Электр қурилмаларини эксплуатация қилишда хавфсизлик техникаси қоидаларини тасдиқлаш тўҒрисида

13-боб. Кабель линиялари
1-§. Ер қазиш ишлари
267. Ер ости иншоотлари ва коммуникациялари жойлашган зонада кабелларни таъмирлаш ёки ётқизиш билан боғлиқ ер қазиш ишлари ушбу ер ости иншоотлари ва коммуникацияларининг эксплуатацияси учун жавобгар корхона ёки цех раҳбарининг ёзма рухсати билан ва иш раҳбари тайинланиб олиб борилади. Рухсатга ер ости иншоотлари ва коммуникацияларининг жойлашиши ва ётган чуқурлиги кўрсатилган режа илова қилинган бўлиши керак.
268. Режаларда белгиланмаган кабеллар, қувурлар, ер ости иншоотлари, шунингдек, қурол-яроқлар топилса, улар қайси ташкилотга қарашли эканлиги аниқланмагунча ва тегишли ташкилотлардан ишни давом эттиришга рухсат олинмагунча ер қазиш ишлари тўхтатилиши зарур.
269. Кабель трассасига 5 м дан яқин жойларда куч билан урадиган машиналар ва механизмлардан, КЛнинг муҳофаза зонасида эса ер қазиш машиналаридан фойдаланиш тақиқланади.
270. КЛнинг муҳофаза зонасида ер қазиш машиналаридан фойдаланишга фақат ушбу тармоқни эксплуатация қилувчи корхона ходимлари томонидан қазиш ишлари олиб борилганда рухсат берилади. Бевосита кабель устида қазиш ишларини ер қазиш машиналари ва пневматик асбоб-ускуналар ҳамда ломлар ва киркалар ёрдамида кабельгача ёки унинг ҳимоя қатламигача 0,3 м ер қатлами қолгунча амалга оширишга ижозат берилади. Қолган тупроқни қўлда белкурак ёрдамида олиб ташлаш шарт.
271. Қиш вақтида белкурак билан тупроқ қазишга фақат тупроқ иситилгандан кейин киришиш мумкин. Бунда иссиқлик манбаини кабелларга 15 cм дан кам бўлмаган масофагача яқинлаштиришга ижозат берилади.
272. Котлованлар, зовурлар ёки ўраларни қазиш бўйича иш жойи КМК 3.01.02-00 Қурилишда техника хавфсизлиги талабларини эътиборга олган ҳолда тўсилган бўлиши шарт. Тўсиқда огоҳлантирувчи белгилар ва ёзувлар, тунда эса ёруғлик сигнали бўлиши шарт.
273. Ўпирилиш хавфи бўлган бўш ёки нам тупроқли ерларда зовурлар қазилаётганда уларнинг деворлари ишончли мустаҳкамланиши шарт.
Сочилувчан тупроқларда деворларни мустаҳкамламасдан, лекин унинг четидаги табиий қиялик бурчагини сақлаган ҳолда ишларни бажариш мумкин.
274. Ер ости сувлари йўқ табиий нам тупроқларда ва ер ости иншоотларига яқин жойлашган ерларда котлованлар ва зовурлар, мустаҳкамланмаган тик деворларнинг чуқурлигини: уйилган, қумли ва йирик бўлакли ерларда 1 м; қумлоқ ерларда 1,25 м дан; қумоқ ва соз тупроқли ерларда 1,5 м дан оширмасдан қазишга рухсат этилади.
Зич ёпишқоқ тупроқларда ротор ва траншеяли экскаваторлар билан маҳкамлаш қурилмаларини қўймасдан, вертикал деворни 3 м гача чуқурликда ковлашга ижозат берилади. Бундай ҳолларда зовурларга одамларнинг тушиши тақиқланади. Одамларнинг бўлиши зарур бўлган зовур қисмлари тирговичлар билан мустаҳкамланиши ёки ён томонлари қиялик ҳолида бажарилиши шарт.
Йилнинг қиш вақтида ернинг музлаган қисмини қазишни (ернинг қуруқ тупроқ қисмидан ташқари) тирговичларсиз бажаришга ижозат берилади.
275. Ер қазиш шароитлари ушбу Қоидаларнинг 274-бандида келтирилганидан фарқ қилса, котлованлар ва зовурларни қазиш вертикал деворларни тиргович билан мустаҳкамлаб ёки қияликни сақлаган ҳолда бажарилиши зарур.
276. Чуқурлиги 3 м гача бўлган котлованларни ва зовурларни мустаҳкамлаш, одатда, инвентарли бўлиши ва намунавий лойиҳалар бўйича бажарилиши шарт.