Elektr mexanikasi va texnologiyalari

1-rasm. Oddiy filtr, RC filtr, LC filtr

1. Oddiy filtrlar VD diod ochilganda tok o‘tadi, ikkiga bo‘linadi. To‘g‘ri yuklama R_yuk ga boradi va S₁ kondensatorni zaryadlaydi. Agar VD diod yopiq bo‘lsa, kondensator zaryadsizlanadi ya’ni yuklama R_yuk tokni beradi.

2. «P» rusumli RC filtri past chastotalarga yaxshi ishlaydi, R_yuk yuklama toki va S₁ va S₂ kondensator plastinkalarida kuchlanish sezilarsiz o‘zgaradi. R₁ rezistor qiymati va chegarasiga ta’sir qilmaydi.
3. «P» rusumli LC filtri past chastotalarga juda yaxshi ishlaydi. Bu filtrga joylashgan induktiv g‘altak qarshiligi yuqori va S₁ va S₂ kondensator bilan birga samarali ishlaydi. Keyingi paytda drossel o‘rniga tranzistorlar ham qo‘llanib kelinmoqda. LC filtrlar asosan ossillograflar elektr chizmasiga ishlatiladi. Drosseldan, sig‘imdan iborat filtr, elektr zanjirlarida past chastota rejimda benuqson ishlaydi va elektr impulslarni o‘zgarmas holatda saqlab yetkazib beradi. Filtr o‘rnatilmagan elektr to‘g‘rilagichlardan foydalanib bo‘lmaydi.

K_st(q)=K_P(q)¹/ K_P(q) (1)

K_P(q)¹, K_P(q) - bir xil garmonika uchun mos ravishda filtrning kirishidagi hamda chiqishidagi pulsatsiya koeffitsientlari. Odatda pulsatsiya koeffitsienti asosiy garmonika bo’yicha aniqlanadi, shuning uchun silliqlash koeffitsienti to’g’rilangan kuchlanish pulsatsiyasining eng kichik garmonikasi bo’yicha baxolanadi va silliqlash koeffitsientini yozganda q indeksni tushurib qoldiriladi.
Demak, asosiy garmonika uchun silliqlash koeffitsienti quyidagicha topiladi:

(2)

Bu yerda U¹_(1)m,U_d¹ - filtrning kirishidagi asosiy garmonikaning pulsatsiya amplitudasi va kuchlanishning o’zgarmas tashkil etuvchisi.

U_(1)m,U_d - filtrning chiqishidagi asosiy garmonikaning pulsatsiya amlitudasi va kuchlanishning o’zgarmas tashkil etuvchisi.
(2) - ifodadagi l=U_d/U¹_d ni uzatish koeffitsienti deb yuritiladi, ya’ni filtrning kirishidagi kuchlanishning o’zgarmas tashkil etuvchisini uning chiqishiga uzatadi.
K_f=U¹_(1)m/ U_(1)m - filtrlash koeffitsienti, filtr chiqishidagi asosiy garmonika pulsatsiya amplitudasining filtr kirishidagi asosiy garmonika pulsatsiya amplitudasiga nisbatan qanchaga kamayganini ko’rsatadi.
Filtrdagi isroflarni xisobga olmagan xolda taqriban silliqlash koeffitsientini filtrlash koeffitsientiga teng deb olamiz, ya’ni
K_S»U¹_(1)m/ U_(1)m»K_f (3)
Filtr kirishidagi pulsatsiya koeffitsienti K¹_P(1) tanlangan to’g’rilagich sxemasiga bog’liq va quyidagicha topiladi.
K¹_P(1)=2/(m²_P-1)
Bu yerda m_P - to’g’rilangan kuchlanishning asosiy pulsatsiyalar soni (bir davr ichida).
Bu yerda
K_f»K¹_P(1)/ K_P(1)=2/[(m²_P-1) K_P(1)] (4)
To’g’rilagichdan ishlovchi qurilmaning stabil ish rejimini ta’minlash uchun filtrning chiqish qarshiligi kichik qiymatli bo’lishi kerak.
Kompleks ko’rinishda pulsatsiyani asosiy garmonikasi uchun chiqish qarshiligi quyidagicha aniqlanadi:
Z_chik.f=U^*_(1)m.chik /I^*_(1)m.chik=r_chik+jx_chik(1) (5)