Dunyo mamlakatlari makroiqtisodiy ko’rsatkichlari tahlili Tarkib: Kirish
Download 76.79 Kb.
|
Mikroiqtisodiyot . Makroiqtisodiyot MUSTAQIL
- Bu sahifa navigatsiya:
- Muammolar YaMM hisob-kitoblari va YAIM
|
Milliy mahsulot: tushunchasi, ko'rsatkichlar, turlari.
Milliy mahsulot – umumiy narxi hammasi tovarlar va xizmatlar, haqida iqtisodiyotdan olingan. Milliy mahsulot -bu tovarlar va xizmatlar oqimiga qarab harakatlanadigan uy xo'jaliklarining pul xarajatlari oqimi . Daromad va mahsulot aylanishi muvozanatida milliy mahsulot milliy daromadga teng. Yalpi ichki mahsulot asosida hisoblangan ko'rsatkichlar : Yalpi milliy mahsulotning salbiy tomoni shundaki , u hisobga olinmaydi: bozordan tashqari ishlab chiqarish; narxi tovarlar va xizmatlar, yaratilgan soya (noqonuniy) iqtisodiyot; Va aks ettirmaydi: tarqatish milliy daromad yoqilgan iste'mol va saqlash- dangasalik o'rtasida turli qatlamlar aholi; vaqt mehnat va vaqt dam olish (shaxsiy xarajatlar YaMM); iqtisodiy bo'lmagan omillar (masalan, atrof-muhit holati muhitlar). Alohida nominal, haqiqiy va potentsial Yalpi ichki mahsulot Nominal YaMM – YaMM, hisoblangan ichida joriy narxlar yillar. Haqiqiy YAIM – bazaviy yil narxlarida ifodalangan YAIM quyidagilarni istisno qiladi ta'sir axborot. Potent ial YaMM-bu mumkin bo'lgan eng katta milliy hajm.- mavjud bo'lgan barcha qayta ishlash vositalaridan to'liq foydalanish sharti bilan ishlab chiqarish- surslar. Muammolar YaMM hisob-kitoblari va YAIM YaMM va YaIMni hisoblashda ba'zi muammolar mavjud : Ba'zilari mahsulotlar va xizmatlar, yaratilgan ichida berilgan yil, emas post- ular bozorga tushadi va shuning uchun yo'q bozor narxlar. Ko'rsatkichda YAIM / YAIM ular hisobga olinadi tomonidan shartli hisoblangan qiymati, shunday qilib uchun buxgalteriya hisobi o'z uylarining egalari foydalanadigan xizmatlar ( uy-joy ijarachilari tomonidan), statistika YaIMning "ijara haqi" ni hisobga oladi,- ular o'zlari uchun "to'lashlari" kerak edi, garchi bu to'lovlar haqiqatan ham amalga oshirilmaydi. Davlat xizmatchilarining xizmatlari ham- kecha qiymati (politsiya, o't o'chiruvchilar, boshqaruv xodimlari xizmatlari- qaniydi apparatlar va va boshqalar), lekin ichida YAIM hisobga olinadi xarajatlar tomonidan ishlab chiqarish bular xizmatlar, ya'ni davlatning tegishli xarajatlari, masalan, ish haqi to'lov bu ishchilar. Ko'pchilik mahsulotlar va xizmatlar ishlab chiqarilgan va iste'mol qilingan ichida uy- ular bozorga kirmasdan fermer xo'jaliklariga tegishli va ko'pincha ko'rsatkichda hisobga olinmaydi YAIM / YAMM. Shunday qilib, uyda va re toranda tayyorlangan taom- shenno bir xil, ammo faqat ikkinchisining qiymati YaIMda hisobga olinadi. Qachon- xizmatkor va uy bekasi bir xil ishni bajarishi mumkin, ammo ikkinchisining ishi hech qanday tarzda hisobga olinmaydi va xizmatchilarning ish haqi YaIMga kiritiladi, hisoblab chiqiladi- NY tomonidan daromad. V hammasi mamlakatlar mavjud muammo buxgalteriya hisobi soya iqtisodiyot. Rossiyada bu juda dolzarb ko'rinadi. Soya ekonosini kengaytirish- Miki va uning ko'lamini hisobga olmaslik ma'lumotlarning kam baholanishiga olib keladi YAIM ishlab chiqarish, undan foydalanish to'g'risidagi ma'lumotlarga nisbatan, chunki nele- gal yaratilgan mahsulotlar va daromadlar iste'mol qilinadi yoqilgan iste'mol va to'plangan- niye qonuniy. O'tish davri iqtisodiyotida YAIM va yalpi ichki mahsulotni hisoblash muammolari ko'pincha ular buxgalteriya hisobini tezda tashkil etishning nomukammalligi bilan bog'liq kichik i hlab chiqaruvchilar o ' ib bormoqda, ayniq a, kichik i hlab chiqaruvchilar- statistik kuzatishlar tanlab olish uchun. Hisobga olish bilan bog'liq jiddiy muammolar ham mavjud yo'qotishlar atrof-muhitning ifloslanishidan. Aholi jon boshiga YAIM (YAIM) yoki nd ko'rsatkichlari ko'pincha ishlatilgan uchun mamlakatlararo taqqoslashlar, masalan,, qachon baholash darajalar hayot, farovonlik Millatlar. Biroq, ular emas har doim mumkin berish aniq ma'lumot. Ikki mamlakat jon boshiga bir xil yalpi ichki mahsulotga ega bo'lishi mumkin aholi soni, lekin har xil narx darajasi, ya'ni 1 dollar. ushbu mamlakatlarda daromad mumkin sotib oladi turli miqdorlar foyda. Aholi jon boshiga YAIM (YAIM) ko'rsatkichlari bir xil bo'lishi mumkin to'ldirish turli ko'rsatkichlar: - millat farovonligini baholashda hisobga olinishi kerak bo'lgan aholining ma'lumot darajasi, umr ko'rish davomiyligi, kaloriya miqdori va boshqalar. Ko'pincha, ushbu ko'rsatkichlar bo'yicha mamlakatlar o'rtasidagi farqlar aholi daromadlarining tabaqalanishi bilan bog'liq . Masalan, daromadlari nisbatan past bo'lgan mamlakat boshqa mamlakatlarga nisbatan ta'lim darajasi, umr ko'rish davomiyligi va boshqalar bo'yicha yuqori ko'rsatkichlarga ega bo'lishi mumkin. D., aholi jon boshiga yalpi ichki mahsulot darajasi bo'yicha ular bilan taqqoslaganda pastroq holatda bo'lishiga qaramay . Mavjud maxsus tashkilotlar, ish bilan bandlar hisoblash dan- NY xususan tomonidan mamlakatlar — XVF (Xalqaro Valyuta Jamg'arma), JB (Jahon Bank) va BMT (Tashkilot Birlashtirilgan Millatlar). Hisob-kitoblar va- dollar bilan urish. Shuni ta'kidlash kerakki, mavjud bo'lgan barcha turmush darajasi davlatlar bir-biridan farq qiladi, ayrim toifadagi narxlar ham farq qiladi- varov, masalan, Rossiyada benzinning o'rtacha narxi (Ai-95) 0,60 dollarni, Norda esa- vegiya $1.82. Shunday qilib, YAIM eng yuqori bo'lgan mamlakatlarni ko'rib chiqaylik. Reytingda AQSh etakchi o'rinni egallab turibdi, XVF 2016 yildagi bahosiga ko'ra Amerika qo'shma Shtatlarining yalpi ichki mahsuloti yiliga 18.569 milliard dollarni tashkil etdi- larov, nima amalda ichida 2 marta ko'proq, nima uchun u eng yaqin ta'qib qiluvchi ushbu reyting bo'yicha Xitoy (11.218 mlrd dollar). AQSh va Xitoy YaIM ko'rsatkichlari bo'yicha so'zsiz etakchilar, bu yuqori darajaga bog'liq davlat aholisining turmush darajasi va mehnat qobiliyati. Bunda Rossiya ro'yxat 12 ni oladi joy (1.281 milliard dollar). Ko'rsatkichlar milliy iqtisodiyot Rossiya federatsiyasi Rossiya federatsiyasi milliy iqtisodiyotining asosiy ko'rsatkichlari orasida quyidagi eng muhim makroiqtisodiy ko'rsatkichlarni ajratib ko'rsatish kifoya: hajmi va tezlik o'sish yalpi ichki mahsulot (YAIM), hajmi iste'mol, masshtab to'plash, yalpi investitsiyalar, davlat xarajatlar va daromadlar, o'lchamlari eksport va import, raqam band bo'lganlar va norma ishsizlik, indekslar narxlar, pul massa (pul agregatlar), stavka foiz (stavka qayta moliyalashtirish), kurs milliy valyutalar balans to'lov balans Rivojlanish Rossiya federatsiyasi iqtisodiyoti tomonidan YaMM va YAIM Rossiya Federatsiyasining milliy iqtisodiyoti ko'rsatkichlarini ko'rib chiqing. ( 1-jadval)
Jadval 1 - Makroiqtisodiy ko'rsatkichlar Rossiya federatsiyasi (v % uchun tegishli davr oldingi- puflovchi yil) O'tgan 13 yil ichida Rossiya ekono-mikining yalpi ichki mahsuloti doimiy ravishda o'sib bordi. Istisno 2009 yil inqiroz yili edi. Taqqoslash uchun, 2000 yilda o'sish 10%, 2001-5,1%, 2002 yilda – 4,7%, 2003-7, 3%, 2004-7, 2%, 2005-6, 4%, 2006-8, 2%, 2007-8, 5%, 2008-5, 2%, 2010-4,3%, 2011-4,3%, 2012-3,6%, 2013-1, 5%. 2000 yildan beri bu ko'rsatkich doimiy ravishda o'sib bordi va 2007 yilda eng yuqori o'sishga erishdi,bu yil Rossiya uchun muhim bo'ldi: mamlakat Frantsiya va Italiyani ortda qoldirib, dunyodagi eng yirik ettita iqtisodiyot qatoriga kirdi . Tez orada yuzaga kelgan iqtisodiy inqiroz Rossiya iqtisodiyotiga jiddiy ta'sir ko'rsatdi. Mamlakat fond bozori qulab tushdi ,rubl devalvatsiya qilindi,iqtisodiyot sekinlashdi, YAIM keskin pasayib ketdi,fuqarolarning daromadlari kamaydi, ishsizlik oshdi. Hukumat inqirozga qarshi choralar ko'rishga va oltin- valyuta zaxiralarining 28 foizini to'ldirishga majbur bo'ldi, natijada ular 569 milliard dollardan 413 milliard dollargacha kamaydi. Bu pasayish 2009 yilning ikkinchi yarmida bartaraf etildi, bu vaqtda kazakning o'sishi 1,9% ni tashkil etdi. 2009 yil yakunlariga ko'ra,yalpi ichki mahsulot 7,9 foizga kamaydi va bu dunyodagi barcha rivojlangan iqtisodiyotlarda eng chuqur pasayish bo'ldi . 2009 yilda Rossiya yalpi ichki mahsuloti Veli- kobritaniyaga (2 281 milliard dollar)yaqinlashib , Fransiya (2 097 milliard dollar) va Braziliyadan (2 030 milliard dollar) oldinda bo'lib, 2 109 milliard dollarga yetdi . Rossiyada aholi jon boshiga yalpi ichki mahsulot 14 900 dollar, Buyuk Britaniya- taniyada 35 900 dollar, Fransiyada 33 100 dollar, Braziliyada 10 699 dollarni tashkil etdi. 1999 yilda 160 milliard dollar bo'lgan tashqi qarz 2005-2007 yillarda to'liq to'langan. G. ning tashkil etdi. 2010 yilda 4% va Rossiya bu ko'rsatkich bo'yicha dunyoda oltinchi o'rinni egalladi. Biroq, 2012 yildan beri iqtisodiyotning rivojlanish sur'ati sekinlashdi va zaru-bej va ko'plab rus iqtisodchilari Rossiya mavjud boshqaruv tizimi ostida erishgan iqtisodiy "aniq" haqida gapira boshladilar. Rossiya iqtisodiyoti endi o'sish uchun zaxiraga ega emas va hozirgi inqiroz bizni tubdan yangi rivojlanish sharoitlariga olib kelishi kerak. Rossiya iqtisodiyotni tarkibiy qayta qurish, xom ashyo modelidan uzoqlashish, o'zining zamonaviy ishlab chiqarishini rivojlantirish , biznesni rivojlantirish uchun madaniyatli ma'muriy va huquqiy sharoitlarga muhtoj . Barcha hisob -kitoblarsiz Rossiya iqtisodiyotining keyingi rivojlanishi endi mumkin emas. Download 76.79 Kb. Do'stlaringiz bilan baham: 
|