Detallar yuza g’adir-budirliklari bo’yicha yeyilmani aniqlash usullari

Ishqalanish yuzalarining tadqiqot usullari

Ishqalanish yuzalarining holati va yuza qatlamining tuzilishini o’rganish uchun hozirgi vaqtda turli fizikaviy usullar qo’llaniladi.

Optik metallografiya yordamida optik mikroskoplarda (kattalashtirish 100 – 2000 marta) yopyg’ va korong’i maydonda qotishmalarning fazaviy va struktura tartibini sifat jihatidan aniqlash maqsadida, shuningdek

Struktura tashkil etuvchilarining fazasi, o’lchami, shakli va taqsimotini son jihatidan aniqlash maksadida tadqiqotlar o’tkaziladi. Bu usulni, shuningdek ishqalanish yuzalarining holatini (jarohatlanish bo’lishligi, tirnalish, korroziya o’chog’i, toliqib yeyilish izlari va h.k.)

Baxolash uchun xam ishlatiladi.

Mikroqattiqlikni o’lchash. Bu usul optik metallografiyaga qo’shimcha bo’lib, qotishmadagi turli faza va struktura hosil bo’lishini indentifikatsiya (aynan o’xshatish), tadqiqot qilinayotgan tizimdagi bir fazani mustahkamlanish darajasini

aniqlash, ishqalanish yuzani va materialning sirt qatlamiga yondosh ayrim uchastkalari (maydonchalari)dagi mustahkamlanish (yoki bo’shashish) darajasini aniqlash uchun xizmat qiladi. Rentgenostruktura analizi qotishmalarning fazaviy

Tarkibini aniqlash, metallni nozik strukturasi, kristall panjarani takomillashish darajasi, kristallarning yo’nalishi, termik va mexanikaviy ishlov berishda va ishqalanishda qotishmalarning sirtqi qatlamida yuz beradigan struktura o’zgarishlarini tadqiqot qilishga imkon beradi.

Elektron mikroskopiya yuqori yechim qobiliyatiga (razreshayuщaya sposobnost) ega bo’lib, atom sathiga yaqin darajada material strukturasi o’zgarishining xarakterini, hattoki sirtqi qatlam jarohatlanish strukturasini kuzatishga imkon beradi. Elektron mikroskop 100000 va undan ko’proq marta kattalashtirib beradi.

Rentgenospektral mikroanaliz bir necha mikrometrgacha yetuvchi yechim qobiliyati bilan turli kimyoviy elementlarning materialda taqsimlanishini o’rganishga imkon beradi. Bu ko’pgina metallshunoslik masalalarini yechish, shuningdek ishqalanish yuzalaridagi turli qo’shilmalar va ajralmalarni o’rganish va identifikatsiya qilish uchun juda muhim.

Uzluksiz rentgenografiya usuli rentgenostruktura analizi usulining bir ko’rinishi bo’lib, ishqalanish yuzalarini tadqiqotida foydalaniladi. Bu usul yordamida materialning strukgurasi bevosita ishqalanish jarayonida bo’ladigan holatiga yaqin holatda va tutashuvdan chiqishdagi jadal sovush boshlanishi oldidan fotousul yoki ionlashtirish hisobdoni (ionizatsionniy schetchik) bilan qayd qilinadi.