Diyorbekning iqtisodiyot nazariyasi fanidan tayyorlagan

Talab va taklif funksiyasi va bozor muvozanati.

Zamonaviy iqtisodiy nazariyaning aniqroq bo’lishi, u o’rganadigan iqtisodiy jarayonlarning miqdoriy munosabatlarini o’rganish uchun matematik instrumentdan kengroq foydalanishni taqozo qiladi. Hozirgi vaqtda iqtisodchilar iqtisodiy jarayonlarni o’rganishda model tushunchasidan keng foydalanmoqdalar.

Model deganda, iqtisodiy jarayonning sxemasi, loyihasi, matematik formulalar bilan ifodalanishi tushuniladi. Bu erda kengroq ishlatiladigan modellardan biri iqtisodiy-matematik modellardir. Iqtisodiy matematik modellar, iqtisodiy jarayonlarning miqdoriy munosabatlarini funksiya, tenglama, tengsizliklar orqali ifodalaydi.

Funksiya - bu matematik tushuncha bo’lib, bog’liq o’zgaruvchi bilan erkin o’zgaruvchilar o’rtasidagi miqdoriy bog’liqlikni ifodalaydi.

Bitta daftar narxi, so’m ()	10	20	30
Talab, (dona)	18	12	6

Talab funksiyasi mahsulot narxi bo’lganda, iste’molchi qancha maksimal miqdorda mahsulot sotib olishi mumkinligini ko’rsatadi. Narx oshganda, talab miqdori kamayadi. Masalan, o’quvchi daftariga bo’lgan talab va daftar narxi o’rtasidagi bog’liqlik quyidagi jadvalda berilgan.

Bu jadvaldagi talab bilan narx o’rtasidagi bog’liqlik, teskari bog’liqlikdir. Nima uchun deganda, narx (argument) o’sishi bilan talab miqdori (funksiya qiymati) kamayib boradi.

Jadvaldagi bog’liqlik grafik ko’rinishida ham bo’lishi mumkin (2.7-rasm):
ko’rinishida yoziladi.