Elektron biznesdagi tovar va xizmatlarning xususiyatlari 1

O’zbekistonda raqamli iqtisodiyotning rivojlanishi 
O'zbekistonda raqamli iqtisodiyotning YaIMdagi ulushi 2,2 
foizni tashkil etadi. Shu bilan birga, o'rtacha optimal ko'rsatkich 
7-8% ni tashkil qiladi, masalan, Buyuk Britaniyada bu 12,4%, 
Janubiy Koreyada - 8%, Xitoyda - 6,9%, Hindistonda - 5,6%, 
shu bilan birga Rossiya - 2, 8%, Qozog'iston - 3,9%. O'zbekiston 
Respublikasining elektron hukumat tizimini rivojlantirish 
konsepsiyasi loyihasiga muvofiq, AKT xizmatlarining 
YaIMdagi ulushini 2025 yilgacha 5,0 foizgacha, 2030 yilga 
kelib 10 foizgacha oshirish rejalashtirilgan. Prezidentning 2019 
yil 8 yanvardagi "Iqtisodiyotni yanada rivojlantirishni ta'minlash 
va iqtisodiy siyosat samaradorligini oshirishga doir qo'shimcha 
chora tadbirlar to'g'risida" gi Farmoniga muvofiq, "Raqamli 
O'zbekiston-2030" Milliy raqamli iqtisodiyotni rivojlantirish 
Strategiyani tayyorlash ko'zda tutilgan. Unda raqamli 
iqtisodiyotni jadal rivojlantirish va mamlakat aholisi hayoti 
sohalariga raqamli texnologiyalarni keng joriy etish bo'yicha 
asosiy vazifalar belgilanadi. Raqamli iqtisodiyotning rivojlanishi 
bevosita quyidagi ko'rsatkichlar bilan baholanadigan axborot-
kommunikatsiya texnologiyalarining (AKT) rivojlanish darajasi 
bilan bevosita bog'liq. 
- raqamli iqtisodiyotning YaIMdagi ulushi; 
- AKT sanoatiga investitsiyalar hajmi; 
- Internet tezligi, mamlakat hududini qamrab olish darajasi va 
aholi foydalanishi 
uchun imkoniyat; 
- elektron tijoratni rivojlantirish; 
- tashkilotlarni AKT mutaxassislari bilan ta'minlash. 

---

Kommunikatsion xizmatlarning turlari 
Mintaqaviy iqtisodiyot ko'lami va ba'zi texnik jihatlarga qarab 
tartibga solishning maqbul darajasi aloqa xizmatlarining 
mavjudligi bilan belgilanadi. Ular hududiy jihatdan uchta 
tuzilishga bo'linib, yagona tuzilmani tashkil etadi: 
- mahalliy aloqa (shaharlar, shaharchalar ichida),
- mintaqaviy aloqa (mintaqalar ichida), 
- shaharlararo aloqa (mintaqalar o'rtasida) .
An'anaviy sanoat statistikasi, tasniflarni umumlashtirishning bir 
turi bo'lgan tizimni taklif qilib, aloqa xizmatlarini toifalarga 
ajratadi. Ushbu tasnif foydalanuvchi tomonidan olinadigan 
xizmatlarga emas, balki operatorlarning daromadlariga 
asoslanadi. Elektron davlat xizmati - axborot-kommunikatsiya 
texnologiyalari qoʼllanilgan holda koʼrsatiladigan davlat 
xizmati. Elektron xizmatlar jismoniy va yuridik shaxslar hamda 
davlat tashkilotlariga koʼrsatiladi. 
Elektron davlat xizmatlari 3 turga boʼlinadi bular: 
1. Аxborot turdagi xizmatlar 
2. Interaktiv xizmatlar 
3. Tranzaktsion xizmatlardir 
Аxborot turidagi xizmati bu xizmat boʼyicha maʼlumot boʼlib 
unda qayerda kim tomonidan qaysi manzilda kabi maʼlumotlar 
beriladigan xizmatlardir. Interaktiv xizmatlar ariza yuborish va 
natijasini olish uchun kerakli tashkilotga borish orqali 
olinadigan xizmatlar yani ariza berasiz xizmat koʼrsatuvchi 
tomondan inson omili ishtirokida qabul qilib koʼrib chiqiladigan 
xizmatlar xisoblanadi. Tranzaktsion xizmatlarga ariza berish va 
oxirgi natijagacha onlayn tarzda axborot tizimlari ishtirokida 
olinadigan xizmatlar kiradi.

---