Электр хавфсизлиги


Download 1.82 Mb.
bet25/56
Sana25.02.2023
Hajmi1.82 Mb.
#1230206
1   ...   21   22   23   24   25   26   27   28   ...   56
Bog'liq
ЭЛЕКТР ХАВФСИЗЛИГИ

1-жадвалнинг учинчи устунида кайд килинган масофадан кам масофагача якинлашишлари мумкин булса, бу узатиш тармоги xaм учирилиши зарур.
Тaъмирлaнaëтгaн элeктр узатиш тармоги устунига осилган xaво адока тармоги xaм адбатта учирилиши зарур.
1GGG В кучланишдан юкори элeктр ускуналарида иш жойига xaр томондан кучданиш бeриш мумкин булган коммутацион аппаратларни учириш йули билан, куринадиган орадикдар xосил килиниши кeрaк.
Kÿринaдигaн орадикдар сакдагичини олиб куйиши, xaмдa ажратгич ва булгичлар оркади бажарилади (аппарат ичига жойлаштирилган пружина таъсирида автоматик тарзда уланадиган коммутацион аппаратлар бундан истиснодир).
Kyч ва кучданиш трансформаторларининг ажратилган кисмларида ишлаган такдирда, улардаги кучланиш кайта трансформациясини йукотиш учун, ушбу трансформаторлар 1GGG В кучланишгача булган томонидан xaм учирилиши зарур.
Иш жойини тaйëрлaшдa кул билан бошкариладиган ажратгич ва булгичлар учирилганидан сунг, уларнинг тула учганликларини синчиклаб куриб, уларда шунтловчи уламадар йукдиги тугрисида, тула ишонч xосил килиш кeрaк.
1GGG В кучланишдан юкори элeктр ускуналарида коммутацион аппаратларни адаштириб улаб юбориш ëra уз-узидан ëкилиб колиши оркади иш жойига кучданиш бeриб юбормасликни олдини олиш учун, куйидаги чоралар курилиши кeрaк:

  • ажратгич, булгич ва учиргичларнинг кул юритмадари учирилган X0лaтидa осма кулф билан кулфланиши;

  • изоляцион тeзкор штангадар билан бошкариладиган ажратгичларнинг доимий тусикдари осма кулф билан кулфланиши;

  • юритмалар узокдан бошкариладиган коммутацион аппаратларда, кучданиш бeрyвчи ва бошкарув занжирлари учирилиши, xaво босими таъсирида ишлайдиган юритмадарда эса, бундан ташкари, аппаратга кeлaëтгaн xaво йули бeркитилиши ва сурувчи очгичлар осма кулф билан кулфланиши, сикилган xaво чикариб юборилиши, xaмдa бунда xaво чикарадиган бушатгич кдапанлари очик xолдa колдирилиши шарт;

  • юк огирлиги ва пружина таъсирида бажариладиган юритмадарда ëкишгa таъсир киладиган юкдари ëки пружиналари ишламайдиган xолaтгa утказилиши кeрaк;

Kомплeкт таксимловчи элeктр ускунадари xонaдaридaги тортиб чикариладиган аравачадарнинг коммутацион аппаратларини адаштириб улаб юборишини олдини олиш чоралари, тexникa xaвфсизлиги коидадарида курсатилганига мувофик бажарилиши кeрaк.
1GGG В кучланишгача булган элeктр ускунадарининг иш бажариладиган ток утказувчи кисмларида иш бажарилганда, кучланиш бeрилиши мумкин булган барча томонлардаги кул юритмаси билан жиxозлaнгaн коммутацион аппаратлар, учирилади.
Сxeмaлaрдa сакдагич булса, сакдагич олиб куйилади. Сxeмaдa сакдагич булмаган коммутацион аппаратларни адаштириб улаб юборишни олдини олиш, шкаф эшиклари ва туткичларини кулфлаш, тугмани (кнопкани) ëпиб куйиш,
коммутацион аппаратларнинг контактлари орасига изоляцион коплагич (накладка) кУйиш каби чорадар оркали, амалга оширилади.
Узокдан бошкариладиган коммутацион аппаратлардан кучланишни олиб ташлашда, уни уловчи электр Faлтaги учириб куйилити зарур.
Aппaрaтлaрнинг конструктив тузилиши ва xycyccияти йул кУядиган булса, юкорида курсатилган чорадар иш бажариладиган жихозларга ëки коммутацион аппаратларга уланган шиналарни бушатиб ажратиш ëки симларни бушатиб олиб ташлаш билан адмаштирилиши мумкин.
б-10 кВ кучланишли электр ускуналаридаги бир кутбли ажратгичдарни адаштириб улаб юборишни олдини олиш учун, ажратгич пичокдарига мaxcyc диэлектрик калпокдар кийгизиб куйиш лозим.
Иш жойини тaйëрлaшдa шиналарни бушатиб ажратиш, хамда кабел ва симларни бушатиб олиб ташлашни, навбатчи ëra тезкор-таъмирлаш xодимлaри назорати остида, электр xaвфcизлиги буйича III гурухга эга булган таъмирлаш xодими бажариши мумкин.
Иш жойига якин ва унга тегиб кетиш эхтимоли булган ток утказувчи кисмлардан кучланиш олиб ташланиши ëra уларни тусикдар билан тусиб куйилиши зарур.
1000 В кучланишгача булган, куз билан куриб булмайдиган контактлари ëпик коммутацион аппаратларни (тортиб чикарилмайдиган турдаги автоматлар, пакетли учиргичдар, ëпик 0,4 кВ айиргичлар ва хоказолар) учирилган холатини, аппаратлардан чиккан кискичларида ëки ускунага чикиб борадиган шинадар, симларда ëra ушбу аппаратлар оркали уланадиган ускунанинг кискичларида кучланишни бор-йукдигини текшириш йули билан аникдаш зарур.

  1. Элeктp ускунaлapни ÿчиpиш вяктидя хявфсизлик mi-iop-iapi'iMM ocnm вя

иш жoйини тусиш тapтиби
Ёкилиши билан, иш жойига кучланиш берилиши мумкин булган ажратгич, узгич ва кувват учиргичдарини юритмалари, узокдан бошкарувчи кнопкадар ва калитлар, 1000 В кучланишгача булган коммутацион аппаратлар (автоматик узгич, айиргич ва хоказо) га, «Улямянг! Oдaмлap ишлaмoкдa!» деган шиор осиб куйилиши зарур.
1000 В кучланишгача булган автоматик узгич, айиргич (рубилник) ва ажратгичи булмаган уламаларда, шиорлар сакдагичлар олиб кУйилган жойлар- да осилади. Шиорлар, изоляцион тезкор штангалар билан бошкариладиган ажратгичларда тусикдарга, бир кутбли ажратгичларда эса, хар бир ажрат- гичнинг юритмасига осилади.
^милеет таксимловчи электр ускуналарда шиорлар теxникa xaвфcизлиги коидаларига мос равишда осилади.
Aжрaтгичлaрнинг пневматик юритмаларига, хаво очадиган сурувчи очгичларига, «Oчмaнг! Oдaмлap ишлaмoкдa!» деган шиор осилади.
^бел ва хаво электр узатиш тармокдарида иш бажариш учун учирилган ажратгичларнинг юритмаларига ишлaëтгaн бригадаларни сонидан катъий назар, битта «Улямянг! Oдaмлap ишлaмoкдa!» деган шиор осилади. Бу шиор иш жойини тaйëрлaшгa фармойиш берувчи ва тармокда ишлаетган бригадаларни хисобга олиб турувчи xодимнинг курсатмаси буйича осилади ва ечиб олинади.
Kyчлaниш остида колган ток утказувчи кисмларига тусик куйиш учун, вактинчадик тусикдар ëF0чдaн ëки бошка изоляцион мaтeриaллaрдaн ясадган шчит, коплама ва бошкалар ишлатилиши мумкин.
Kyчдaнишни олмасдан туриб куйиладиган вактинчадик тусикдардан ток утказувчи кисмгача булган масофа 1-жадвалида курсатилган масофадан кам булмаслиги кeрaк. 6-1G кВ кучланишли элeктр ускуналарида ^рак булиб колган xоллaрдa, бу масофа G,35 м гача камайтирилиши мумкин.
Вактинчадик тусикдарга, «Тÿхта! Кучланиш!» дeгaн ëзyв ëзиб куйилган ëки ^ракли xaвфсизлик шиори мaxкaмлaнгaн булиши зарур.
6-1G кВ кучланишли элeктр ускуналарида ток утказувчи кисмларни шчитлар билан тусишни иложи булмаган xоллaрдa, учирилган ва кучланиш остида колган кисмлар орасига (масалан, учирилган ажратгичнинг контактлари орасига) изоляцион коплагич куйишга. рyxсaт бeрилaди. Бу изоляцион коплагич кучданиш остидаги ток утказувчи кисмларга тeгиб туриши мумкин.
Изоляцион коплагични куйиш ва олишни элeктр xaвфсизлиги буйича IV ва III гyрyxгa (улардан бири навбатчи ëки тeзкор-тaъмирлaш xодими) эга булган икки киши диэлeктрик кулкоп ва изоляцион штанга ëra мaxсyс омбир ëрдaмидa бажариши зарур.
Иш жойи билан чeгaрaдош x0rn, шкаф ва пaнeллaрнинг тусикдарига, «Тÿхта! Кучланиш!» дeгaн шиор осиб куйиш зарур.
Очик таксимловчи элeктр ускуналари пойдeворлaри ва aдоxидa конструкцияларига урнатилган ж^озларда eрдa туриб ва ж^озларнинг узида иш бажарилганда, иш жойини табиий ëra синтeтик толадардан тaйëрлaнгaн мyстaxкaм ип ëки арконлар билан, орасида утиш учун очик жой колдирилиб, тусилган булиши, тусилган майдон ичига каратиб тусикдарга, «Тÿхта! Кучланиш!» дeгaн шиор осилиши зарур.
Арконларни боглаш учун мулжадланган ва уларнинг урадган майдонидан ташкарида колиш шарти билан курилмалардан фойдаданишга рyxсaт этилади.
Элeктр узатиш тармок ажраткичидан ташкари, очик таксимловчи элeктр ускунадарининг барча ускуналаридан кучданиш олинганда, ажратгич урнатилган курилмалар аркон билан тусилиб ташкари томонидан, «Тÿхта! Кучланиш!» дeгaн шиор осилиши зарур.
Фармойиш билан очик таксимловчи элeктр ускунадарининг иккиламчи занжирларида бажариладиган ишларда тусикдар куйиш тадаб килинмайди.
Хаво ва кaбeл элeктр тармокдаридан ташкари, элeктр ускуналарида иш бажариш учун тaйëрлaнгaн иш жойларига, «Шу ерда ишланг!» дeгaн шиор осилиши зарур.
Очик таксимловчи элeктр ускуналарини курилмаларида, иш жойига утиш мумкин булган иш жойига чeгaрaдош кучданиш остида булган участкалардаги конструкцияларига, кузга яккол куринадиган «Тÿхта! Кучланиш!» дeгaн шиор, осиб куйилиши зарур. Бу шиорни, ишлашга ижозат бeрyвчи рaxбaрлигидa элeктр xaвфсизлиги буйича III гyрyxгa эга булган таъмирлаш xодими куйиши мумкин.
Юкорига (баданликга) чикишга рyxсaт этилган конструкциядар ëнидaги бошка барча конструкцияларнинг пастига, «Чикма! Улдиради!» дeгaн шиор осилади. Иш бажариш учун юкорига чикишга рyxсaт бeрилгaн доимий курилма ва нарвонларга, «Шу ердан чик!» дeгaн шиор осилиши шарт.

Иш жойини тaйëрлaш пайтида, кУйилган тусик ва шиорларни олиб ташлаш ëra бошка жойга кучириш, иш хажми тулик тугатилмагунча ман килинади.

23^ясм. Элeктp хявфсизлик шиopлapи


  1. Электр ускуналарни ÿчириш пайтида кучланиш йÿклигини текшириш

Kyчлaниш йукдигини кучланишни курсатувчи асбоб ëрдaмидa тeкширилaди. Уни ишлатишдан олдин, ишга ярокдигини тeкширишгa мулжадланган мaxсyс асбоб ëрдaмидa ëra якин орадаги олдиндан кучланиш остида булган ток утказувчи кисмга якинлаштириб, тeкшириб олинади.
1GGG В кучланишдан юкори элeктр ускуналарида кучланишни курсатувчи асбобдан, диэлeктрик кулкоп кийиб фойдаланиш кeрaк.
35 кВ ва ундан юкори кучланишли элeктр ускуналарида кучданиш йукдигини, изоляцион штанга билан ток утказувчи кисмга бир теча марта тeккизиб тeкшириш мумкин.
Kyчдaниш йукдигини учкун чикиш ва чирсиллаш аломатини йукдигидан билса булади.
Бир занжирли 5GG кВ кучланишли элeктр узатиш тармокдарида кучланиш йукдигини тожланиш овози адомати билан билинади.
Элeктрстaнция ва подстанцияларнинг элeктр ускуналарида кучданиш йукдигини, 1GGG В кучланишдан юкори IV гyрyxгa эга булган ва 1GGG В кучланишгача булган ускуналарида III гyрyxгa эга булган битта навбатчи ëra тeзкор-тaъмирлaш xодими томонидан тeкширишгa рyxсaт этилади.
Элeктр узатиш тармокдарида кучланиш йукдигини икки ишчи бажариши шарт, яъни:

  • 1GGG В кучланишдан юкори элeктр узатиш тармокдарида IV ва III гyрyxли;

  • 1GGG В кучланишгача булган элeктр узатиш тармокдарида III гyрyxли булишлари зарур;

Сxeмaгa солиштириб кучданиш йукдигини жойида тeкшириш, куйидаги X0ллaрдa рyxсaт этилади:

  • очик таксимловчи элeктр ускуналарида, ташкарида урнатиладиган комплeкт таксимловчи элeктр ускуналар ва комплeкт трансформатор пунктларида, шyнингдeк, элeктр узатиш тармокдарида туман, ëмFир, кор ëFaëтгaн такдирда, мaxсyс кучланишни курсатувчи асбоб йук булган xоллaрдa;

  • 5GG кВ кучланишли очик таксимловчи элeктр ускунадари, xaмдa икки занжирли 5GG кВ кучланишли элeктр узатиш тармокдарида;

Хаво ва кaбeл элeктр тармокдарининг киришларида кучданиш йукдигини сxeмaгa караб жойида тeкширгaн такдирда, буни тармокнинг бошкаруви кимнинг иxтиëридa булса, уша навбатчи тасдикдайди.
Хаво элeктр тармогида кучланиш йукдигини сxeмaгa караб жойида тeкшириш, диспeтчeрлик номига мос ^лган тармокни йунадиши ва ташки бeлгисини, xaмдa унинг устунларига ëзилгaн бeлгилaригa караб аникдашдан иборат.
6-1G кВ кучланишли ëF0ч ëra тeмир-бeтон таянчди элeктр узатиш тармокдарида, шyнингдeк тeлeскопик минорада туриб узидан сигим токи утиши асосида ишланган кучданиш курсатувчи асбоб билан кучданиш йукдигини тeкширгaндa, ушбу асбобни eтaрличa сeзyвчaнлигини таъминланиши кeрaк.
Бунинг учун ушбу асбобни ишчи кисмини eргa улаш кeрaк.
Симлари xaр xил бадандликда осилган элeктр узатиш тармокдарида кучданиш йукдигини кучланишни курсатувчи асбоб ëra изоляцион штанга билан текшириш ва ерга улагичларни урнатиш энг пастдаги симдан юкорисига караб бажарилиши шарт.
Симлари горизонтал холда осилган электр узатиш тармокдарида кучланиш йуклигини текшириш, энг якин жойлашган симдан бошлаб бажарилиши керак.
Икки кутбли кучланиш курсатувчи асбоб-ускуна ишлатилганда, нейтрали ерга уланган 1000 В кучланишгача булган электр ускуналарида узаро кучланиш йуклигини, фазалар орасида ва фазалар ораси билан ускуналарнинг ерга уланган танаси ёки ерга уланган ноллари умумлаштирилган сим орасида текшириш керак.
Олдиндан назоратдан утган волтметрни хам ишлатишга рухсат этилади.
Назорат лампасини куллаш ман килинади.
Коммутацион аппаратларнинг учганлигини хабар килувчи ускуналар, блокировка ускуналари, доимий уланиб ишлаб турган волтметрлар ва бошкалар факат кучланиш йуклигини билдирувчи кутттимча. восита хисобланиб, уларнинг маълумотлари буйича кучланишни йуклиги тугрисида хулоса чикариш мумкин эмас.

  1. Синов саволлари

  1. Электр ускуналарни учириш буйича техник тадбирлар.

  2. Электр ускуналарни учириш вактида хавфсизлик шиорларини осиш ва иш жойини тусиш, кандай амалга оширилади?

  3. Электр ускуналарни учириш пайтида кучланиш йуклигини текшириш ишларини изохлаб беринг.

  1. МАВЗУ. ЕРГА УЛАГИЧНИ УРНАТИШ БУЙИЧА УМУМИЙ ТАЛАБЛАР.

Режа: 1. Ерга улагични урнатиш буйича умумий талаблар.

  1. Ноллаштириш.

  2. Химояловчи учириш, хамда химояловчи ерга улагич.

  3. Ерга улагич курилмаларининг конструкциялари.

  4. Химояловчи ерга улаш курилмаларни хисоблаш.

  5. Электрстанция ва подстанцияларнинг электр ускуналарида ерга улагични урнатиш.

  6. Электр узатиш тармогида ерга улагичларни урнатиш.

  7. Синов саволлари.

1. Ерга улагични урнатиш буйича умумий талаблар
Ток утказувчи кисмга ерга улагични урнатиш, кучланиш йуклигини текширилган захотиёк бажарилиши керак. Кучма ерга улагич аввал ерга уланадиган курилмага, сунгра кучланиш йуклиги текширилган захотиёк, ток утказувчи кисмга урнатилиши шарт.
Кучма ерга улагични олишда уни тескари тарзда, яъни олдин ток утказувчи кисмидан олиб ташлаб, кейин ерга уланган ускуналардан олиб куйилади.
Кучма ерга улагични диэлектрик кулкопда, 1000 В кучланишдан юкори электр ускуналарида эса, изоляцион штангани куллаб куйиш ва олиш шарт. Кучма ерга улагични ток утказувчи кисмига шу штанга билан ёки диэлектрик кулкоп кийиб кулда махкамлаш керак.
Техника хавфсизлиги коидаларида курсатиб утилганидан ташкари холларда, ерга улагич учун мулжалланмаган симлардан фойдаланиш ман килинади.

2. Ноллаштириш
Ноллаштириш, бу кучланиш остида колиш мумкин булган ток утмайдиган кисмларни олдиндан нолли химояловчи утказгич билан бириктириб куйитттига тушунилади (24-расм).



Download 1.82 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   21   22   23   24   25   26   27   28   ...   56




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling