Ekspert tizim turlari ekspert tizimlardan foydalanish sohalari ekspert tizim nima

EKSPERT TIZIMLARNING ASOSIY TURLARI VA ISHLATILISH SOHALARI.
S 101-22 NMKT guruh talabasi Saidova Parvinaning Axborot texnologiyalari fanidan taqdimoti

REJA:

• EKSPERT TIZIM NIMA?
• EKSPERT TIZIM TURLARI
• EKSPERT TIZIMLARDAN FOYDALANISH SOHALARI

EKSPERT TIZIM NIMA?

• Ekspert tizimlari deb, biron bir soha haqida bilim va ma’lumotlar to’plamiga va bazasiga ega bo’lgan, shu sohaga taalluqli muammolarni ekspert-mutaxassis kabi yecha oladigan tizimlarga aytiladi.

Ekspert-mutaxassis axborotlarni qayta ishlashda, asosan, har xil shaklda to’plangan va saqlangan, katta hajmdagi axborotlar bazasiga tayanadi.

• Ekspert tizimlari ham mutaxassis kabi qo’llanilayotgan soha haqidagi ma’lumotlar bazasiga tayanib, sohaga tegishli masalalarni echish uchun mo’ljallangan dasturiy ta’minotdir.

Ekspert tizimlari asosan kuyidagi elementlardan tashkil topadi.
-Ma’lumotlar va bilimlar bazasi;
-Mantiqiy xulosalash mexanizimi;
-Xulosa va tushuntirish moduli;
-Bilimlarni yig’ish moduli.

Ekspert tizimlari ikki rejimda ishlashi mumkin.

Ekspert tizimlari ikki rejimda ishlashi mumkin.

• -axborotni qabul kilish, ya’ni bilimlar bazasini yangi axborotlar bilan to’ldirish;
• -Qo’yilgan masalani yechish.

Ekspert tizimlaridan quyidagi masalalarni yechishda foydalanish mumkin:

• -Oldindan aytib berish ya’ni ob’ektni kuzatilayotgan holatini tahlil kilib, natijasini aniqlash;
• -Tashxislash ya’ni ob’ektni nosozligini (kasalligini) aniqlash;
• -Loyihalashdan berilgan ko’rsatkichlar asosida va qo’yilgan cheklanishlarni hisobga olgan holda biron bir ob’ektni loyihalash;

-Rejalashtirish-ob’ektning holatini yaxshilash uchun kilinishi kerak bo’lgan operatsiyalarning ketma-ketligini aniqlash;

• -Rejalashtirish-ob’ektning holatini yaxshilash uchun kilinishi kerak bo’lgan operatsiyalarning ketma-ketligini aniqlash;
• -Kuzatish-ob’ekt holatini kuzatib borish va normadagi holat bilan solishtirib borish;
• -Boshqarish-ob’ektga ta’sir kilish va boshqalar.

Xulosa qilib aytganda ob’ektni boshqarish, nazorat qilish, rejalashtirish, va loyihalash ishlarida keng qamrovli bilim talab qiladigan sharoitda ekspert tizimlardan keng foydalaniladi.

• Xulosa qilib aytganda ob’ektni boshqarish, nazorat qilish, rejalashtirish, va loyihalash ishlarida keng qamrovli bilim talab qiladigan sharoitda ekspert tizimlardan keng foydalaniladi.

• Chunki ekspert tizimlar yaratilayotganda o’rganilayotgan sohadagi barcha bilimlar ekspert guruhlari yordamida to’planiladi. Bu esa bir kishi eslab qolishi yoki bilishi qiyin bo’lgan axborotlarni bilimlar bazasi ko’rinishiga keltirib hisoblash texnikasi orqali boshqarish va foydalanish imkonini beradi.

Ekspert tizimlaridan quyidagi maqsadlarda foydalanish mumkin

-Mutaxasislarni o’qitish;
-Qo’yilgan masalani yechish;
-Murakkab jarayonlarni boshqarishni avtomatlashtirish;
Yuqori malakali mutaxassislar bilimini modellashtirish hamda yanada oshirish va boshqalar.

EKSPERT TIZIMLARNING TURLARI:

• Ijodiy jarayonlarni imitatsiya qiluvchi tizimlar
• Bilimlarga asoslangan intellektual tizimlar
• EXMlarning yangi arxitekturasini yaratish
• Intellektual robotlar.

Ijodiy jarayonlarni imitatsiya qiluvchi tizimlar

• Ushbu yo’nalish kompyuterda o’yinlarni (shaxmat, shashka va h.z) avtomatik tarjima qilishni va boshqalarni amalga oshiradigan dasturiy ta’minotni yaratish bilan shug’ullanadi.

Bilimlarga asoslangan intellektual tizimlar.

• Ushbu yo’nalishdagi muhim natijalardan biri ekspert tizimlarini yaratilishi hisoblanadi. Shu tufayli sun’iy intellektual tizimlarni ma’lum kichik sohalarning eksperti sifatida tan olinishi va qo’llanishi mumkin.

EXMlarning yangi arxitekturasini yaratish.

• Bu yo’nalish sun’iy tafakkur mashinalari (5chi avlod EXMlari)ni yaratish muammolarini o’rganadi.

Intellektual robotlar.

Bu yo’nalish oldindan qo’yilgan maqsadga erisha oladigan intellektual robotlar avlodini yaratish bilan shug’ullanadi.

Ekspert tizimlarni boshqa sohalarda ham keng qo’llanilishi mumkin, meditsinada kasalliklarga tashxis qo’yishda, kompyuterlarni testdan o’tkazishda, harbiy maqsadlarda, kosmonavtikada va boshqa.

E’tiboringiz uchun rahmat

E’tiboringiz uchun rahmat