Dorixona xodimlarining shaxsiy gigiyena qoidalari

XODIMLARGA QO’YILADIGAN GIGIYENIK TALABLAR

Toza xonalarga qo’yiladigan shaxslar: shaxsiy gigiyena talablariga rioya qilishi; toza

xonalardagi xulq-atvor qoidalarini bajarishi; sog’lig’i bo’yicha toza xonalarda ishlashga

qarshi ko’rsatmalarga ega bo’lmasligi; ishga qo’yilishdan oldin o’quv kursida o’qib chiqishi

va keyinchalik muntazam takror o’qitilishi; barcha yo’riqnomalar va ish reglamentlariga

qat‘iy rioya etishi lozim.

Muhim omil – xodimlarning tozalikni saqlashga ijobiy munosabati,

ularning saranjom-sarishtaligi, tartibliligi, qoidalarga qat’iy rioya qilishga moyilligi,

ishonchliligidir. Xodimlarning o’zlari va boshqalarning xatolarini va kamchiliklarini qayd

qilish va tahlil qilishga, ishdagi barcha buzilishlar haqida ma‘lum qilishga tayyorligi

texnologik jarayondagi xavf-xatarlarni tahlil qilish va uchun asos yaratadi va belgilangan

tozalik darajasini saqlashga imkon beradi. Ammo aynan ularning bajarilishi alohida shaxslar

uchun muayyan qiyinchiliklarni tug’diradi. Shu bilan bir vaqtda, tozalik va tartibga so’zsiz

rioya qilish – bu samarali ishlashning majburiy sharti bo’lib, ularni bajarmasdan toza xonaga

yaqinlashish ham mumkin emas!

Tana yuzasi maydoni o’rtacha 1,75 kv. m ni tashkil qiladi. Tashqi teri qoplamasi bir

necha kunda yangilanadi, bunda odam har haqiqada 0,5 mkm o’lchamli bir necha yuzlab va

millionlab zarrachalar ajratadi.

Ajralayotgan zarrachalarning bir sutkalik umumiy massasi 10 g ga teng. Alohida xavfni

mikroorganizmlar tug’diradi. Ularning ko’payishi uchun uchta shart zarur: issiqlik, namlik va

ozuqa muhiti. Tananing ko’pchilik qismlarida bu sharoitlar o’zaro uyg’unlikda mavjud, bular,

birinchi navbatda, bosh, soch qoplamalari, burun, og’iz, quloqlar, tirnoq va ular atrofidagi

bo’shliq, odamning kiyim ostida yashiringan joylari. Bunday joylar tozaligiga alohida e‘tibor

berish kerak.

Toza xonaga kirayotgan har bir kishi: xonaga kirishdan oldin qo’llarini yaxshilab

yuqishi, steril zonalarga kirishdan oldin qo’llarni bilakkacha yuvishi; xojatxonadan

chiqqandan keyin qo’l yuvishi; qo’li bilan burnini artmasligi; og’iz bo’shlig’ini ozoda tutishi

va tishlarini muntazam tozalashi; ozoda kiyinishi lozim. Xodim uydan chiqayotganda u bir

kun oldin nima bilan shug’ullanganini (dala holida ishlash, avtomobilni tuzatish, uy

hayvonlarini parvarishlash, sport o’yinlari va h. k. ) eslab, o’zini tartibga keltirishi lozim.

Xodimni ishga qabul qilish paytida mehnat shartnomasiga maxsus bo’lim kiritib, unda

xodimning shaxsiy gigiyena bo’yicha majburiyatlari va javobgarligini belgilab qo’yish

maqsadga muvofiq. Masalan, tozalik sinfi 5ga teng xonalarda ishlovchilar ishga pardozsiz

kelish, ish kunidan oldin spirtli ichimliklar ichmaslik, korxona hududida hamda ishga

kelishdan oldin ikki soat davomida chekmaslik majburiyatini oladilar. Oxirgi talab shunga

bog’liqki, kashandalar nafas bilan chiqaradigan havoda zarrachalar konsentratsiyasi juda

yuqori bo’ladi, bu konsentratsiya chekish tugagandan keyin juda sekin kamayadi. Bu

zarrachalar ko’pincha kichkina o’lchamda bo’lib, niqobda ushlanib qolmaydi. Ba‘zan savol

tug’iladi: toza xonaga kirishdan oldin cho’milish kerakmi? Amaliyot shuni ko’rsatmoqdaki,

agar odam ishga yuvinib kelgan bo’lsa, ishxonada dush qabul qilishga hojat yo’q. Bundan

tashqari, dush ostida iliq yoki issiq suvda cho’milish teri poralarining ochilishiga, ter va

mikroorganizmlar ajralishiga olib keladi. Busiz esa mikroorganizmlar teri qoplamasi

yuzasiga chiqmaydi. Bevosita ishdan oldin dush qabul qilish zarurligi haqida qat‘iy

ma‘lumotlar yo’q. Shu bilan birga, alohida hollarda ishdan keyin dush qabul qilish talab

etilishi mumkin. Avariyali vaziyatlar uchun dush to’rlari nazarda tutilishi mumkin. Dushni

(vanna emas) har kuni uyda qabul qilish zarur, zero u vannadan samaraliroq hisoblanadi.

Pardoz anjomlari va zeb-ziynat bezaklari

Pardozlash vositalari (kipriklar uchun tush, upa, lab bo’yog’i, tirnoq bo’yog’i, rumyana

va h. k. ) mikroorganizmlarning ko’payishi uchun qulay muhitni yaratadi. Qimmatbaho zeb-ziynat bezaklarida iflosliklar yig’ilib qoladigan joylar ko’p bo’ladi, shuning uchun toza

xonaga kirishdan oldin ularni yechish talab etiladi. Quyidagi foydali qoidani unutmaslik

kerak: toza xonaga ish uchun yoki xodimlar faoliyatini ta‘minlash uchun kerak bo’lmagan

buyumlarni olib kirmaslik.