Elektr toki ta’sirida inson organizmida qanday ta’sir kuzatiladi

Elektr toki ta’sirida inson organizmida qanday ta’sir kuzatiladi.

*termik, elektrolitik va biologik.
termik, mexanik va kimyoviy;
mexanik, elektroitik va biologik;
kimyoviy, termik va biologik;

Elektr toki urishi nechta darajaga bo‘lib qaraladi

*4;
3;
2;
1.

Inson organizmi qarshiligi necha Om deb qabul qilingan

*1000 Om;
1100 Om;
100 Om;
2000 Om.

Inson organizmi necha miqdordagi tok sezish chegarasidagi elektr toki deb ataladi

*0,6-1,5 mA;
0,5 – 1 mA;
1 – 1,5 mA;
0,6 – 2,5 mA.

1000 V kuchlanishdan yuqori bo‘lgan elektr uskunalarida yakka o‘zi xizmat qiluvchi navbatchi yoki tezkor-ta’mirlash xodimi elektr xavfsizligi bo‘yicha nechanchi gruppaga ega bo‘lishi kerak

*4;
3;
5;
2.

1000 V kuchlanishgacha bo‘lgan elektr uskunalarida yakka o‘zi xizmat qiluvchi navbatchi yoki tezkor-ta’mirlash xodimi elektr xavfsizligi bo‘yicha nechanchi gruppaga ega bo‘lishi kerak

* 3;
5;
4;
2.

Ish rahbari qilib elektr xavfsizligi bo‘yicha nechanchi gruppaga ega bo‘lgan muhandis-texnik xodimlar tayinlanishi kerak

* 4;
3;
2;
5.

Naryad nechta nusxada yoziladi

*ikkita;
bitta;
uchta;
to‘rtta.

Naryadni ish boshlagandan kundan boshlab necha kalendar kungacha bo‘lgan muddatga berish ruxsat etiladi

*15 kalendar kungacha.
10 kalendar kungacha;
5 kalendar kungacha;
20 kalendar kungacha;

Brigada tarkibini o‘zgartirish qaysi xodim tomonidan ruxsat etiladi

*naryad beruvchi;
navbatchi;
ishboshchi;
ishga ijozat beruvchi.

Ish joyini tayyorlashga va ishlashga ijozat berish kim tomonidan ruxsat olinganidan so‘ng amalga oshirilishi kerak

* navbatchi;
naryad beruvchi;
ishboshchi;
ish raxbari.

Elektrostansiya va podstansiyalarning 1000 V kuchlanishdan yuqori bo‘lgan elektr uskunalarda brigadani boshqa ish joyiga ko‘chirishni --------- shaxs bajaradi

*ishlashga ijozat beruvchi;
ishboshchi;
naryad beruvchi;
navbatchi.

Kuchlanishi bir xil va bir taqsimlovchi elektr uskunadan ulangan elektrodvigatellarda ishlash uchun nechta naryad berilishi mumkin

*bitta;
uchta;
ikkita;
berilmaydi.

Elektr uzatish tarmoq ajratkichidan tashqari ochiq taqsimlovchi elektr uskunalarining barcha uskunalaridan kuchlanish olinganda ajratgich o‘rnatilgan qurilmalar arqon bilan to‘silib tashqari tarafdan qanday shior osilishi shart

*To‘xta! Kuchlanish!
SHu erda ishlang !
SHu erdan chik!
CHiqma! O‘ldiradi!

1000 V kuchlanishgacha bo‘lgan elektr uskunalarida erga ulagichni qo‘yish va olish nechanchi gruppaga ega bo‘lgan qaysi xodimga ruxsat etiladi

*III gruppaga ega bo‘lgan bir navbatchi yoki tezkor-ta’mirlash xodimiga;
II gruppaga ega bo‘lgan bir navbatchi yoki tezkor-ta’mirlash xodimiga;
IV gruppaga ega bo‘lgan ikki navbatchi yoki tezkor-ta’mirlash xodimiga;
III gruppaga ega bo‘lgan ikki kishi bajarishi mumkin.

Kabel trassasidan necha metrgacha yaqin joularda kuch bilan uradigan mashina va mexanizmlardan, kabel tarmoqlarini ko‘rik maydonida esa er qazish mashinalaridan foydalanish man etiladi

5 metrgacha;
*6 metrgacha;
4 metrgacha;
7 metrgacha.

Kabel, bo‘sh baraban, mexanizm va boshqa asbob-uskunalarni chuqurni o‘pirilish prizmasi tashqarisiga va xandak chetidan necha metrdan uzoq erga joylashtirish kerak

*1,2 metr;
1 metr;
2 metr;
1,5 metr.

Agar kabel qo‘lda yotkiziladigan bo‘lsa, umumiy ishchilar soni har bir erkak uchun kabel bo‘lagini og‘irligi necha kg. hisobidan aniqlanishi kerak

*15 kg;
36 kg;
35 kg;
25 kg.
1000 V kuchlanishdan yuqori havo elektr uzatish tarmoqlarini uzilib erda yotgan simlargacha --------masofagacha yaqinlashish man etiladi
*8 metrgacha;
6 metrgacha;
7 metrgacha;
9 metrgacha.

Sinash ishlarini tarkibida nechanchi gruppaga ega bo‘lgan ishboshchi, nechanchi gruppaga ega bulgan brigada a’zosi,kuriklash uchun kuyilgan nechanchi gruppali xodim bulgan brigada amalga oshirishi kerak.

*IV gruppaga ega bulgan ishboshchi, III gruppaga ega bulgan brigada a’zosi,kuriklash uchun kuyilgan II gruppali xodim bulgan brigada amalga oshirishi kerak;
V gruppaga ega bulgan ishboshchi, II gruppaga ega bulgan brigada a’zosi,kuriklash uchun kuyilgan I gruppali xodim bulgan brigada amalga oshirishi kerak.
IV gruppaga ega bulgan ishboshchi, II gruppaga ega bulgan navbatchi, kuriklash uchun kuyilgan II gruppali xodim bulgan brigada amalga oshirishi kerak;
V gruppaga ega bulgan ishboshchi, III gruppaga ega bulgan brigada a’zosi, kuriklash uchun kuyilgan I gruppali xodim amalga oshirishi kerak.

Kuchma sinash uskunasi korpusi kundalang kesimi kamida necha bulgan egiluvchan mis sim bilan aloxida erga ulanishi kerak.

*kamida 16 mm²;
kamida 25 mm²;
kamida 10 mm²;
kamida 50 mm².

Sinash sxemalarini erga ulash uchun ishlatiladigan egiluvchan mis simning kundalang kesimi kamida necha bulishi kerak

*kamida 10 mm²;
kamida 16 mm²;
kamida 4 mm²;
kamida 2,5 mm².

1000 V kuchlanishdan yukori elektr uskunalarida elektr ulchov ombirlaridan foydalanib bajariladigan ishlar farmoyish bilan nechta kishi ishtirokida bajarilishi zarur

*2 kishi ishtirokida;
1 kishi ishtirokida;
3 kishi ishtirokida;
4 kishi ishtirokida.

Klinik ulim xolati kancha vakt davom etadi

*6 - 8 minut
5-7 minut;
3-4 minut;
1- 2 minut.

Elektr tokining issiqlik ta’siri inson tanasiga qanday ta’sir etadi?

Kuyish, qon tomirlari, nerv va hujayralarning qizishi kuzatiladi;
Qon va hujayralar tarkibidagi tuzlarning parchalanishi natijasida qonning fizik va ximik xususiyatlarini o‘zgarishiga olib keladi;
Markaziy nerv sistemasi va yurakda qon aylanishi buziladi;
*Inson organizmi asosan bioelektrik toklar yordamida boshqariladi;

I toifali iste’molchilari uchun elektr ta’minotida uzilish … ruxsat etiladi

*AVR ni ishlash vaqtigacha;
2 soatga;
1 soatga;
10 minutgacha;

Elektr tokining biologik ta’siri inson tanasiga qanday ta’sir etadi

*Inson organizmi asosan bioelektrik toklar yordamida boshqariladi
Kuyish, qon tomirlari, nerv va hujayralarning qizishi kuzatiladi;
Qon va hujayralar tarkibidagi tuzlarning parchalanishi natijasida qonning fizik va ximik xususiyatlarini o‘zgarishiga olib keladi;
Markaziy nerv sistemasi va yurakda qon aylanishi buziladi;

Elektr toki urishining ikkinchi darajasi:

*Muskullar keskin qisqarishi natijasida odam hushini yo‘qotadi, ammo yurak va nafas olish faoliyati ishlab turadi;
Muskullar keskin qisqarilishi natijasida odam tok ta’siridan chiqib ketadi va hushini yo‘qotmaydi;
Muskullar keskin qisqarishi natijasida odam hushini yo‘qotib, nafas olish sistemasi yoki yurak urishi to‘xtab qoladi;
Klinik o‘lim holati, bunga insonga hech qanday hayot alomatlari ko‘rinmay qoladi;

Klinik o‘lim holati:

*Bu o‘lim holati bo‘lib, miya qobig‘idagi hujayralar parchalanadi;
Bu hayot bilan o‘lim orasidagi ma’lum oraliq bo‘lib, ma’lum vaqtgacha inson ichki imkoniyatlar hisobiga yashab turadi;
Bu o‘lim holati bo‘lib, organizmdagi oqsil strukturalari parchalanadi;
Qaytarib bo‘lmaydigan jarayon bo‘lib, organizmdagi biologik jarayonlar butunlay to‘xtashi bilan xarakterlanadi;

Inson organizmining ichki organlirining qarshiligi: quruq va zararlanmagan teri qarshiligi qancha bo‘ladi?

*2000 dan 20000 Om gacha va undan yuqori qarshilikka;
200 dan 20000 Om gacha va undan yuqori qarshilikka;
200 dan 2000 Om gacha va undan yuqori qarshilikka;
2000 dan 10000 Om gacha va undan yuqori qarshilikka;

Agar inson organizmidn oqib o‘tgan tokning miqdori 10-15 mA ga etsa:

*Organizmdagi muskullar tartibsiz qisqarib, inson o‘z organizmi qismlarini boshqarish qobiliyatidan mahrum bo‘ladi;
Tok ta’siri ko‘krak qafasiga ta’sir ko‘rsatadi, buning natijasida nafas olish qiyinlashadi;
Bunday tok yurak muskullariga ta’sir ko‘rsatadi va yurakning ishlash ritmi buziladi, natijada qon aylanish sistemasi butunlay ishdan chiqadi;
Elektr toki bo‘lgan simni ushlab turgan bo‘lsa panjalarini ocha olmaydi, natijada o‘on aylanish sistemasi butunlay ishdan chiqadi;

Elektr tokining eng yuqori ta’sir chegarasi:

*Eng zararli tok 20-100 Gs atrofidagi elektr toki hisoblanadi;
Eng zararli tok 30-50 Gs atrofidagi elektr toki hisoblanadi;
Eng zararli tok 50-100 Gs atrofidagi elektr toki hisoblanadi;
Eng zararli tok 50 Gs dagi elektr toki hisoblanadi;

Elektr toki ta’siriga tushgan kishiga tibbiyot xodimi kelgunga qadar birinchi ko‘rsatiladigan yordamni necha qismga bo‘lib qaraladi:

*2 qismga bo‘lib qaraladi;
4 qismga bo‘lib qaraladi;
3 qismga bo‘lib qaraladi;
5 qismga bo‘lib qaraladi;

Elektr toki ta’siriga tushgan kishini o‘z navbatida tok ta’siridan qutqarish uchun:

*Kuchlanishi 1000 V dan yuqori bo‘lsa, unda dielektrik qo‘lqop va elektr izolyasiyasi mustahkam bo‘lgan elektr asboblaridan foydalangan holda jabrlanuvchini qutqarish mumkin;
Kuchlanishi 1000 V dan yuqori bo‘lgan elektr qurilmalarida zararlangan kishining kiyimi quruq bo‘lsa, uning kiyimidan tortib tok ta’siridan qutqarib qolish;
Kuchlanishi 1000 V dan yuqori bo‘lgan elektr qurilmalarida zararlangan kishining kiyimi quruq bo‘lsa, uning kiyimidan tortib tok ta’siridan qutqarib, sun’iy nafas berish bilan birga yuragini massaj qilish;
Kuchlanishi 1000 V dan yuqori bo‘lgan elektr qurilmalarida elektr simlarini sopi yog‘ochli bo‘lgan bolg‘alar bilan kesish yoki zararlangan kishining kiyimi quruq bo‘lsa, uning kiyimidan tortib tok ta’siridan qutqarib qolish;

Elektr ta’siriga tushgan kishiga birinchi tibbiy yordam ko‘rsatish, uning holatiga qarab:

*Agar jarohatlangan kishining nafas olishi qiyinlashsa, qaltirash holati kuzatilsa, ammo yurak urish ritmi nisbatan yaxshi bo‘lsa, unda uning tinchligini ta’minlab, vrach kelishini kutish yoki uni tezda davolash muassasasiga olib borish zarur;
Agar jarohatlangan kishining nafas olishi qiyinlashsa, qaltirash holati kuzatilsa, ammo yurak urish ritmi nisbatan yaxshi bo‘lsa, unda uni quruq va qulay joyga yotqizib kamari va yoqasini bo‘shatish hamda sof havo kelishini ta’minlash zarur;
Agar jarohatlangan kishining nafas olishi qiyinlashsa, qaltirash holati kuzatilsa, ammo yurak urish ritmi nisbatan yaxshi bo‘lsa, unda bu kishiga sun’iy nafas oldirish ishlarini bajarish zarur;
Agar jarohatlangan kishining nafas olishi qiyinlashsa, qaltirash holati kuzatilsa, ammo yurak urish ritmi nisbatan yaxshi bo‘lsa, unda sun’iy nafas oldirish bilan bir qatorda yurakni ustki tomondan massaj qilish kerak;

Elektr uskunasida ishlayotgan ishchi o‘zining lavozimi va kasbiga qarab, ushbu «…» ni bilishi va elektr xavfsizligi gruppasiga ega bo‘lishi kerak.

*«Energetika korxonalari va tashkilotlari xodimlari bilan ishni tashkil etish bo‘yicha rahbariy qoida»;
«Elektr uskunalarida foydalaniladigan himoya vositalarini qo‘llash va sinash qoidasi»;
«Asbob va moslamalar yordami bilan ish bajarishda xavfsizlik qoidalari»;
«Qurilishda texnika xavfsizligi» qoidasi;

1000 V kuchlanishdan yuqori bo‘lgan elektr uskunalarda:

*Yakka o‘zi xizmat qiluvchi navbatchi yoki tezkor-ta’mirlash xodimi, shuningdek navbatchilik qilayotgan katta navbatchi elektr xavfsizligi bo‘yicha IV gruppaga, qolgan xodimlar esa III gruppaga ega bo‘lishi shart;
Yakka o‘zi xizmat qiluvchi navbatchi yoki tezkor-ta’mirlash xodimi, shuningdek navbatchilik qilayotgan katta navbatchi elektr xavfsizligi bo‘yicha V gruppaga, qolgan xodimlar esa IV gruppaga ega bo‘lishi shart;
Yakka o‘zi xizmat qiluvchi navbatchi yoki tezkor-ta’mirlash xodimi, shuningdek navbatchilik qilayotgan katta navbatchi elektr xavfsizligi bo‘yicha IV gruppaga, qolgan xodimlar esa II gruppaga ega bo‘lishi shart;
Yakka o‘zi xizmat qiluvchi navbatchi yoki tezkor-ta’mirlash xodimi, shuningdek navbatchilik qilayotgan katta navbatchi elektr xavfsizligi bo‘yicha V gruppaga, qolgan xodimlar esa III gruppaga ega bo‘lishi shart;

Elektrostansiya va podstansiya elektr uskunalarini yakka o‘zi ko‘rib chiqishni:

*Elektr xavfsizligi bo‘yicha III gruppaga ega bo‘lgan navbatchi yoki tezkor-ta’mirlash xodimi, yoki V gruppaga ega bo‘lgan ma’muriy-texnik xodim yoki korxona rahbariyati bajarishi mumkin
Elektr xavfsizligi bo‘yicha II gruppaga ega bo‘lgan navbatchi yoki tezkor-ta’mirlash xodimi, yoki VI gruppaga ega bo‘lgan ma’muriy-texnik xodim yoki korxona rahbariyati bajarishi mumkin
Elektr xavfsizligi bo‘yicha III gruppaga ega bo‘lgan navbatchi yoki tezkor-ta’mirlash xodimi, yoki VI gruppaga ega bo‘lgan ma’muriy-texnik xodim yoki korxona rahbariyati bajarishi mumkin
Elektr xavfsizligi bo‘yicha II gruppaga ega bo‘lgan navbatchi yoki tezkor-ta’mirlash xodimi, yoki V gruppaga ega bo‘lgan ma’muriy-texnik xodim yoki korxona rahbariyati bajarishi mumkin

Odamlar va ular qo‘llaydigan asbob hamda moslamalardan vaqtincha to‘siq, 6-35 kV kuchlanash ostida bo‘lgan tok o‘tkazuvchi qismlargacha mumkin bo‘lgan yaqinlashish masofasi:

*Yaqinlashish masofasi 0,6 m;
Yaqinlashish masofasi 0,5 m;
Yaqinlashish masofasi 0,8 m;
Yaqinlashish masofasi 1,0 m;

Odamlar va ular qo‘llaydigan asbob hamda moslamalardan vaqtincha to‘siq, 110 kV kuchlanash ostida bo‘lgan tok o‘tkazuvchi qismlargacha mumkin bo‘lgan yaqinlashish masofasi:

*Yaqinlashish masofasi 1,0 m;
Yaqinlashish masofasi 2,0 m;
Yaqinlashish masofasi 0,8 m;
Yaqinlashish masofasi 1,5 m;

Odamlar va ular qo‘llaydigan asbob hamda moslamalardan vaqtincha to‘siq, 500 kV kuchlanash ostida bo‘lgan tok o‘tkazuvchi qismlargacha mumkin bo‘lgan yaqinlashish masofasi:

*Yaqinlashish masofasi 3,5 m;
Yaqinlashish masofasi 2,5 m;
Yaqinlashish masofasi 4,0 m;
Yaqinlashish masofasi 3,0 m;

YUk changallovchi moslamalar, stroplar, ishchi yoki transport holatida bo‘lgan yuk ko‘tarish mashina va mexanvzmlar bilan 6-35 kV kuchlanash ostida bo‘lgan tok o‘tkazuvchi qismlargacha mumkin bo‘lgan yaqinlashish masofasi:

*Yaqinlashish masofasi 1,0 m;
Yaqinlashish masofasi 2,0 m;
Yaqinlashish masofasi 1,5 m;
Yaqinlashish masofasi 0,5 m;

Ushbu elektr uskunalarida xizmat qilmaydigan xodimini …. ijozat berib kirgizish mumkin:

*Elektr uskunaga navbatchi yoki tezkor-ta’mirlash xodimi yoxud, yakka o‘zi ko‘rib chiqish huquqiga ega bo‘lgan xodim hamrohligida;
Yakka o‘zi kirib-chiqishiga ruxsat ruxsat etiladi;
Yakka o‘zi kirib-chiqishiga ruxsat ruxsat etiliaydi;
Navbatchisiz yakka o‘zi kirib-chiqishiga ruxsat ruxsat etiladi;

6-35 kV kuchlanishli elektr uskunada erga tutashish sodir bo‘lsa, xodimlarni yopiq taqsimlovchi elektr uskunada qancha masofaga yaqinlashishga ruxsat etiladi:

*4-metrdan kam masofaga yaqinlashishga;
3-metrdan kam masofaga yaqinlashishga;
5-metrdan kam masofaga yaqinlashishga;
6-metrdan kam masofaga yaqinlashishga;

6-35 kV kuchlanishli elektr uskunada erga tutashish sodir bo‘lsa, xodimlarni ochiq taqsimlovchi elektr uskunada qancha masofaga yaqinlashishga ruxsat etiladi:

*8-metrdan kam masofaga yaqinlashishga;
7-metrdan kam masofaga yaqinlashishga;
9-metrdan kam masofaga yaqinlashishga;
10-metrdan kam masofaga yaqinlashishga;

Kuchlanishi 1000 V dan yuqori ajratgich (raz’edinitel), bo‘lgich (otdelitel) va o‘chirgich (выklyuchatel) uskunalarini o‘chirish va yoqishda:

*dielektrikdan qo‘lqopdan foydalanish kerak;
qo‘l bilan o‘chirish va yoqishda ruxsat etiladi;
navbatchining ruxsati bilan o‘chirish va yoqishda ruxsat etiladi;
ixtiyoriy ravishda o‘chirish va yoqishda ruxsat etiladi;

Saqlagich qo‘yish va olishda:

* ushbu tarmoqdan kuchlanishni olish shart;
dielektrikdan qo‘lqopdan foydalanish kerak;
navbatchining ruxsati bilan qo‘yish va olishda ruxsat etiladi;
ixtiyoriy ravishda qo‘yish va olishda ruxsat etiladi;

Kuchlanish ostida saqlagichni almashtirish kerak bo‘lib qolsa, quyidagi himoya vositasidan foydalanish zarur:

*1000 V kuchlanishdan yuqori bo‘lgan elektr uskunada dielektrik qo‘lqop va himoya ko‘zoynagini qo‘llagan holda ombir (shtanga) dan;
1000 V kuchlanishdan yuqori bo‘lgan elektr uskunada izolyasiyalangan ombir;
1000 V kuchlanishdan yuqori bo‘lgan elektr uskunada dielektrik qo‘lqop;
1000 V kuchlanishdan yuqori bo‘lgan elektr uskunada himoya ko‘zoynagidan foydalaniladi;

Kuchlanish ostida saqlagichni almashtirish kerak bo‘lib qolsa, quyidagi himoya vositasidan foydalanish zarur:

*1000 V kuchlanishgacha bo‘lgan elektr uskunada izolyasiyalangan ombir yoki dielektrik qo‘lqop va himoya ko‘zoynagidan foydalaniladi;
1000 V kuchlanishgacha bo‘lgan elektr uskunada izolyasiyalangan ombir;
1000 V kuchlanishgacha bo‘lgan elektr uskunada dielektrik qo‘lqop;
g) 1000 V kuchlanishgacha bo‘lgan elektr uskunada himoya ko‘zoynagidan foydalaniladi;

Ishlab turgan elektr uskunada bajariladigan ishlar:

* naryad bilan olib borilishi kerak;
b) navbatchining ruxsati bilan olib borilishi kerak;
v) rahbariyatning ruxsati bilan olib borilishi kerak;
g) korxona bosh muhandisi ruxsati bilan olib borilishi kerak;

Elektr tokiga tushib jarohatlangan kishini qutqarish uchun elektr uskunadan kuchlanishni olish:

*navbatchining ruxsati bilan olib borilishi kerak;
a) naryad bilan olib borilishi kerak;
b) ruxsatsiz bajarilishi mumkin;
v) rahbariyatning ruxsati bilan olib borilishi kerak;

Elektrostansiya va podstansiyalarning 1000 V kuchlanishgacha bo‘lgan elektr uskunalari va kabel elektr uzatish tarmog‘ida kuchlanish ostida ish bajarilayotganda engi kalta yoki engi shimarilgan kiyimda ishlash, shuningdek pichoq, arra, egov, metalli metr va boshqa shunga o‘xshash asboblardan foydalanish:

*man qilinadi;
korxona bosh muhandisi ruxsati bilan olib borilishi kerak;
rahbariyatning ruxsati bilan olib borilishi kerak;
naryad bilan ish olib borayotgan shaxs yoki ushbu naryadni bergan shaxs bilan kelishilgan holda bajarilishi lozim;

YOritilmagan joyda ishlash:

*man qilinadi;
korxona bosh muhandisi ruxsati bilan olib borilishi kerak;
naryad bilan ish olib borayotgan shaxs yoki ushbu naryadni bergan shaxs bilan kelishilgan holda bajarilishi lozim;
ruxsat etiladi;

Kompressor va havo yig‘uvchi, akkumulyator batareyasi va zaryadlovchi uskunalarga xizmat o‘iluvchi xodim elektr xavfsizligi bo‘yicha:

*III gruppaga ega bO‘lishi kerak;
II gruppaga ega bO‘lishi kerak;
IV gruppaga ega bO‘lishi kerak;
V gruppaga ega bO‘lishi kerak;

Boshqarish shchitida va taqsimlovchi elektr uskunalarida joylashgan schyotchiklarning va boshqa o‘lchov asbob ko‘rsatkichlarini korxona yoki boshqa tashkilot xodimi:

*yakka o‘zi navbatchi ruxsati bilan yozib olishi mumkin;
naryad bilan ish olib borayotgan shaxs yoki ushbu naryadni bergan shaxs bilan kelishilgan holda
korxona bosh muhandisi ruxsati
man qilinadi;

Boshqarish shchitida va taqsimlovchi elektr uskunalarida joylashgan schyotchiklarning va boshqa o‘lchov asbob ko‘rsatkichlarini, agar elektr uskunada navbatchi bo‘lsa:

* elektr xavfsizligi bo‘yicha II gruppaga ega bo‘lishi kerak;
elektr xavfsizligi bo‘yicha V gruppaga ega bo‘lishi kerak;
elektr xavfsizligi bo‘yicha IV gruppaga ega bo‘lishi kerak;
elektr xavfsizligi bo‘yicha III gruppaga ega bo‘lishi kerak;

Boshqarish shchitida va taqsimlovchi elektr uskunalarida joylashgan schyotchiklarning va boshqa o‘lchov asbob ko‘rsatkichlarini, agar elektr uskuna navbatchisiz bo‘lsa:

*elektr xavfsizligi bo‘yicha III gruppaga ega bo‘lishi kerak;
elektr xavfsizligi bo‘yicha II gruppaga ega bo‘lishi kerak;
elektr xavfsizligi bo‘yicha IV gruppaga ega bo‘lishi kerak;
elektr xavfsizligi bo‘yicha V gruppaga ega bo‘lishi kerak;

Er kovlash va tekislash ishlarini bajarishda:

*«Qurilishda texnika xavfsizligi» talabiga rioya qilish zarur;
«Elektr uskunalarida foydalaniladigan himoya vositalarini qo‘llash va sinash qoidasi» talabiga rioya qilish zarur;
«Asbob va moslamalar yordami bilan ish bajarishda xavfsizlik qoidalari» talabiga rioya qilish zarur;
«Energetika korxonalari va tashkilotlari xodimlari bilan ishni tashkil etish bo‘yicha rahbariy qoida» talabiga rioya qilish zarur;

Ishni boshidan oxirigacha xavfsiz bajarish uchun quyidagi tashkiliy tadbirlar amalga oshirilishi shart:

*ishni xavfsiz bajarish uchun javobgar shaxs tayinlash; naryad yoki farmoyish berish; ish joylarini tayyorlashga va ishlashga ijozat berishga ruxsat etish; ish joyini tayyorlash va ishlashga ijozat berish; ish jarayonida nazorat olib borish; boshqa ish joyiga o‘tkazish; ish jarayonida tanaffus qilish va ish tamom bo‘lishini rasmiylashtirish.
ish joylarini tayyorlashga va ishlashga ijozat berishga ruxsat olish; ish jarayonida nazorat olib borish va boshqa ish joyiga o‘tkazish; naryadsiz yoki farmoyish berish;
naryad va farmoyish beruvchi yoki ish rahbarining ish joyini tayyorlashga va ishlashga ijozat berishga ruxsat etishi.
ish joyini tayyorlovchi shaxs yoki ijozat beruvchi shaxs hamda ishboshi va nazorat qiluvchi brigada a’zosi ish joyini tayyorlashga va ishlashga ijozat berishga ruxsat etishi.

Ish jarayonida ishni xavfsiz olib borishga quyidagi shaxslar javobgardirlar:

*naryad, farmoyish beruvchi; ish rahbari; ish joyini tayyorlashga va ishlashga ijozat berishga ruxsat etuvchi shaxs; ish joyini tayyorlovchi shaxs; ijozat beruvchi shaxs; ishboshi; nazorat qiluvchi; brigada a’zosi.
ishni xavfsiz bajarish uchun javobgar shaxs tayinlash; naryad yoki farmoyish berish; ish joylarini tayyorlashga va ishlashga ijozat berishga ruxsat etish; ish joyini tayyorlash va ishlashga ijozat berish; ish jarayonida nazorat olib borish; boshqa ish joyiga o‘tkazish; ish jarayonida tanaffus qilish va ish tamom bo‘lishini rasmiylashtirish.
nazorat qiluvchi va brigada a’zosi.
ish joylarini tayyorlashga va ishlashga ijozat berishga ruxsat olish; ish jarayonida nazorat olib borish va boshqa ish joyiga o‘tkazish; naryadsiz yoki farmoyish berish;

Ishni boshidan oxirigacha xavfsiz bajarish shartlarini kim belgilaydi:

*Naryad, farmoyish beruvchi shaxs;
ish joyini tayyorlashga va ishlashga ijozat berishga ruxsat etuvchi shaxs;
ishboshi; nazorat qiluvchi; brigada a’zosi.
ish rahbari;

Ish rahbarining javobgarligi:

*naryadda ko‘rsatilgan barcha xavfsizlik choralarining bajarilishi va uni etarliligiga, ijozat beruvchi va ishboshi tomonidan brigada a’zolariga berilgan yo‘riqnoma sifati va to‘laligiga hamda ish jarayonida ishni xavfsiz olib borishni tashkil qilishga javob beradi;
korxona ma’muriy-texnik xodimiga va uning tarkibiy bo‘limidagi elektr xavfsizligi, ishni xavfsiz bajarish uchun javobgar shaxsni tayinlashga javob beradi;
brigada a’zolarining malakasi va soni bo‘yicha etarligi, ishni xavfsiz bajarish uchun javobgar shaxsni tayinlashga javob beradi;
ijozat beruvchi va ishboshi tomonidan brigada a’zolariga berilgan yo‘riqnoma sifati va to‘laligiga hamda ish jarayonida ishni xavfsiz olib borishni tashkil qilishga javob beradi;

Ish joyini tayyorlashga va ishlashga ijozat berishga ruxsat etish mansab yo‘riqnomasiga asosan:

*elektr xavfsizligi bo‘yicha IV gruppaga ega bo‘lgan navbatchi xodim korxona ko‘rsatmasiga binoan vakolat berilgan ma’muriy-texnik xodimgina haqlidir;
elektr xavfsizligi bo‘yicha V gruppaga ega bo‘lgan navbatchi xodim korxona ko‘rsatmasiga binoan vakolat berilgan ma’muriy-texnik xodimgina haqlidir;
elektr xavfsizligi bo‘yicha III gruppaga ega bo‘lgan navbatchi xodim korxona ko‘rsatmasiga binoan vakolat berilgan ma’muriy-texnik xodimgina haqlidir;
elektr xavfsizligi bo‘yicha VI gruppaga ega bo‘lgan navbatchi xodim korxona ko‘rsatmasiga binoan vakolat berilgan ma’muriy-texnik xodimgina haqlidir;

Elektr toki urishi necha darajaga bo‘linadi?

*4 darajaga;
2 darajaga;
5 darajaga;
3 darajaga;

Elektr toki urishining birinchi darajasi:

*muskullar keskin qisqarilishi natijasida odam tok ta’siridan chiqib ketadi va hushini yo‘qotmaydi;
muskullar keskin qisqarishi natijasida odam hushini yo‘qotadi, ammo yurak va nafas olish faoliyati ishlab turadi;
muskullar keskin qisqarishi natijasida odam hushini yo‘qotib, nafas olish sistemasi yoki yurak urishi to‘xtab qoladi;
klinik o‘lim holati, bunga insonga hech qanday hayot alomatlari ko‘rinmay qoladi;

Elektr toki urishining ikkinchi darajasi:

*muskullar keskin qisqarishi natijasida odam hushini yo‘qotadi, ammo yurak va nafas olish faoliyati ishlab turadi;
muskullar keskin qisqarilishi natijasida odam tok ta’siridan chiqib ketadi va hushini yo‘qotmaydi;
muskullar keskin qisqarishi natijasida odam hushini yo‘qotib, nafas olish sistemasi yoki yurak urishi to‘xtab qoladi;
klinik o‘lim holati, bunga insonga hech qanday hayot alomatlari ko‘rinmay qoladi;

Elektr toki urishining uchinchi darajasi:

* klinik o‘lim holati, bunga insonga hech qanday hayot alomatlari ko‘rinmay qoladi;
muskullar keskin qisqarilishi natijasida odam tok ta’siridan chiqib ketadi va hushini yo‘qotmaydi;
muskullar keskin qisqarishi natijasida odam hushini yo‘qotadi, ammo yurak va nafas olish faoliyati ishlab turadi;
muskullar keskin qisqarishi natijasida odam hushini yo‘qotib, nafas olish sistemasi yoki yurak urishi to‘xtab qoladi;

Klinik o‘lim holatining vaqti:

* 6-8 daqiqa oralig‘ida;
5-6 daqiqa oralig‘ida;
7-8 daqiqa oralig‘ida;
4-5 daqiqa oralig‘ida;

Biologik o‘lim holati:

*qaytarib bo‘lmaydigan jarayon bo‘lib, organizmdagi biologik jarayonlar butunlay to‘xtashi bilan xarakterlanadi;
bu hayot bilan o‘lim orasidagi ma’lum oraliq bo‘lib, ma’lum vaqtgacha inson ichki imkoniyatlar hisobiga yashab turadi;
bu hayot bilan o‘lim orasidagi ma’lum oraliq bo‘lib, organizmdagi oqsil strukturalari parchalanadi;
bu hayot bilan o‘lim orasidagi ma’lum oraliq bo‘lib, miya qobig‘idagi hujayralar parchalanadi;

Tokning inson organizmiga ta’siri bir necha omillarga bog‘liq.

*odam tok ta’sirida qancha ko‘p qolib ketsa, u shuncha ko‘p zararlanadi hamda odam organizmining shaxsiy xususiyatlari va shuningdek tokning turi va chastotasi katta rol o‘ynaydi
inson organizmining tok ta’siriga malum qarshiligi, shuningdek tokning kuchlanishi ma’lum ta’sir darajasini belgilaydi;
inson organizmiga tokning turi va chastotasining qiymati;
kuchlanish ko‘payishi natijasida organizmdan oqib o‘tgan tok miqdori oshib ketadi;

Inson organizmining ichki organlirining qarshiligi: quruq va zararlanmagan teri qarshiligi qancha bo‘ladi.

*2000 dan 20000 Om gacha va undan yuqori qarshilikka;
200 dan 20000 Om gacha va undan yuqori qarshilikka;
200 dan 2000 Om gacha va undan yuqori qarshilikka;
2000 dan 10000 Om gacha va undan yuqori qarshilikka;

Inson organizmining ichki organlirining qarshiligi: nam va zararlangan teri qarshiligi qancha bo‘ladi?

*40 dan 500 Om qarshilikka;
50 dan 500 Om qarshilikka;
40 dan 400 Om qarshilikka;
400 dan 1000 Om qarshilikka;

Agar inson organizmidn oqib o‘tgan tokning miqdori 100 mA ga etsa:

* bunday tok yurak muskullariga ta’sir ko‘rsatadi va yurakning ishlash ritmi buziladi, natijada qon aylanish sistemasi butunlay ishdan chiqadi;
organizmdagi muskullar tartibsiz qisqarib, inson o‘z organizmi qismlarini boshqarish qobiliyatidan mahrum bo‘ladi;
tok ta’siri ko‘krak qafasiga ta’sir ko‘rsatadi, buning natijasida nafas olish qiyinlashadi;
elektr toki bo‘lgan simni ushlab turgan bo‘lsa panjalarini ocha olmaydi, natijada o‘on aylanish sistemasi butunlay ishdan chiqadi;

Elektr tokining eng yuqori ta’sir chegarasi:

*eng zararli tok 20-100 Gs atrofidagi elektr toki hisoblanadi;
eng zararli tok 30-50 Gs atrofidagi elektr toki hisoblanadi;
eng zararli tok 50-100 Gs atrofidagi elektr toki hisoblanadi;
eng zararli tok 50 Gs dagi elektr toki hisoblanadi;

O‘zgarmas tokda, tokning sezish chegarasining miqdori:

* 6-7 mA;
5-10 mA;
1-5 mA;
5-7 mA;

O‘zgarmas tokda, tokning ushlab qolish chegarasi miqdori:

* 50-70 mA;
60-70 mA;
40-50 mA;
50-60 mA;

Elektr uskunasida ishlayotgan ishchi o‘zining lavozimi va kasbiga qarab, ushbu «…» ni bilishi va elektr xavfsizligi gruppasiga ega bo‘lishi kerak.

*«Energetika korxonalari va tashkilotlari xodimlari bilan ishni tashkil etish bo‘yicha rahbariy qoida»;
«Elektr uskunalarida foydalaniladigan himoya vositalarini qo‘llash va sinash qoidasi»;
«Asbob va moslamalar yordami bilan ish bajarishda xavfsizlik qoidalari»;
«Qurilishda texnika xavfsizligi» qoidasi;

Xavfsizlik bo‘yicha qo‘shimcha talablar quyiladigan maxsus ishlarga quyidagilar kiradi:

a) balandlikda bajariladigan ishlar, tok o‘tkazuvchan qismlarda kuchlanish ostida bajariladigan ishlar, izolyatorlarni tozalash, yuvish va almashtirish, simlarni ta’mirlash, simlarni ulangan joylarini hamda izolyatorlarni o‘lchov shtangasi bilan tekshirish va trosslarni moylash, bosim ostida bo‘lgan idishlarga xizmat ko‘rsatish, elektr uskunani yuqori kuchlanish ostida sinash;
b) balandlikda tok o‘tkazuvchan qismlarda kuchlanish ostida bajariladigan ishlar, izolyatorlarni tozalash, yuvish va almashtirish;
v) balandlikda tok o‘tkazuvchan qismlarda kuchlanish ostida bajariladigan ishlar, izolyatorlarni tozalash, yuvish va almashtirish, simlarni ta’mirlash, simlarni ulangan joylarini hamda izolyatorlarni o‘lchov shtangasi bilan tekshirish;
g) balandlikda tok o‘tkazuvchan qismlarda kuchlanish ostida bajariladigan ishlar, izolyatorlarni o‘lchov shtangasi bilan tekshirish va trosslarni moylash, bosim ostida bo‘lgan idishlarga xizmat ko‘rsatish, elektr uskunani yuqori kuchlanish ostida sinash;

1000 V kuchlanishdan yuqori bo‘lgan elektr uskunalarda:

*yakka o‘zi xizmat qiluvchi navbatchi yoki tezkor-ta’mirlash xodimi, shuningdek navbatchilik qilayotgan katta navbatchi elektr xavfsizligi bo‘yicha V gruppaga, qolgan xodimlar esa III gruppaga ega bo‘lishi shart;
yakka o‘zi xizmat qiluvchi navbatchi yoki tezkor-ta’mirlash xodimi, shuningdek navbatchilik qilayotgan katta navbatchi elektr xavfsizligi bo‘yicha V gruppaga, qolgan xodimlar esa IV gruppaga ega bo‘lishi shart;
yakka o‘zi xizmat qiluvchi navbatchi yoki tezkor-ta’mirlash xodimi, shuningdek navbatchilik qilayotgan katta navbatchi elektr xavfsizligi bo‘yicha IV gruppaga, qolgan xodimlar esa III gruppaga ega bo‘lishi shart;
yakka o‘zi xizmat qiluvchi navbatchi yoki tezkor-ta’mirlash xodimi, shuningdek navbatchilik qilayotgan katta navbatchi elektr xavfsizligi bo‘yicha IV gruppaga, qolgan xodimlar esa II gruppaga ega bo‘lishi shart;

1000 V kuchlanishgacha bo‘lgan elektr uskunalarda:

*yakka o‘zi xizmat qiluvchi navbatchi yoki tezkor-ta’mirlash xodimi III gruppaga ega bo‘lishi kerak;
yakka o‘zi xizmat qiluvchi navbatchi yoki tezkor-ta’mirlash xodimi IV gruppaga ega bo‘lishi kerak;
yakka o‘zi xizmat qiluvchi navbatchi yoki tezkor-ta’mirlash xodimi V gruppaga ega bo‘lishi kerak;
yakka o‘zi xizmat qiluvchi navbatchi yoki tezkor-ta’mirlash xodimi II gruppaga ega bo‘lishi kerak;

Elektrostansiya va podstansiya elektr uskunalarini yakka o‘zi ko‘rib chiqishni:

*elektr xavfsizligi bo‘yicha III gruppaga ega bo‘lgan navbatchi yoki tezkor-ta’mirlash xodimi, yoki V gruppaga ega bo‘lgan ma’muriy-texnik xodim yoki korxona rahbariyati bajarishi mumkin
elektr xavfsizligi bo‘yicha II gruppaga ega bo‘lgan navbatchi yoki tezkor-ta’mirlash xodimi, yoki VI gruppaga ega bo‘lgan ma’muriy-texnik xodim yoki korxona rahbariyati bajarishi mumkin
elektr xavfsizligi bo‘yicha III gruppaga ega bo‘lgan navbatchi yoki tezkor-ta’mirlash xodimi, yoki VI gruppaga ega bo‘lgan ma’muriy-texnik xodim yoki korxona rahbariyati bajarishi mumkin
elektr xavfsizligi bo‘yicha II gruppaga ega bo‘lgan navbatchi yoki tezkor-ta’mirlash xodimi, yoki V gruppaga ega bo‘lgan ma’muriy-texnik xodim yoki korxona rahbariyati bajarishi mumkin

Elektrotexnikaga aloqasi bo‘lmagan xodimlar elektrostansiya va podstansiya elektr uskunalarini ko‘rib chiqishni yoki ekskursiyani korxona ma’muriyati ruxsati bo‘lgan, yakka o‘zi ko‘rib chiqish huquqiga ega bo‘lgan:

* IV gruppali xodim nazorati ostida o‘tkazishi mumkin;
V gruppali xodim nazorati ostida o‘tkazishi mumkin;
III gruppali xodim nazorati ostida o‘tkazishi mumkin;
II gruppali xodim nazorati ostida o‘tkazishi mumkin;