Електромагнит тўлқинлар

Електромагнит тўлқинлар.
Електромагнит тўлқинлар учун Максвелл тенгламалар системаси. Электромагнит тўлқинларнинг умумий кўриниши ва ҳоссалари. Ясси электромагнит тўлқин тенгламаси.

To’lqiniy Proseslar juda umumiy xodisalardan iborat. To’lqin xosil bo’lishi sistemaning ayrim qismlari orasida aloqa borligiga bog’liq.

• To’lqiniy Proseslar juda umumiy xodisalardan iborat. To’lqin xosil bo’lishi sistemaning ayrim qismlari orasida aloqa borligiga bog’liq.
• To’lqinlarni paydo qiluvchi fizik proseslar cheksiz xilma xil bo’lishiga qaramasdan ularning umumiy jixati mavjud. Yani biror nuqtada malum vaqtda yuz bergan to’lqin biror vaqt o’tgacha boshlangich nuqtadan qandaydir masofada paydo bo’ladi, yani u malum tezlik bilan uzatiladi. Soddalik kiritish uchun to’lqinnii biror x o’qi bo’yicha tarqaladi deb hisoblaymiz. Biz S to’lqinni x kordinataning va t vaqtning funksiyasi sifatida tasvirlay olamiz. S= f(x,t).

1-расм.
Тўлқиний ҳаракатни ифодаловчи дифренциал тенглама, яъни ечими vt-x ва vt+x аргументли ҳар қандай функция бўла олади:
(2)
f - функциянинг кўриниши ихтиёрий бўлиши мумкин. Синусоидал ёки косинусоидал функция бўлган ҳол алоҳида аҳамиятга эга эканлигини биламиз. Бу ҳолда
(3)
Ёруғликнинг электромагнит назариясига асосан у тез ўзгарувчи электр ва магнит майдонларидан ташкил топган бўлиб, фазода электр ва магнит майдон кучланганликлари векторлари ўзаро тик текисликларда тебранади. Электромагнит тўлқинларининг тарқалиши (2-расм) Максвелл тенгламаларига бўйсунади. Бир жинсли изотроп муҳитлар учун бу тенгламалар қуйидаги кўринишда бўлади:
2-расм.
Бу векторларнинг ихтиёрий ўқдаги проекциясини ёзсак, тенглама қуйидаги кўринишга келади:
Бу тенгламаларнинг устида математик ўзгартиришларни амалга ошириб, қуйидаги кўринишга келтириш мумкин: