Dosent v/b kultayev k. K

11. Sianid kislota gidrolizlanganda chumoli kislota olinadi.
H-CN + H₂O → H-COOH + NH₃
12. Hozirgi kunda natriy formiatdan olinadi .
CO + NaOH → H-COONa ( yuqori temperaturada ) .
H-COOH + H₂SO₄→ H-COOH + NaHSO₄
13.Sirka kislota Kucherov reaktsiyasi asosida olinadi.
CH=CH + H₂O → [CH₂= CH-OH] → CH₃ -CHO
2CH₃ –CHO + O₂ →2 CH₃COOH
Fizik xossalari. C₁ - C₉ tarkibli karbon kislotalari suyuqlikdir, badbo’y hidli, C₁₀ boshlab qattiq moddalardir. Suvda yaxshi eriydi. Quyi molekulyar massali karbon kislotalar suv bilan istalgan nisbatda aralashadi. Molekulyar massali катта kar-bon kislotalari suvda eruvchanligi kamayadi. Kislotalarning qaynash temperaturasi ham ortadi. To’g’ri zanjirning karbon kislotasi qaynash temperaturasi uning tarmoqlangan izomeri qaynash temperaturasidan katta bo’ladi. Valerian kislota 186^oC, uning izomeri trimetilsirka kislota (CH₃)₃CCOOH esa 163,7 ^oC.
Karbon kislotalarning qaynash temperaturasi spirtlar qaynash temperaturasidan katta bo’ladi. Masalan sirka kislota 118,5^oC da, etil spirti esa 78,3^oC da qaynaydi. Buning sababi karbon kislota molekulalari kuchli assotsialangandir. Kapril kislota 16.2^oC suyuqlanadi, enant kislota va pelargon kislota 10.5^oC va 12,5 ^oC . Buning sababi metilen va karboksil guruhlarning bir biriga nisbatan fazoda joylashuvining turlichaligidir. Juft sonli uglerod atomlari tutgan karbon kislota toq uglerod atomi tutgan karbon kislotaga nisbatan erish temperaturasi yuqori.
Б/БХ/Б жадвали

Б/БХ/Б