Elektron – kovak o’tish (r-n o’tish)

R-n o’tish siғimi. Past chastotalarda r-n o’tish toki faqat elektron – kovak o’tishning aktiv qarshiliklari ҳamda yarim o’tkazgichning r va n –soҳalarining qarshiligi (r_B) bilan aniqlanadi. YUqori chastotalarda r-n o’tishning inertsiyasi uning siғimi bilan aniqlanadi. Odatda r-n o’tishning ikkita asosiy siғimi ҳisobga olinadi: diffuziya va to’siq (barer).
To’ғri ulangan r-n o’tishda qo’shni soҳalarga asosiy bo’lmagan zaryad tashuvchilar injektsiyalanadi. Natijada r-n o’tishning yupqa chegaralarida qiymati jiҳatidan teng lekin qarama-qarshi ishoraga ega bo’lgan qo’shimcha asosiy bo’lmagan zaryad tashuvchilar Q_DIF yuzaga keladilar. Kuchlanish o’zgarsa injektsiyalanayotgan zaryad tashuchilar soni, demak zaryad ҳam o’zgaradi. Berilayotgan kuchlanish tasiridagi bunday o’zgarish, kondensator qoplamalaridagi zaryad o’zgarishiga aynan o’xshaydi. Bazaga asosiy bo’lmagan zaryad tashuvchilar diffuziya ҳisobiga tushganliklari sababli, bu siғim diffuziya siғimi deb ataladi va quyidagi ifodadan aniqlanadi
. (2.8)

(2.8) ifodadan ko’rinib turibdiki, r-n o’tishdan oqib o’tayotgan tok va bazadagi zaryad tashuvchilarning yashash vaqti qancha katta bo’lsa, diffuziya siғimi ҳam shuncha katta bo’ladi

Ikki elektr qatlamga ega bo’lgan elektron – kovak o’tish zaryadlangan kodensatorga o’xshaydi. O’tish siғimi o’tish yuzasi S, uning kengligi va dielektrik doimiysi bilan aniqlanadi. O’tish siғimi to’siq siғimi deb ataladi va quyidagi ifodadan aniqlanadi


. (2.9)

O’tishga kuchlanish berilsa, bu vaqtda o’tish kengligi o’zgarganligi sababli, siғim ҳam o’zgaradi. Siғimning berilayotgan kuchlanish U qiymatiga boғliqligi quyidagicha

. (2.10)

To’ғri ulangan o’tishdamusbat ishorasi, teskari ulanganda esamanfiy ishora olinadi. S_B berilayotgan kuchlanishga boғliqligi sababli r-n o’tishni o’zgaruvchan siғimli kondensator sifatida qo’llashmumkin.

To’ғri kuchlanish berilganda diffuziya siғimi to’siq siғimidan ancha katta bo’ladi, teskari kuchlanishda esa teskari. SHuning uchun to’ғri kuchlanish berilganda r-n o’tish inertsiyasi diffuziya siғimi bilan, teskari ulanganda esa to’siq siғimi bilan aniqlanadi.