Elektr apparatlar klassifikaciyası

Elektr apparatlar klassifikaciyası.
Joba :
1. Kirisiw. Ulıwma tárif.
2. Elektr qurılmalardı islew toribi.
3. Elektr apparatlardı hám elektr apparatlardı hám qurılmalardı klassifikaciyası.

1. Ulıwma tariypi.

Elektr apparatlar - bul elektr shınjırdı ushırıw hám qosıw olardı baqlaw, elektrik hám elektrlanbaǵan ob'ektlerdi basqarıw, ulchash hám ximoya qılıw maqsetinde muljallangan elektr kurilma esaplanadi.
Elektrotexnik kurilma-bul elektr energiyanı islep chikarish, taksimlash, baqlaw, uzgartirish hám paydalanıw sıyaqlı kompleks tapsıriklarini sheshiwde málim funkciyalardı basqarıw ushın muljallangan sanaat ónimi esaplanadi.
2 Elektr qurılmalardı islew tártibi
Nominal islew tártibi-bul texnikalıq pasportda kursatilgan quwat, kernew, kúshi bulganda elektr shınjırdıń elementi islep turǵan jumıs tártibi esaplanadi.
Úlgi: elektr lampa
Nominal islew tártibi-nominal jumıs rejiminen kem mikdorda parq etetuǵın ulchamlarda apparatlardan paydalanilganda islewi esaplanadi.
Avarıya xolatida islew tártibi- bunda tok ulchami, quwatı, kernewiniń nominal islew rejiminen 2 ese hám odan kuprok ret islegende. Bunday xolatda ob'ekt júzimnen uchirilishi shárt.
Elektr qabıl kiluvchi - elektr energiyasın energiyanıń basqa túrine (ıssılıq, mexanik, ximiyalıq ) uzlashtirish, ol-n muljallangan kurilma esaplanadi.
Elektr kurilma:- energiyanı ishlb chikarish uzgartirish, uzatıw, taksimlash hám energiyanıń basqa túrine aylandırıwı ol-n muljallangan mashinalar, apparatlar, liniyalar hám járdemshi uskunular (olar urnatilgan bólme hám imaratlar menen birgelikte) tuplami esaplanadi.
Elektr qurılmalar elektr jixatdan qawipsizligi buyicha kuyidagilarga bulinadi:
-1000 v ge shekem
-1000 v den artık
(kernewdiń ámeldegi axmiyati)

Elektr apparatlardı klassifikaciyası

Apparatlardıń túrlishe shakillari hám bir apparatda bir neshe funkciyalardı orınlaw olardı bir buyicha klassifikaciyalawǵa yul quymaydı.
I) Isletiliwi buyicha klassifikaciyalaw
1) kommutatsion apparatlar Tiykarǵı maqseti elektr shınjırlardı qosıw, ushırıw, kayta qosıw.
_ rubilniklar
-paketli uchirgichlar
-túrli uchirgichlar
-avtomatikalıq uchirgichlar
-predoxranitel' (saklagich)
Qásiyetleri: kem xolatlarda uchirgich hám qosıw
II) Ximoya apparatları
Tiykarǵı maqseti- elektr shınjırlardı júzimde qısqa tuknashuvi hám artıqsha júkleniwinen ximoya etedi
-avtomatikalıq ushırıw
-saklagich
- jumısqa túsiriliwin qadaǵalaw kiluvchi apparatlar
Bul apparatlardan tiykarǵı waziypası elektr energiyanı hám elektr yenergiyada basqa qarıydarlrini basqarıw esaplanadi. Olardı taǵı basqarıw apparatları (B A) dep ataydılar.
- kontaktorlar
- jumısqa tushuvchilar
- komando qadaǵalawshılar
- reostatlar
Xusuiyatlari: tez-tez qosıw, ushırıw 3600 ret saatına shekem, yaǵnıy sekundına bir ret
4) CHeklovchi apparatlar
Qısqa tuknashuv tokın sheklew funkciyaın reaktor, artıqsha kernew funkciyasın bolsa razryadniklar atqaradı.
5) Qadaǵalaw kiluvchi apparatlar
Bul apparatlardıń tiykarǵı waziypası berilgen elektrik hám elektrik bulmagan ulchamlarni baqlawdan ibort.
- rele
- datchiklar
6 ) Ulchovchi apparatlar
Tiykarǵı waziypası : baslanǵısh kommutatsiya (kernew shınjırı, bas tok shınjırı ) shınjırın ulchov shınjırlarınan ajıratıw esaplanadi.
- tok transforlari
- kernew transformatorları
- kernewdi buluvchilari
7) Basqarıw apparatları
Elektr shınjırlarına berilgen parametrlerin avtomatlastırıw, stabillashtirish hám basqarıwı ushın muljallangan
2 Kúsheniw buyicha klassifikaciyalaw
1000 v (600 v) ge shekem
1000 v den asqan apparatlar
3 Tok túri buyisa klassifikaciyalaw
Turaqlı tok
Sanaat chastotalı uzgaruvchan tok
Joqarı chastatalıtok uzgaruvchanligi
4 Elektr apparatlarına biygana zatlardı túsiwinen hám xızmetkerlerdi háreketlentiretuǵın hám júzimli kismlar menen mulokotda bulishidan (tiyip ketiwinen) hám de ızǵar túsiwinen ximoya qılıw klassifikaciyası 14054-80 GOST buyicha
Ximoya dárejesi búgin dúnyada qabıl kilingan shártli hárip- cifrlı belgiler ( X R B) menen ańlatıladı
1 R- xalıq aralıq ximoya dárejesi
XX - qattı bólim hám ızǵar túsiwinen ximoya etedi
1 RXX
1) Shańdan ximoya
Eger 0 turǵan bolsa sonday eken ximoyasiz.
Eger 1 turǵan bolsa diametri 52. 5 mm…. Bulgan iri kismdan túsiwinen, bile-tura tiyip ketiwinen ximoya etedi.
Eger 2 turǵan bolsa - beona deneler ximoya qılıw 12. 5 mm hám uzınlıǵı 80 mm (barmaq )
Eger 3 turǵan bolsa diametri 2. 5 mm (kurol aslaxadanximoya) bulgan jismni bile-tura tiyip ketiwinen ximoya
Eger 4 turǵan bolsa diametri 0. 1 mm bulgan deneden ximoya
5- xızmetkerdi tuliq ximoyasi, shań túsiwinen ximoya
6 -xızmetkerdi tuliq ximoya qılıw, shań túsiwinen ximoya etedi
2) Namdan saqlaw
0-ximoyasiz
Koncentraciyalanǵan sv tamshısınan ximoya
1- Tamshınan ximoya
2- Yomgirdan (600 múyesh astında vertikal túsetuǵın tamshınan )
3- Xar kanday yunalishidagi shashıratialardan ximoya yunaltirilgan
4- Uchiriladigan suwdan ximoya
5- Keme palubasiga uyqas suw tásirinen (túlkindan) ximoya
6 - Uvga chukishdan ximoya
7- Basım astında uzok chukishdan ximoya
1 ROO- ochik atqarıw
1 R20 - ximoyalangan atqarıw
1 R44- shashıratpadan ximoyalangan atqarıw
1 R 54- teńiz atqarıwı
1 R67- germetik atqarıw
5 Málim iklim sharayatlarında hám jaylasıw qatlamında islew klassifikaciyası
GOST 15150-69 buyicha
Elektr apparatların jaylastırıwdan 5- ta toifsi urnatilgan (belgilengen).
1) Ochik xavoda islew ushın muljallangan EA
2) Sortes astında, palatkada, mexanik islew ushın muljallangan.
3) Íssılıq bulmagan yopik xanada ishlpsh ushın muljallangan.
4) Issik bulgan yopik bólmelerde islew ushın muljallangan
5) Yukori namgarchilik hám kumli jer (páta, jer tula) bulgan bólmelerde islew ushın muljallangan
15543-70 GOST (DASvST) málim iklim zonasında xavo xarorati hám ızǵarlıǵı daǵı uzgaruvi menen xarakterleniwshi málim iklim sharayatında E A ni klassifikaciyalaw kismida aldınǵı GOSTni aniklashtiradi.
Latınsha Kirilcha
Mutadil iklim zona N M
Mutadil hám sovuk iklim zona NF MSI
Tropik-ızǵar iklim zonası TH TI
Tropik-kuruk iklim zonası TA TK
Tropik iklim zonası T TI
Kuruklik hám teńizdegi barlıq iklimdagi aymaqlar ushın U O

Mısal : Magnitlı puskatelni (jumısqa túsirgichni ) tamgalash: PMA-6122 U22 B. U2 hárip hám rakamga karaganda Ol- bul bul apparat 20% li xavo xaroratidagi urtacha ıǵallıq 80% bulganda -400 den +400 S xaroratli iklimga iye mámleketlerde isletiw ushın jurnalnǵan.

2- tashki xavo kirip turǵan bólmelerde.

3. Elektr qurılmalardı klassifikaciyası

Elektr apparatlardı klimatik iklimlarda islewin elektr qurılmalar qatlamına kiritse boladı.
1) Ochik yamasa tashki EK- bul ochik xavodagi sortes astında hám setkalı tusik menen ximoyalangan elektr kurilma.
2) Yopik yamasa ishki-bul yopik xanada bulgan
Bólmeler kuyidagicha boladı.
a) 20% li xaroratda salıstırmalınamlik 60% ten aspaǵan, kuruk. Bul bólmeler issik, shańlı, ximiyalıq ortalıqlı yamasa jarılıw xavosi bulgan bólmeler ushın xarakterli sharayatlardı yukligi ushın normal bólmeler esaplanadi.
b) kuruk bólmeler - bunda bug hám kondensat amlik waqtınsha keminde 75% ıǵallıqta ajralıp chikadi.
v) Ízǵar bólmeler - bunda salıstırmalı ıǵallıq uzok 75% ten asdı.
g) ayrıqsha ızǵar bólmeler bunda ıǵallıq 100% ga, diywallar am.
d) Issik bólme lar - bunda shań elektr apparatları hám elektr mashinalardı ishine túsedi.
Olar kuyidagilarga bulinadi:
-shań utadigan
- shań utmaydigan.
j) Aktiv ximiyalıq ortalıqtaǵı bólmeler ol jaǵdayda bug hám chikindilar (chukmalar) júzimdi ximoyalovchi ksimlariga hám ximoyasiga tásir etedi.
3 Yukori qáwipke iye bólmeler - kuyidagi jaǵdayǵa iye.
a) Íǵallıq hám shań utkazuvchi
b) tok utkazuvchi
v) yukori xarorat
g) metall korpuslar hám jerge jalǵanǵan metall konstruktsiyalar menen birgelikte qarsılıq kursatish múmkinshiligi
4 Uta qáwipli bólmeler bundaǵı sharayat kuyidagicha:
a) uta ızǵar
b) ximiyalıq aktiv ortalıq
v) yukori qáwipke iye eki yamasa odan artık sharayattıń bir waqıtta bulishi.

Ádebiyat

1. Kelim Yu. M. Tipovıe elementi sistem avtomaticheskogo upravleniya. Moskva 2002 g.
2. I. I. Oliev. Elektricheskie apparatı. Moskva 2004 g.
3. A. A. CHunixin. Elektricheskie apparatı Energiya Moskva -1985 g.
4. Katsman M. M. Elektricheskie mashinı avtomaticheskix ustroystv. Moskva 2002 g.
5. Mixaylov O. P. Elektricheskie apparatı i sredstva avtomatizatsii. Moskva 1992 g.