Добро пожаловать в PowerPoint!

5.DERS ÖĞRETMEN: ATABAYEVA NARGIZA

ZAMANLAR

Türkçe’de 5 tane zaman var: 1. Şimdiki zaman 2. Gelecek zaman 3. Görülen geçmiş zaman 4. Duyulan geçmiş zaman 5. Geniş zaman

Şimdiki zaman, Türkçe dilbilgisinde şu an yaşanan veya süreklilik arzeden bir olayı veya durumu anlatan zaman yapısı. -yor ya da
-mekte eki ile bir haber kipi olan şimdiki zaman kipi oluşturulur.
Geçmiş zaman
Şimdiki zaman
Gelecek zaman

Ne zaman kullanIyoruz?
Şu an yani şimdi yaptığımız işleri anlatmak için kullanıyoruz.

• Ben şimdi video çekiyorum.
• Ben şimdi düşünüyorum.

Bazen genelde, sürekli, her zaman yaptığımız işleri anlatmak için de kullanabiliriz

• Ben her sabah erken kalkıyorum.
• Okuldan saat 2'de çıkıyorum.

Bazen gelecekte, yakın zamanda yapacağımız işleri anlatmak için de kullanabiliriz

• Ben yarın İstanbul'a gidiyorum.
• Gelecek hafta Fransızca öğrenmeye başlıyorum.
• İki ay sonra üniversiteden mezun oluyorum.

Fiil zaman eki kişi eki

Ben	Bakıyorum	Bakmıyorum	Bakıyor muyum?	Bakmıyor muyum?
Sen	Gidiyorsun	Gitmiyorsun	Gidiyor musun?	Gitmiyor musun?
O	Kızıyor	Kızmıyor	Kızıyor mu?	Kızmıyor mu?
Biz	Söylüyoruz	Söylemiyoruz	Söylüyor muyuz?	Söylemiyor muyuz?
Siz	Yapıyorsunuz	Yapmıyorsunuz	Yapıyor musunuz?	Yapmıyor musunuz?
Onlar	Okuyorlar	Okumuyorlar	Okuyorlar mı?	Okumuyorlar mı?

Şimdiki Zamanın Olumlu şekli

a, ı
e, i
o, u
ö, ü
-ıyor
-iyor
-uyor
-üyor
bakıyor
yapıyor
geliyor
veriyor
oturuyor
koşuyor
görüyor
gülüyor
Kural (ünsüz harften sonra)

Dikkat
Git+iyor Gidiyor
Tat+ıyor Tadıyor
Et+iyor Ediyor
Uyarı: Eğer fiil t harfi ile bitiyorsa t harfı d harfi olur. Olumsuzda bu değişme olmaz.

• Annem İstanbul’a gidiyor.
• Bütün yemeklerden tadıyor.
• Nereye gidiyorsun?
• Babasına yardım ediyor.

Kural (ı, i, u, ü harfler ile biten fiil için)
Fİİl yor (şİmdİkİ zaman ekİ) kİşİ ekİ
ı, i, u, ü harflerinden sonra sadece –yor ekini kullanıyoruz

• Annem kitap oku-yor.
• Bebek uyu-yor.
• Hafta sonu ailemle birlikte sahilde yürü-yoruz.

Kural (a, e harfler ile biten fiil için)
a, ı
e, i
o, u
ö, ü
-ıyor
-iyor
-uyor
-üyor
a-a Anla- yor anlı-yor 
ı-a Zıpla- yor zıplı-yor
e-e Bekle-yor bekli-yor
i-e Dinle-yor dinli-yor
o-a Kokla-yor koklu-yor
u-a Sula-yor sulu-yor
ö-e söyle-yor söylü-yor
ü-e düşle-yor düşlü-yor

Uyarı: Eğer fiil a, e harfleri ile bitiyorsa a, e harfleri ı, i, u, ü harflerine dönüşür. Olumsuzda bu değişme olmaz.
dinle + yor dinliyor
başla + yor başlıyor
oyna+ yor oynuyor

• Bu kural tek heceli iki fiil için de geçerlidir.

de + yor diyor
ye + yor yiyor

• Öğretmen konuyu tekrarlıyor.

(tekrarlamak)

• Bahçıvan bahçeyi suluyor.

(sulamak)

• Annem, teyzemin işi yoksa bize gelsin diyor!

(demek)

• Çocuk ekmek yiyor.

(yemek)

Şimdiki Zamanın Olumsuz şekli

Uyarı: Türkçede olumsuzluk eki ma, me ekleridir. Fakat Şimdiki zamanda -mı, -mi, -mu, -mü eklerine dönüşür. Soru eki ile olumsuzluk eki birbiriyle karıştırılmamalıdır. Olumsuzluk eki Şimdiki zamandan önce, Soru eki ise Şimdiki zamandan sonra gelir.

• Öğretmen öğrencilere kötü not vermiyor.
• Annem İstanbul’a gitmiyor.
• Öğrenciler derste hiç konuşmuyor.

Şimdiki Zamanın Soru şekli

Ben okuyor muyum?
Sen okuyor musun?
O okuyor mu?
Biz okuyor muyuz?
Siz okuyor musunuz?
Onlar okuyorlar mı?

Ben okumuyor muyum?
Sen okumuyor musun?
O okumuyor mu?
Biz okumuyor muyuz?
Siz okumuyor musunuz?
Onlar okumuyorlar mı?

• Ben hiç sigara iç……………………………. .
• Öğrenciler derste hiç konuş………………... .
• Sen kitap oku………………………………. ?
• Nilgün odasını temizle…………………….... .
• Ben müzik dinle…………………………..... .
• Onlar televizyon seyret ………………….… .
• Biz öğle yemeği ye…………………………. .
• O annesine mektup yaz……………………. .
• Biz futbol oyna……………………………... .
• Öğrenciler sınıfta İngilizce konuş………….... .
• Öğretmen gözlük tak………………………... .
• Biz hiç pikniğe git …………………………... .
• Öğretmen öğrencilere kötü not ver………… .
• Babam bana hiç kız……………………….... .
• Ahmet hafta sonu çok uyu ………………… ?

Alıştırmalar

• Ben hiç sigara içmiyorum .
• Öğrenciler derste hiç konuşmuyorlar .
• Sen kitap okuyor musun?
• Nilgün odasını temizliyor .
• Ben müzik dinliyorum .
• Onlar televizyon seyrediyorlar .
• Biz öğle yemeği yiyoruz .
• O annesine mektup yazıyor .
• Biz futbol oynuyoruz .
• Öğrenciler sınıfta İngilizce konuşuyorlar .
• Öğretmen gözlük takıyor .
• Biz hiç pikniğe gitmiyoruz .
• Öğretmen öğrencilere kötü not veriyor .
• Babam bana hiç kızmıyor .
• Ahmet hafta sonu çok uyuyor mu? .

Cevaplar