Электрические явления в природе и технике


Download 1.72 Mb.
Sana14.12.2022
Hajmi1.72 Mb.
#1005607
Bog'liq
chaqmoq

Mavzu : Tabiatda elektr hodisalari

Chaqmoqning elektr tabiati

  • Atmosferadagi eng yorqin elektr hodisasi chaqmoqdir.

Chaqmoqning kelib chiqishi quyidagicha izohlanadi. Bulutlar er yuzida yuqori tezlikda harakatlanadi va elektrlanadi. Bulutlarning yuqori va pastki qatlamlari qarama-qarshi zaryad oladi. Bu bulutlar atrofida kuchli elektr maydon hosil bo'ladi. Ularga eng yaqin jismlarda qarama-qarshi belgili zaryad hosil bo'ladi. Bunday jismlar er yuzidagi boshqa bulutlar yoki jismlar bo'lishi mumkin.

Chaqmoqning kelib chiqishi quyidagicha izohlanadi. Bulutlar er yuzida yuqori tezlikda harakatlanadi va elektrlanadi. Bulutlarning yuqori va pastki qatlamlari qarama-qarshi zaryad oladi. Bu bulutlar atrofida kuchli elektr maydon hosil bo'ladi. Ularga eng yaqin jismlarda qarama-qarshi belgili zaryad hosil bo'ladi. Bunday jismlar er yuzidagi boshqa bulutlar yoki jismlar bo'lishi mumkin.

Chaqmoq-bu osmonda o’zaro bulutlar orasidagi zaryad oqimining o’tishi.

Chaqmoq-bu osmonda o’zaro bulutlar orasidagi zaryad oqimining o’tishi.

Yashin- bu bulutlardan zaryad oqimini yerga tushishi

Yashinning elektr tabiati birinchi marta 1752 yilda amerikalik olim Benjamin Franklin tomonidan kashf etilgan.

Yashinning elektr tabiati birinchi marta 1752 yilda amerikalik olim Benjamin Franklin tomonidan kashf etilgan.

U halokatli tajriba o'tkazdi. U barmog'ini nam shnurga bog'langan metall kalitga olib bordi. Franklin kalitga tegishiga ulgurmay, barmog'idan uchqunlar chirillab ketdi.

Yashin qaytargich

Franklin o'z tajribalari davomida erga ulangan metall uchi zaryadlangan jismlardan elektr razryadlarini olib tashlashini payqadi. U bu qurilmani chaqmoq qaytargich deb atagan.

Eng oddiy chaqmoq qaytargich erga yopishtirilgan va uchi yuqoriga ko'tarilgan metall simdir. U binoning barcha metall qismlariga biriktirilgan va shu bilan chaqmoqni qaytaradi. Yashin to’g’ridan to’g’ri yerga uriladi.

Eng uzun chaqmoq 2020-yil 29-aprelda Missisipi va Texas shtatlari chegarasida qayd etilgan. U Xyustondan Missisipi janubi-sharqiga cho'zilgan. Uning uzunligi 768 km edi (avvalgi rekord 709 km 2018 yil 31 oktyabrda Braziliya janubida qayd etilgandi. Eng uzun chaqmoq 2020-yilning 18-iyunida Argentinada qayd etilgan bo‘lib, uning davomiyligi 17,1 soniya. rekord darajadagi kuchlanish ya’ni 1,3 GV 2014 yilda Janubiy argentinada qayd etilgan.

E’TIBORINGIZ UCHUN RAHMAT


Download 1.72 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling