Электроника ва радиотехника кафедраси 9- ma’ruza: uzluksiz signallarni raqamli uzatish reja

Электроника ва радиотехника кафедраси

9- ma’ruza:

UZLUKSIZ SIGNALLARNI RAQAMLI UZATISH
Reja:

• Asosiy tushunchalar va ta’riflar.
• Uzluksiz signallarni raqamli uzatish.
• Kotel'nikov teoremasi.
• Impul's-kodli modulyasiya.

Analog signallarni raqamli signallarga almashtirish ko‘p hollarda bir qator afzalliklarga ega bo‘lib, bular qatoriga ularni uzatish, xotirada saqlash, ishlov berish kabi jarayonlar kiradi. Analog signallarni raqamliga almashtirish uni vaqt bo‘yicha diskretlash va sath bo‘yicha kvantlash – kvantlangan sath qiymatlarini unga eng yaqin bo‘lgan sath qiymati bilan almashtirish va sath qiymatini belgilovchi raqamni elementar signallar orqali kodlash natijasida amalga oshiriladi. Ammo ko‘p hollarda vaqt bo‘yicha diskret va sath bo‘yicha kvantlangan signallarni raqamli signal deb atash qabul qilingan. Analog signalni raqamliga almashtirish – analog raqam almashtirish (ARA) qurilmasida amalga oshiriladi.
0
0
a)
b)
t1
t2
ti
0
u1
u2
uk
∆U
0
u1
u2
uk
∆U
d)
e)
t1
t2
ti
t
t
t
t
1-rasm. Signallarning turlari: a) – uzluksiz signal; b) – vaqt bo‘yicha diskret, sath bo‘yicha uzluksiz signal; d) – vaqt bo‘yicha uzluksiz, sath bo‘yicha diskret signal; e) – vaqt va sath bo‘yicha diskret signal.
Diskret vaqt ning diskret funksiyasi bo‘lgan signal vaqt va sath bo‘yicha diskret signal deb ataladi. Bunday signal diskret vaqt larda qiymatlardan biriga teng bo‘ladi (1e-rasm).
Uzluksiz argument ning uzluksiz funksiyasi bo‘lgan uzluksiz signal deb ataladi. Bunda uzluksiz signal ning argumenti uning boshlanishi dan ushbu signalning davomiyligiga teng bo‘lgan vaqt orasidagi hamma qiymatlarni qabul qiladi, ya’ni (8.1a-rasm).
Diskret vaqt ning uzluksiz funksiyasi bo‘lgan signal (8.1b-rasm) vaqt bo‘yicha diskret, sath bo‘yicha esa uzluksiz signal deb ataladi. Bu signalning funksiyasi argument vaqtning faqat onlaridagina qiymatlarga ega bo‘ladi. Diskretlash oralig‘i bir xil, ba’zi hollarda esa turlicha bo‘lishi mumkin.