Duzlar. Olar tómendegishe bólinedi: Orta duz; 2) ashshı duzlar (qıshqıl gidroduzlar) kislotalı duzlar; 3) Tiykarlı duzlar (gidrokso duzlar); 4) Qos duzlar; 5) Aralas duzlar; 6) Kompleks duzlar. Orta duzlar

Tiykarlı duzlar

• 
  Metall atomı; kislota qaldıǵı hám OH gruppasınan turatın duzlar.
  

MeOH/kis qaldıǵı

Tiykar quramındaǵı OH sanına qaray tómendegishe bólinedi:

• 
  1 kislotalı tiykarlar: MeOH – NH₄OH
  
• 
  2 kislotalı tiykarlar: Ca(OH)₂, Ba(OH)₂
  
• 
  Kóp kislotalı tiykarlar – Al(OH)₃,
  
• 
  1 kislotalı tiykarlar tiykarlı duz payda ete almaydı.
  

Qos duzlar.

• 
  2 Me hám bir kislota qaldıǵınan turatuǵın duzlar:
  

Kal(SO₄)₂ = Alyuminiy kaliy sulfati.

Aralas duzlar.

• 
  1 Me hám keminde 2 kislota qaldıǵınan
  

CaOCl₂ – xlorli hák

Gipoxlorid hám xlorid kislotasınıń aralaspaları

Duzlardıń alınıwı.

• 
  Me hám metall emeslerdiń óz-ara tásirlesiwinen:
  

Cu + Cl₂ = CuCl₂

Fe + Cl₂ = FeCl₃

• 
  Tiykarlardıń kislotalar menen tásirlesiwinen. Bunda moller qatnasına qaray orta duz yamasa ashshı, tiykarlı duzlar payda bolıwı múmkin.
  

Eger ekvivalent qatnasta alındı, tolıq stexometriyalıq neytrallandı sıyaqlı eskertiwler bolsa Orta duz payda boladı.

KOH + HCl = KCl + H₂O

2KOH + H₂SO₄ = K₂SO₄ + H₂O

KOH + H₂SO₄ = KHSO₄ + H₂O

3NaOH + H₃PO₄ = Na₃PO₄ + H₂O

2NaOH + H₃PO₄ = Na₂HPO₄ + H₂O

NaOH + H₃PO₄ = NaH₂PO₄ + H₂O

Mg(OH)₂ + 2HCl = MgCl₂ + H₂O

Mg(OH)₂ + HCl = MgOCl + H₂O

Ba(OH)₂ + H₂SO₄ = BaSO₄ + H₂O

Ba(OH)₂ + H₂SO₄ = (BaOH)₂SO₄ + H₂O

Ba(OH)₂ + 2H₂SO₄ = Ba(HSO₄) + H₂O

Tiykarlı oksidlerge kislorodtı tásir ettirip Amfoter oksidler alınadı. Bunday reakciyalar moller qatnasında júredi.

CuO + H₂SO₄ = CuSO₄ + H₂SO₄

CuO + 2H₂SO₄ = Cu(HSO₄) + H₂O

CuO + H₂SO₄ = (CuOH)₂SO₄

MgO + 2HCl = MgCl₂ + H₂O 1:2

MgO + HCl = MgOHCl + H₂O 1:1

CaO + H₃PO₄ = Ca₃(PO₄)₂ + H₂O

Na₂O + HCl = NaCl + H₂O

K₂O + H₂SO₄ = K₂SO₄ + H₂O

Kislotalı oksidke (amfoter oksidke) tiykarlardı tásir ettiriw.

P₂O₅ + 6NaOH = 2Na₃PO₄ + H₂O

P₂O₅ + 4NaOH = 2Na₂HPO₄ + H₂O

P₂O₅ + 2NaOH = 2NaH₂PO₄ + H₂O

Tiykarlı oksidlerge kislotalı oksid tásirlesiwinen.

CaO + SiO₂ = CaSiO₃

Na₂O + SO₂ = Na₂SO₃

Metallarǵa suyıltırılǵan kislotalar eritpelerin tásir ettiriw:

Fe + H₂SO₄ = FeSO₄ + H₂

Mg + H₂SO₄ = MgSO₄ + H₂

Metall + duzlar (Beketov qatarında aldında turǵan metall ózinen keyinde turǵan metallardıń duzlaınıń eritpelerinen qısıp shıǵaradı;

Fe + CuSO₄ = FeSO₄ + Cu

FeSO₄ + Cu = X

Cu + AgNO₃ = Cu(NO₃)₂ + Ag

Duzlardıń + duzlar menen tásirlesiwinen:

BaCl₂ + Na₂SO₄ = BaSO₄ + NaCl

AgNO₃ + KCl = KNO₃ + AgCl₂

Kislota (kúshli) + duzlar

CaCO₃ + HCl = CaCl₂ + H₂O + CO₂

CaCl₂ + H₃PO₄ = Ca₃(PO₄)₂ + HCl

Duzlardıń tiykarlar (siltiler) menen tásirlesiwinen:

Cu(NO₃)₂ + 2KOH = Cu(OH)₂ + 2KNO₃

Cu(NO₃)₂ + KOH = Cu(OH)NO₃ + KNO₃

Duzlarǵa kislotalı oksidler menen

CaCO₃ + SiO₂ = CaSiO₃ + CO₂

Duzlarǵa metall emeslerdi tásir ettirip:

Na₂S₂O₃ – natriytiosulfat

Na₂SO₃ + S = Na₂S₂O₃

KClO₃ + I₂ = KIO₃ + Cl₂

Qos duzlardıń alınıwı:

KAlO₂ + H₂SO₄ = Kal(SO₄)₂ + H₂O

Ashshı duzlar:

CaCO₃ + H₂O + CO₂ = Ca(HCO₃)₂

Ca₃(PO₄)₂ + H₃PO₄ = 3CaHPO₄

Ca₃(PO₄)₂ + H₃PO₄ = 3Ca(H₂PO₄)₂

Ashshı duz quramında <> atomı bolǵanı ushın tiykarlar menen tásirlesip Orta duz payda etedi (ashshı duz ele shala kislota) Ms:

NaHCO₃ + NaOH = Na₂CO₃ + H₂O

KHSO₄ + KOH = K₂SO₄ + H₂O

Ca(HCO₃)₂ + NaOH = CaCO₃ + NaCO₃ + H₂C

• 
  Ashshı duzlar kislotalar menen tásirlesedi.
  

Ca(HCO₃)₂ + HCl = CaCl₂ + CO₂ + H₂O

• 
  Ashshı duzlar ortasha temperaturada qızdırılǵanda tarqaladı.
  

Ca(HCO₃)₂ = CaCO₃ + CO₂ + H₂O

CaCO₃ = CaO + CO₂

Tiykarlı duzlar.

• 
  Tiykarlı duzlar quramında <> gruppa bolǵanı ushın kislotalar menen tásirlesip <> (Tiykarlı duz ele shala tiykar)
  

CaOHCl + HCl = CaCl + H₂O

• 
  Tiykarlı duzlar tiykarlar menen (siltiler) tásirlesedi.
  

FeOHNO₃ + KOH = Fe(OH)₂ + KNO₃

• 
  Tiykarlı duzlar áste qızdırılǵan yamasa waqıttıń ótiwi menen aq H₂O ajıralıp shıǵıp <> aylanadı.
  

2 MgOHCl = H₂O + Mg₂OCl₂

• 
  Oksiduzlarda tiykarlıq qásiyetti kórsetedi. Ms: kislotalar menen tásirlesip orta duzǵa aylanadı.
  

Mg₂OCl₂ + 2HCl = 2MgCl₂ + H₂O