Qoidalari Dzigoro Kano (1860—1938) yaponlarning jiu-jitsu yakkakurashidan inson salomatligiga ziyon yetkazmaydigan usullarini olib, Dzyudoni jismoniy barkamollikka yetaklaydigan sport turi sifatida shakllantirdi. Dzyudochilar kimano (oq kalta kamzul va cholvor) kiyib, yalang oyoqda tatami (gilam) ustida bellashadilar. Asosan 7 vazn toifasida (erkaklarda 60, 66, 73, 81, 90, 100, 100+, ayollarda 48, 52, 57, 63, 70, 78, 78 + kg) musobaqa uyushtiriladi, kurash erkaklarda 4 min., ayollarda 4 min. davom etadi. Tik turib kurashilganda raqiblar (chalish, siltab tashlash, yel-kadan oshirib otish va h.k.) usullar qoʻllab bir-birlarini tatamiga yiqitib baho olishga harakat qiladilar. Yotib kurashilganda qoʻl-oyoqlarni qayirish, ogʻritish va boʻgʻish usullarini qoʻllab, raqibining yelkasini tatamiga 20 sek. davomida bosib turib yengishga (yengilganini tan olishga majbur etishga) ruxsat etiladi. Usullar bajarilishiga qarab, kurashchilarga "vazari" va "ippon" baxolari beriladi ("ippon" — sof gʻalaba, 2 ta "vazari" — gʻalaba, inobatga olinadi). E’tiboringizga dzyudo haqida siz bilgan va bilmagan 15 ta qiziqarli fakt taqdim etamiz:
- Birinchi dzyudo maktabi ushbu yakkakurash asoschisi Dzigoro Kano (1860-1938) tomonidan 1882 yili ochilgan va unga Kodokan nomi berilgan. Ushbu mo'jazgina maktabning hajmi 4x5 metr bo'lgan xolos.
- Yaponiyada dzyudoning sport turi sifatida ommalashishiga 1907 yilda uning maktab dasturiga majburiy fan sifatida kiritilishi sabab bo'lgan.
- 1903 yilda AQSH prezidenti Teodor Ruzvelt Oq Uyda yaponiyalik taniqli dzyudochi Yosiaka Yamasitani qabul qilgan. Yamasita Prezident huzurida dzyudo usullarini namoyish etib bergan.
- Prezident Teodor Ruzvelt Yamasitaning ko'rgazmali chiqishidan zavqlanib, Oq Uyda dzyudo bilan shug'ullanish uchun maxsus xona (zal) ajratilishini taminlagan. U erda yaponiyalik murabbiylar Oq Uy mulozimlariga mashg'ulot o'tkazgan.
- Evropa qitasidagi birinchi xalqaro musobaqa 1929 yili Germaniyada o'tkazilgan. Unda mahalliy dzyudochilardan tashqari Angliyadan kelgan sportchilar ham ishtirok etgan.
- Sambo, aykido va jiu-jitsu aynan dzyudo texnikasi asosida shakllangan sport turlari hisoblanadi. Nomlari tilga olingan yakkakurash turlari asoschilari - Vasiliy Oshepkov, Morixey Uesiba va Micui Maeda yoshlik chog'larida dzyudo bilan shug'ullanishgan.
- Musobaqalarning ilk bor vazn toifalariga ajratilib o'tkazilishi 1954 yilda ro'y bergan. O'shanda Parij shahrida o'tkazilgan Evropa chempionatida vaznlar bo'yicha g'olib va sovrindorlar aniqlangan.
- Dzyudo ilk bor 1964 yili Tokioda o'tgan XVII Yozgi Olimpiada dasturiga kiritilgan edi. O'shandan beri har to'rt yilda olimpiya o'yinlarida dzyudo bo'yicha g'olib va sovrindorlar aniqlab kelinadi. Faqat 1968 yili Mexiko shahrida o'tgan Olimpiadada dzyudo bo'lmagan.
Do'stlaringiz bilan baham: |
