Detali pokovkasini qizdirish

 
Konstruksion po‘latlarning markalanishi. Konstruksion po‗latlar 
markalaridagi St-harflar po‗latligini, undan keyingi raqamlar tartib nomerini 
bildiradi. Raqamlar ortishi po‗latdagi uglerod miqdorining ortganligini bildiradi. 
Markalar oldidagi masalan, В harfi po‗latni Bessemer konvertorida olinganligini 
bildiradi. Markalar raqamlaridagi 
indekslar (SP, PS va KP) po‗latlarni ulardagi FeO dan temirni qaytarganlik 
darajasini bildiradi. Masalan, St3sp da bu markali po‗latda – 0,22% uglerodi 
bo‗lgan to‗la 
qaytarilgan po‗latdir. 
―A‖ guruhidagi po‘latlarning mexanik xossalari tartibga solingan, kimyoviy 
xossalari aniq belgilanmagan. Bunday po‘latlar quyidagicha belgilanadi; St1, St2, 
St3…..St6, St 
―Б‖ guruhidagi po‘latlarning kimyoviy xossalari tartibga solingan, mexanik 
xossalari esa aniq belgilanmagan. Bunday po‘latlarning tamg‘asi oldiga sinf belgisi 
qo‘yiladi: БSt4, БSt4кп, БSt5 va hokazo. 
―B‖ guruhdagi po‘latlarning ham mexanik, ham kimyoviy xossalari aniq tartibga 
solingan va kafolatlangan. Bunday po‘latlardan har qanday qayta ishlash yo‘li 
bilan (payvandlash, termik ishlov berish) mashina konstruksiyalarini yasash 
mumkin. Ular quyidagicha belgilanadi: BSt3 yoki BSt5 va hokazo. Oddiy sifatli 
uglerodli po‘latlar yengil-yelpi talab qo‘yilgan sharoitda ishlaydigan mashina 
konstruksiyalarini yasashda keng qo‘llaniladi. Masalan, St5, St6 markali 
po‘latlardan tramvay va poyezd izlari yasaladi. Yo‘l qurilish mashinalari va 
qishloq xo‘jalik mashinalarining val, tishli g‘ildirak, maxkamlash elementlari kabi 
ko‘p vositalari tayyorlanadi. 

---

10 
Sifatli konstruksion po‘latlarda zararli elementlarning miqdori kam 
bo‘lganligi uchun ularning mexanik xossalari va kimyiviy tarkibi ancha 
barqarordir. Bunday po‘latlar mashinasozlik korxonalarida har xil geometric 
shaklda jo‘valangan yoki bosim ostida ishlangan yarim fabrikat holatida keltiriladi,
kimyoviy tarkibi hamda mexanik xossalari aniq tartibga solingan bo‘ladi. Ular 
mashinasozlikning juda keng jabhalarida ishlatiladi. Masalan, 08кп, 05кп, 10кп
list po‘latlardan avtomobil tomlari, qanotlari hamda g‘ilof shaklidagi vositalar 
ishlab chiqariladi. 10, 20, 25 po‘latlardan kam yuk ko‘taradigan vallar , tishli
g‘ildiraklar kabi vositalar tayyorlanadi. O‘rta uglerodli sifatli po‘latlardan
o‘rtacha kuchlanishlarda ishlaydigan javobgarligi katta mashina vositalari 
tayyorlanadi. Masalan , 30, 40, 45 po‘latlardan taqsimlovchi vallar , g‘ildiraklarni 
harakatga keltiruvchi yarim o‘q, tirsakli vallar, kuchli tishli g‘ildiraklar va 
shunga o‘xshash vositalar tayyorlanadi. Qoziqli baraban korpusi yon devori 
Sch18 markali cho‘yandan tayyorlanadi. Baraban vali ham korpus yon devori 
bilan birgalikda quyma usulda tayyorlanadi va kerakli shakl va o‘lchamlarni hosil 
qilish uchun tokarlik dastgohida ishlov beriladi. 
Tеmir uglеrоdli qоtishmаlаrning uglеrоd miqdоri 2,14 % dаn оrtiq bo‘lgаn 
qоtishmаlаr cho‘yan dеb аtаlаdi.