Deviant(salbiy) xulq-atvor turlari

Suitsid (o’z-o’zini o’ldirish)

Suitsid bu odamning o’zini-o’zi o’ldirishga harakat qilishdir. Ko’p 
hollarda suitsid chetga og’uvchi fe’l-atvor sifatida echilishi 
mumkin bo’magan muammolardan, umuman hayotdan qutulish 
usuli bo’lib keladi. Bunday hollar kuzatilib, o’rganilib, shunday 
xulosaga kelindiki, ular ma’lum darajada jins, yosh ma’lumot, 
sotsial va oiladagi tutgan o’rniga bog’liq holda kelib chiqadi. 
Suitsidlar, asosan rivojlangan davlatlarda ko’p uchraydi va 
bugungi kunda ularni ko’payishi kuzatilmoqda. Erkaklar orasida 
sodir etilayotgan suitsid hollari ayol orasidagiga qaraganda 
kŏproq og’ir ahvollarga olib keladi. Ŏz joniga qasd qilish 20 
yoshgacha va 55 yoshdan oshganlar ichida uchraydi. Hozirgi ŏz-
ŏzini ŏldirish hollari 10-12 yoshli bolalar ichida ham 
kuchaymoqda. 

---

Fohishabozlik

Fohishabozlik.
Bu termin lotincha «prostitutio» so’zidan
olingan bo’lib, or-nomusni yo’qotish, xo’rlash, toptash
degan ma’nolarni beradi. Fanda rasmiy nikohsiz jinsiy
aloqa 2 ta turga bo’lib o’rganiladi:

1) Konkubinat-nigohsiz birga yashash;

2) Fohishabozlik: pul uchun o’z tanasini sotish Mehnat
taqsimoti, shaharlarni vujudga kelishi jarayonida paydo
bo’lgan fohishabozlik kapitalistik munosabatlar bilan bir
qatorda rivojlanib bordi. XX asrning 20 yillarining
boshlaridan evropada ham, shimoliy amerikada
kamayishi kuzatilmoqda. Bu an’anani sababi
tadqiqotchilarni fikriga ko’ra ayollarni iqtisodiy ahvolini
yaxshilanishi, birovga qaram bo’lib qolmasligidir. 

---

Jinoyatchilik

---

Jinoyatchilik franko-belgiyalik
olim matematik statistik l.a.ketle
o’zining «sotsial-fizika» (1835 
yil) kitobida shunday xulosaga
keladiki, har qanday sotsial
tuzum o’zining tashkil topishiga
kŏra kelib chiquvchi
jinoyatlarning ma’lum bir
miqdori va tartibini belgilaydi. 
Bu sohada olib borilgan
tadqiqotlar jinoyatni bir qator
ob’ektiv va sub’ektiv
faktorlardan kelib chiqishidan
ko’rsatdi: sotsial o’rin (mavqe), 
faoliyat turi, ma’lumot darajasi, 
qoniqtirmaydigan moddiy ahvol, 
individ va sotsial guruh ŏrtasida
munosabatlarni pasayishi, 
madaniy chegaralarning yo’qligi, 
sotsial nazoratni talabga javob
bermasligi.

---


Jahon amaliyoti kŏrsatganidek, 
bozor munosabatlariga ŏtishda, 
ayniqsa, birinchi davrlarda
jinoyatni kuchayishi kuzatiladi. 
Jinoyatchilikni ahvoliga nosog’lom
konkurentsiya, ishga joylashishga
qiyinchiliklari, infilyatsiya katta
ta’sir kŏrstaadi. Jinoyat bu
insoniyatni barcha nuqsonlarini
aks ettirishidir. Hech qaysi jamiyat
uni yŏq qilishga erishgani yŏq. 
Shunday bŏlsada, jamiyatni
majburiy bŏlgan vazifasi ŏsish
templarini pasayishiga erishish va
jinoyatchilikni sotsial chidamkorlik
darajasida nazorat ustida ushlab
turishidir.

---

•