Dunyo mamalakatlari tipologiyasi Dunyo mamlakatlari asosiy tiplarining qisqacha ta’rifi Dunyo mamlakatlari umumiy xususiyatlari

Asosiy tayanch tushunchalar

Aralash tartibdagi hududlar - quruqlik (kontinent), materik sayozlili (dengiz va okeanlarning 200 metr chuqurlikkacha bo’lgan shelfi) hamda iqtisodiy mintaqalar.

Xalqaro tartibdagi hududlar – davlat chegaralaridan tashqarida bo’lgan va xalqaro huquqqa binoan dunyoning barcha davlatlari umumiy foydalanadigan Yer sharidagi bo’sh makonlar.
Konstitutsion monarxiya – monarx ramziy “podsholik” qiladi, lekin davlatni boshqarmaydi. Real qonun chiqaruvchi hokimiyat – parlamentga, ijroiya hokimiyati- xukumatga qaraydi.
Monarxiya tizimi – davlat hokimiyati monarxlar (qiro’l, knyaz, sulton, shoh, amir)ga qarashli bo’lib, hokimiyat meros orqali avloddan-avlodga o’tadi.
Mutlaq monarxiya – monarx hokimiyati cheklanmagan. Xukumat va boshqa hokimiyat organlari faqat monarx oldida ma’sul va javobgardir.
Respublika tuzumi – qonun chiqaruvchi hokimiyat – parlamentga, ijroiya hokimiyati xukumatga tegishlidir.
Unitar davlat - ma’muriy hududiy birligiga ko’ra yagona qonun chiqaruvchi va ijroiya hokimiyat, yagona davlat organlari tizimi, yagona konstitutsiya mavjud bo’lgan davlat.
Federativ davlat – yagona (federal) qonunlar va hokimiyat organlari bilan bir qatorda ikkinchi darajali bo’lsada, o’zlarining qonunlari va hokimiyat organlariga ega bo’lgan boshqa davlat tuzulmalari – respublikalar, shtatlar, provintsiyalar, viloyatlar, kantonlar, hududlar mavjud bo’lgan davlat.

Adabiyotlar

1. 
   Karimov I.A. O’zbekiston XXI asr bo’sag’asida: xavfsizlikka tahdid barqarorlik shartlari va taraqqiyot kafolatlari. T.: O’zbekiston, 1997.
   
2. 
   "Ekonomicheskaya geografiya zarubejnix stran". Pod redaktsiey S.I.Ledovskix i M.S.Rozina. M.: "Visshaya shkola", 1992.
   
3. 
   Maksakovskiy V.P. "Ekonomicheskaya i sotsialnaya geografiya mira". T.: O’qituvchi, 1993.
   
4. 
   Vitver I.A. "Ekonomicheskaya geografiya zarubejnix stran". M.: 2016.
   
5. 
   Strani mira. Entsiklopedicheskiy spravochnik. Minsk. Mirinda. Rodiola- plyus, 2007.