1. Eylem 2. Zaman 3. Kişi
yaklaşıyordum, durmuştur, söylüyor, buldu (yaklaş, dur, söyle, bul)
Bu kelimelerin fiil olup olmadıklarını
anlamak için, en küçük anlamlı parçalarını (köklerini) buluruz:
Bulduğumuz bu köklere, mastar eki, "-mek, -mak" ekleriz. Eğer anlamlı kelimeler elde ediyorsak,
bulduğumuz kelimeler fiil demektir.
Örneğin; "göz" sözcüğüne "-mek, -mak" mastarını eklediğimizde "gözmek, gözmak" gibi anlamsız
kelimeler oluşuyor. Demek ki "göz" sözcüğü fiil değildir.
Kök: Fillerin sonlarındaki bütün ekler atıldıktan sonra kalan anlamlı kısmına
KÖK
denir.
Çekimli Fiil Taban Kök Sonucu
gördüm
seviyor
bilir
suluyor
gör
sev
bil
sula
bozulmadı
bozulmadı
bozulmadı
bozulmadı
FİİLLERDE ZAMAN
Dilimizde tek zamanlı ek almış fiiller olduğu gibi birden çok zaman veya kip eki almış fiiller de vardır.
bunlar:
A. Basit Zamanlı Fiiller:
Tek zaman eki almış fiillerdir. Türkçe'de geniş zamanla birlikte dört temel zaman
bulunur.
1. Geçmiş Zaman: İş veya oluşun daha önceden, geçmişte yapıldığını bildiren zamandır. İkiye Ayrılır. İkiye
Ayrılır:
a. Belirli (-di'li) Geçmiş Zaman:
Eylemin sözün söylendiği andan, önceden yapıldığını, söyleyenin kesin inancıyla
tam anlatır:
Fiillerde bulunan
"-di, -du, -dü, -tu"
ekleri -di'li geçmiş zamanı belirtirler.
Öğretmenimiz sınıfa geldi. Bütün çocuklar bahçeye koştu ...
b. Belirsiz (-miş'li) Geçmiş Zaman:
Eylemlerin sözden önce yapıldığını bildirir ancak, kesinlik yoktur. Söyleyen
kendisi duyup görmemiş, işitmiştir. Bu kip masallara yakışır.
Fiillerde bulunan
"-muş, -mış, -miş, -müş"
ekleri -miş'li geçmiş zamanı belirtirler.
Okul bahçesinde üç tur koşmuş. Havalar soğuyunca üşütmüş...
Do'stlaringiz bilan baham: |
