Ечиш: Навбаҳор мчжда меҳнат унумдорлиги кўрсаткичларининг даражаси ва динамикаси таҳлили

Топшириқ-1. Берилган маълумотлар асосида Навбаҳор МЧЖда меҳнат унумдорлиги кўрсатгичларининг даражаси ва динамикаси таҳлилини амалга оширинг ва хулоса тайёрланг.

1. 
   Маҳсулот ҳажми(минг сўмда): Ўтган йилда Режа бўйича Ҳақиқтада
   

2113430 2198763 2553967

2. 
   Ишлаб чиқариш ходимлари(киши) : 838 820 814
   

Шундан ишчилар(киши) 617 605 599

3. 
   Ишчининг йил давомида ишлаган
   

киши-кунлари ( киши-кун) 263 265 256

4. 
   Ишчини йил давомида ишлаган
   

киши-соатлари(киши-соат) 2087.15 2074.71 2008.81

5. 
   Ўртача иш куни давомийлиги(соат) 7.85 7.83 7.84
   
6. 
   Ишчиларни ходимлар таркибидаги
   

улуши(%) 73.63 73.78 73.59


Ечиш:
Навбаҳор МЧЖда меҳнат унумдорлиги кўрсаткичларининг даражаси ва динамикаси таҳлили

Кўрсаткичлар	Ўтган йили	Ҳисобот йили		Фарқи (+,-)
		Бизнес режа бўйича	Ҳақи­қатда	Ўтган йилдан	Бизнес режадан
1	2	3	4	5	6
1. Маҳсулот ҳажми (иш, хизмат)солиштирма улгуржи баҳода, минг сўм	2113430	2198763	2553967	+440537	+355204
2. Саноат ишлаб чиқариш ходимларини рўйхат бўйича сони, киши	838	820	814	-24	-6
3. шу жумладан, ишчилар сони, киши	617	605	599	-18	-6
4. Бир ишчини йил давомида ишлаган киши-кунлари, киши-кун	263	265	256	-7	-9
5. Бир ишчини йил давомида ишлаган киши-соатлари, киши-соат	2087,15	2074,71	2008,01	-79,14	-66,7
6. Ўртача иш куни давомийлиги, соат	7,93	7,83	7,84	-0,09	+0,01
7. Ишчилар сонини саноат ишлаб чиқариш ходимлари таркибида тутган салмоғи, %	73,63	73,78	73,59	-0,04	-0,19
8. Бир ходимга тўғри келадиган ўртача йиллик маҳсулот, минг сўмда (1\2)	2522,0	2681,4	3137,6	+615,6	+456,2
9. Бир ишчига тўғри келадиган ўртача йиллик маҳсулот, минг сўмда (1\3)	3425,3	3634,3	4263,7	+838,4	+629,4
10. Ишчининг бир кунлик иш унуми, сўм (1\4)	8035,855	8297,219	9976,433	+1940,578	+1679,214
11. Ишчининг бир соатлик иш унуми, сўм (1\5)	1012,591	1059,793	1271,889	+259,298	+212,096

Ушбу жадвал маълумотлар асосида Навбаҳор МЧЖдаги меҳнат унумдорлигига ва унинг динамик ўзгаришларига баҳо беришимиз мумкин бўлади. Маълумотлардан кўриниб турибдики, корхонада барча турдаги меҳнат унумдорлик кўрсаткичлари ўтган йили ва бизнес режага нисбатан ўсган. Меҳнат унумдорлигининг ўсишига асосан маҳсулот ишлаб чиқариш ҳажмининг ўсиши ва аксинча, ишчи ваходимларнинг камайганлиги сабаб бўлган. Унумдорликнинг ўсишини ижобий баҳолаш лозим.
Топшириқ-2. Берилган маълумотлар асосида Навбаҳор МЧЖда меҳнат унумдорлиги кўрсатгичларига таъсир этувчи омиллар таҳлилини амалга оширинг ва хулоса тайёрланг.

1. 
   Маҳсулот ҳажми(минг сўмда): Ўтган йилда Режа бўйича Ҳақиқтада
   

2113430 2198763 2553967

2. 
   Ишлаб чиқариш ходимлари(киши) : 838 820 814
   

Шундан ишчилар(киши) 617 605 599

3. 
   Ишчининг йил давомида ишлаган
   

киши-кунлари ( киши-кун) 263 265 256

4. 
   Ишчини йил давомида ишлаган
   

киши-соатлари(киши-соат) 2087.15 2074.71 2008.81

5. 
   Ўртача иш куни давомийлиги(соат) 7.85 7.83 7.84
   
6. 
   Ишчиларни ходимлар таркибидаги
   

улуши(%) 73.63 73.78 73.59


Ечиш:


Навбаҳор МЧЖда бир ходимнинг меҳнат унумини ва унинг ўзгаришига таъсир этувчи омиллар таҳлили

Кўрсаткичлар	Ўтган йили	Ҳисобот йили		Фарқи (+,-)
		Бизнес режа бўйича	Ҳақиқатда	Ўтган йилдан	Бизнес режадан
1	2	3	4	5	6
Маҳсулот (иш, хизмат) ҳажми солиштирма улгуржи баҳода, минг сўм	2113430	2198763	2553967	+440537	+355204
Саноат ишлаб чиқариш ходимларни ўртача сони, киши	838	820	814	-24	-6
Шу жумладан:
Ишчилар сони, киши	617	605	599	-18	-6
саноат ишлаб чиқариш ходимлари таркибидаги ишчилар салмоғи, % гр3*100/гр2	73,63	73,78	73,59	-0,04	-0,19
Бир ходимга тўғри келадиган ўртача йиллик маҳсулот, минг сўм гр1/гр2	2522,0	2681,4	3137,6	+615,6	+456,2
Бир ишчига тўғри келадиган ўртача йиллик маҳсулот, минг сўм гр1/гр3	3425,3	3634,3	4263,7	+838,4	+629,4
Бир ходимни режага нисбатан меҳнат унумининг ўзгариши:	х	х	х	х	+456,2
А) Ишчилар салмоғини ўзгариши ҳисобига -0,19*3634,3 /100	х	х	х	х	-6,905
Б) бир ишчини меҳнат унумини ўзгариши ҳисобига +629,4*73,59/100	х	х	х	х	+463,175

Навбаҳор МЧЖда ҳисобот даврида бир ходимнинг ўртача йиллик меҳнат унумдорлиги бизнес режага нисбатан 456,2 минг сўмга ўсган. Бунга асосан иккита омил таъсир этган. Бизнинг мисолимизда маҳсулот ҳажми солиштирма улгуржи баҳода ўтган йилга, режага нисбатан ортган. Ходимлар ва ишчилар сони эса шу давр ичида камайган. Демак, маҳсулот ҳажмини ўсиши меҳнат унумдорлигини ўсиши билан изоҳланади. Яъни, корхонанинг ишлаб чиқариш ходимлари таркибида ишчилар салмоғининг ўзгариши ҳисобига битта ходимнинг ўртача йиллик меҳнат унумдорлигига 6,905 минг сўмга пасайишига таъсир этган. Аксинча, иккинчи омил бўлмиш, бир ишчининг меҳнат унумдорлигини бизнес режага нисбатан 629,4 минг сўмга ортганлиги ҳисобига битта ходимнинг меҳнат унумдорлиги ҳам 463,175 минг сўмга ортган. Ҳар иккала омилнинг таъсири умумлаштирилганда, уларнинг натижаси ижобий бўлиб, бу кўрсаткич 456,2 минг сўмни ташкил қилган.

Топшириқ - 3
Қуйидагилар берилган: бир хонани ижарага олиш ойига 80 минг сўм, сотувчиларнинг иш ҳақи - 60 минг сўм, суғурта бадаллари - 18 минг сўм, коммунал тўловлар - 10 минг сўм ва товарларни сотиб олиш учун 800 минг сўм. Дўконда товарларни сотишда 25 % устамани белгилайди.
Топиш керак:
Дўконда кунига қанчадан кам бўлмаган қийматда товар сотилиши керак?
Ечиш:
Биз барча харажатларни умумлаштирамиз ва устама миқдорига бўламиз. Харажатлар даромадга тенг бўлган савдо ҳажмини ҳисоблаймиз:
(80 + 60 + 18 + 10 + 800) * 100/25% = 3 миллион 872 минг сўм. Зарасизлик нуқтасига эришиш учун кунига камида 3 миллион 872 минг / 30 ≈ 13 минг сўмлик товар сотиб даромад кўриш зарур.