Elastik toʻqnashuv nima?
Mutlaq noelastik toʻqnashuvga misollar mavjudmi?
Download 28.48 Kb.
|
Elastik toʻqnashuv nima
|
Mutlaq noelastik toʻqnashuvga misollar mavjudmi?
Ballistik mayatnik noelastik toʻqnashuv sodir boʻladigan qurilmaga misol boʻla oladi. Zamonaviy texnologiyalar yaratilishidan oldin ballistik mayatnik gorizontal otilgan jismlarning tezligini oʻlchashda qoʻllangan. Ushbu qurilmada jism osmaga qoʻyilgan ogʻir yogʻoch yuk ichiga qaratib otiladi. Toʻqnashuv natijasida oʻq yukning ichiga kirib qoladi. Kinetik energiyaning bir qismi muhitga issiqlik, tovush sifatida uzatilib, yogʻochni deformatsiyalaydi. Shunga qaramay, impulsning saqlanish qonuni oʻrinli boʻladi. Keyin yogʻoch biror tezlik olib, mayatnik kabi harakatlanadi. Bunday harakatda toʻla mexanik energiya saqlanadi. Bundan yogʻochning koʻtarilish balandligini bilgan holda yukning kinetik energiyasini topishimiz mumkin. Keyinchalik impulsning saqlanish qonunidan gorizontal otilgan jismning boshlangʻich tezligini hisoblaymiz. 1-rasm: ballistik mayatnikdagi noelastik toʻqnashuv. 1-rasm: ballistik mayatnikdagi noelastik toʻqnashuv. Bizga faqat impulsning saqlanish qonuni oʻrinli ekani maʼlum, shuning uchun gorizontal otilgan jism va yuk sistemasining toʻqnashuvdan oldingi va keyingi impulslari teng boʻlishi shart. Bu yerda biz jism uchun PPP va yuk uchun BBB indeksidan foydalanamiz. v_BvBv, start subscript, B, end subscript yukning jism bilan noelastik toʻqnashuvidan keyin olgan tezligi. m_P v_{P} = (m_B + m_P) v_{B}mPvP=(mB+mP)vBm, start subscript, P, end subscript, v, start subscript, P, end subscript, equals, left parenthesis, m, start subscript, B, end subscript, plus, m, start subscript, P, end subscript, right parenthesis, v, start subscript, B, end subscript tezlikni topsak: v_{B} = \frac{m_P v_{P}}{m_P + m_B}vB=mP+mBmPvPv, start subscript, B, end subscript, equals, start fraction, m, start subscript, P, end subscript, v, start subscript, P, end subscript, divided by, m, start subscript, P, end subscript, plus, m, start subscript, B, end subscript, end fraction Toʻqnashuvdan soʻng jism-yuk sistemasining toʻla energiyasi saqlanadi. Agar yuk erkin tushish tezlanishi ggg boʻlgan muhitda maksimal hhh balandlikka koʻtarilsa: \frac{1}{2} (m_P + m_B) v_B^2 = (m_P + m_B) gh21(mP+mB)vB2=(mP+mB)ghstart fraction, 1, divided by, 2, end fraction, left parenthesis, m, start subscript, P, end subscript, plus, m, start subscript, B, end subscript, right parenthesis, v, start subscript, B, end subscript, squared, equals, left parenthesis, m, start subscript, P, end subscript, plus, m, start subscript, B, end subscript, right parenthesis, g, h tezlikni topsak: v_B^2 = 2ghvB2=2ghv, start subscript, B, end subscript, squared, equals, 2, g, h Boshlangʻich tezlik formulasiga impulsning saqlanish qonunidan kelib chiqqan tezlikni keltirib qoʻysak: \frac{m_P v_P}{m_P + m_B} = \sqrt{2gh}mP+mBmPvP=2ghstart fraction, m, start subscript, P, end subscript, v, start subscript, P, end subscript, divided by, m, start subscript, P, end subscript, plus, m, start subscript, B, end subscript, end fraction, equals, square root of, 2, g, h, end square root bundan tezlikni topsak: \boxed{v_{P} = \frac{m_P + m_B}{m_P} \sqrt{2gh}}vP=mPmP+mB2ghstart box, v, start subscript, P, end subscript, equals, start fraction, m, start subscript, P, end subscript, plus, m, start subscript, B, end subscript, divided by, m, start subscript, P, end subscript, end fraction, square root of, 2, g, h, end square root, end box Download 28.48 Kb. Do'stlaringiz bilan baham: 
|