Egntitep' Sankt-Peterburg • Moskva • Yekaterinburg • Voronej Nijniy Novgorod • Rostov-Don Samara • Minsk

taqdimot qatlami,nomidan ko'rinib turibdiki, tarmoq orqali uzatiladigan ma'lumotlarning mazmunini o'zgartirmagan holda taqdim etadi. Oldindan darajasi tufayli

4-bob. Tarmoqlarni standartlashtirish va tasniflash

117


O'rnatish orqali bir tizimning amaliy qatlami tomonidan uzatiladigan ma'lumot har doim boshqa tizimning amaliy qatlami tomonidan tushuniladi. Ushbu qatlam yordamida amaliy qatlam protokollari ma'lumotlarni ko'rsatishdagi sintaktik farqlarni yoki ASCII va EBCDIC kodlari kabi belgilar kodlaridagi farqlarni bartaraf etishi mumkin. Ushbu darajada ma'lumotlarni shifrlash va shifrni ochish amalga oshirilishi mumkin, buning natijasida barcha amaliy xizmatlar uchun ma'lumotlar almashinuvining maxfiyligi darhol ta'minlanadi. Bunday protokollarga misol qilib TCP/IP stekining amaliy qatlam protokollari uchun maxfiy xabar almashishni ta'minlovchi SSL (Secure Socket Layer) protokolini keltirish mumkin.
Matn va grafiklarni almashish samaradorligini oshirish uchun taqdimot qatlami axborotni siqish/dekompressiya xizmatlarini taqdim etishi mumkin.
Taqdimot sathi funksiyalariga, shuningdek, HanpHMepJPEG, MPEG, TIFF, turli standartlarga muvofiq grafik tasvirlar, audio va videolarni kodlash kiradi.
Ilova qatlami
DAAmaliy qatlam funktsiyalari sifatida OSI modeli foydalanuvchi ilovalariga turli xizmatlarni taqdim etishni belgilaydi, masalan, tarmoq ulushlariga (fayllar, printerlar yoki veb-sahifalar) yoki taqsimlangan tarmoq xizmatlariga (elektron pochta, xabar almashish xizmatlari, ma'lumotlar bazalari) kirish. Qoida tariqasida, dastur darajasidagi xizmatlar tarmoqdagi o'zaro ta'sir ishtirokchilarini identifikatsiya qilish va autentifikatsiya qilish, ularning mavjudligi va vakolatlarini tekshirish, almashinuv seansining xavfsizligiga qo'yiladigan talablarni aniqlash va boshqalarni o'z ichiga oladi.
Ilova qatlamiga so'rovlar uchun amaliy dasturlash interfeysini tashkil etuvchi operatsion tizimning tizimli qo'ng'iroqlari qo'llaniladi. Operatsion tizim ilovalar uchun shaffof tarzda amaliy darajadagi xizmatlarga kirish, ularni tarmoq transporti quyi tizimi qurilmasining barcha detallaridan, shuningdek, seans va taqdimot qatlamlarining ishlashidan saralash tartiblarini amalga oshiradi.
OSI modeli va elektron kommutatsiyalangan tarmoqlar
Yuqorida aytib o'tilganidek, OSI modeli paketli kommutatsiyalangan tarmoqdagi qurilmalar o'rtasidagi o'zaro ta'sir jarayonini tavsiflaydi. Ammo elektron kommutatsiyalangan tarmoqlar haqida nima deyish mumkin? Ularning o'zlarining mos yozuvlar modeli bormi? O'chirish texnologiyalari funktsiyalarini OSI modeli qatlamlari bilan taqqoslash mumkinmi?
Ha, kontaktlarning zanglashiga olib o'tish bilan tarmoqlarni o'zaro bog'lash vositalarining tuzilishini ifodalash uchun ko'p darajali yondashuv ham qo'llaniladi, unga ko'ra ierarxiyani tashkil etuvchi bir necha darajali protokollar mavjud. Biroq, elektron kommutatsiyalangan tarmoqlar uchun OSI modeliga o'xshash umumiy mos yozuvlar modeli mavjud emas. Masalan, har xil turdagi telefon tarmoqlari qatlamlar soni va funksiyalarning qatlamlar orasidagi taqsimoti bilan farq qiluvchi o‘ziga xos protokol steklariga ega. SDH yoki DWDM kabi birlamchi tarmoqlar ham o'z protokol ierarxiyasiga ega. Vaziyat shu sababli murakkablashadiki, deyarli barcha turdagi zamonaviy kommutatsiya tarmoqlari ushbu texnikadan faqat foydalanuvchi ma'lumotlarini uzatish uchun foydalanadi va paketli kommutatsiya texnikasi tarmoqdagi ulanishlarni o'rnatish jarayonini boshqarish va tarmoqni umumiy boshqarish uchun ishlatiladi.

118

I qism. Ma'lumotlar tarmoqlari asoslari


Paketli kommutatsiyalangan tarmoqlar uchun elektron kommutatsiyalangan tarmoqlar fizik qatlam xizmatini taqdim etadi, garchi ular o'zlari ancha murakkab va o'zlarining protokol ierarxiyasini saqlab turadilar.
Misol uchun, bir nechta mahalliy paketli tarmoqlar raqamli telefon tarmog'i orqali o'zaro bog'langan holatni ko'rib chiqaylik. Shubhasiz, kompozit tarmoqni yaratish funktsiyalari tarmoq sathi protokollari tomonidan amalga oshiriladi, shuning uchun biz har bir mahalliy tarmoqqa router o'rnatamiz. Router telefon tarmog'i orqali boshqa mahalliy tarmoqqa ulanish o'rnatishga qodir interfeys bilan jihozlangan bo'lishi kerak. Telefon tarmog'ida ulanish o'rnatilgandan so'ng, doimiy tezlikda uzatiladigan bitlar oqimi hosil bo'ladi. Ushbu ulanish routerlarga jismoniy qatlam xizmatini taqdim etadi. Ma'lumotlar uzatishni tashkil qilish uchun marshrutizatorlar ushbu jismoniy havolaning tepasida joylashgan nuqtadan nuqtaga ulanish-qatlam protokolidan foydalanadilar.
Tarmoqni standartlashtirish
Sanoatning barcha tarmoqlari uchun amal qiladigan standartlashtirishning afzalliklari haqidagi universal tezis kompyuter tarmoqlarida alohida ahamiyatga ega. Tarmoqning mohiyati turli xil uskunalarni ulashdir, ya'ni moslik muammosi bu erda eng keskin muammolardan biridir.Uskunalar va protokollar uchun umume'tirof etilgan standartlarni barcha ishlab chiqaruvchilar tomonidan uyg'unlashtirmasdan, tarmoqlarni "qurilish" dagi muvaffaqiyatlar. imkonsiz bo‘lardi. Shu sababli, kompyuter sanoatining butun rivojlanishi pirovard natijada standartlarda o'z aksini topadi - har qanday yangi texnologiya faqat uning mazmuni tegishli standartda mustahkamlanganda "huquqiy" maqomga ega bo'ladi.
Kompyuter tarmoqlarida standartlashtirishning mafkuraviy asosi yuqorida muhokama qilingan Ochiq tizimlarning o'zaro aloqasi (OSI) modelidir.
Ochiq tizim tushunchasi
Ochiq tizim nima?