Elektr mexanik tizimlarni boshqarish Elektr mexanik tizimlarni avtomatik boshqarish

Elektr mexanik tizimlarni avtomatik boshqarishning tipik sxemalari

• 
  Ushbu sxema (rasm) KMI relesi kontaktlari yordamida asinxron dvigatel elektromagnit va boshqa elementlarni ishga tushirish uchun xizmat qiladi.
  
• 
  Sxema KMI relasi, B1 va B2 boshqaruv kontaktlari ( ishdan to’xtatish va ishga tushirish kontaklaridan) tashkil topgan. Bu elementlar kuya xarakati yordamida ishga tushirilganligi sababli tashki ta’sir tuxtatilganda knopkaning kontakti avvalgi o’z xolatiga qaytadi. Misol uchun B2 knopkasini bosish bilan 3-4 zanjir ko’shiladi, ko’yib yuborilganda 3-4 ajraladi….
  

Shunday qilib, KM1 relesining ishga tushirish uchun B2 knopkasini bosib ushlab turishimiz kerak. Amalda ishga tushirish knopkasi B2 ga paralel xolda relesining qo’ushiluvchi kontakti ulanadi. Bu kontakt galtakdan V2 knopkasiga boglik bo’lmagan xolda utishini ta’minlaydi. Bu xolatda relening uz-uzini ta’minlash xolati deb yuritiladi. Shu yerda nima oddiy o’tkazgichdan foydalanasa nima buladi, degan savol tugilishi mumkin. Umuman amalda blokirovka qilish qurilmasi operatorni va ta’minlovchi sxema manbaidagi kuchlanish uzgarganda ximoya qilish vositasii buzilib xizmat qiladi.
Foydalanilgan adabiyotlar
1. German Ardul Munoz-Hernandez Sa’ad Petrous Mansoor, Dewi Ieuan Jones. Modelling and Controlling Hydropower Plants. Springer-Verlag London 2013, Number of pages: 294.
2. Шипулин Ю. Г. Элементь и устройства систем управления. Конспект лекций. - Ташкент: ТашГТУ, 2017. - 280 с
3. Архипов А.М., Иванов B.C., Панфилов Д.И. Датчики Freescale Semiconductor.
4. Галиев А. Д., Галиева Р. Р. Элементь 1 и устройства автоматизированных систем управления. Учеб. пособие. - Россия: Стерлитамак, 2008. - 220 с.
5. Бородин И.Ф. Автоматизация технологических процессов и автоматических систем управления. - Москва: Агропромиздат, 2006 й.,352 с.
6. Шишмарев В.Ю. Типовые элементы систем автоматического управления: - М.: Издательский центр «Академия», 2 0 0 4 .-3 0 4 с.