalar chiqarib eng muhim bo’lgan chora tadbirlarni amalga oshirish uchun 
strategik rejalar tuzish uchun juda muhim ekanligini anglashimiz mumkin. Bu esa, 
ishlab chiqarish yoki xizmat ko’rsatish obektini kutilmagan iqtisodiy talofatlardan 
ximoyalash hamda nafaqat zarardan qochish balki o’zgarishlardan unumli va 
ongli ravishda foydalanish oqibatida keskin ravishda katta foydaga erishish va 
korxona yoki tashkilotning kelajagi uchun muhim bir qadam tashlash imkoniyatiga 
ega bo’lamiz. Shundan ko’rinadiki, talab ya’ni yalpi talabning o’zgarishini 
kuzatish juda muhim bir jarayon ekanligini anglab yetamiz. 
 

---