Elektrotexnikaning asosiy qonunlari

ENERGETIK YOQILG’I RESURSLARINING ZAXIRALARI VA TURLARI

Mustaqil Respublikamiz sharoitida issiqlik energetikasi sanoat va qishloq xo’jalik ishlab chiqarishning yetakchi omili hisoblanadi.Yer yuzida aholi sonining ortib borishi qo’shimcha energetik, ekologik, iqtisodiy va ijtimoiy muammolarni vujudga kelishiga sabab bo’lmoqda. Hozirgi vaqtda energetika ta’limida ekologik toza energiya quyosh,shamol,daryo,dengiz va okean suvlari manbalaridan foydalanishni taqozo etmoqda.

• Mustaqil Respublikamiz sharoitida issiqlik energetikasi sanoat va qishloq xo’jalik ishlab chiqarishning yetakchi omili hisoblanadi.Yer yuzida aholi sonining ortib borishi qo’shimcha energetik, ekologik, iqtisodiy va ijtimoiy muammolarni vujudga kelishiga sabab bo’lmoqda. Hozirgi vaqtda energetika ta’limida ekologik toza energiya quyosh,shamol,daryo,dengiz va okean suvlari manbalaridan foydalanishni taqozo etmoqda.
• Elektr energiyani juda ko’p iste’mol qiladigan joylarda elektr stansiyalar boshqa joylardan keltiriladigan yoqilg’iga mo’ljallab quriladi. Issiqlik energetik elektr stansiyalarning IES juda ulkanlari boshqa viloyatlarni ham issiqlik bilan taminlaydi va ular gidroelektr stansiyalar GRES deb yuritiladi.
• Ko’pchilik IES lar elektr energiya bilan bir vaqtda issiqlik energiyasini ham ishlab chiqaradi bunday elektr stansiyalar issiqlik energetik markazlari IEM deb yuritiladi. Ular elektr energiya ishlab chiqarish jarayoida hosil bo’lgan issiq suvda issiqxonalarni binolarni isitishda foydalaniladi. Lekin issiq suv 20 km dan uzoq masofaga borgunicha sovib qoladi shu sababli IEM lar yirik korxonalar yaqinida va yirik shaharlardagina quriladi.

Tog’ daryolarda qurilgan GRES larda eng arzon elektr energiya ishlab chiqariladi. O’zbekitonda suv quvvati manbalarining mavjudligi va ayni vaqtda issiqlik stansiyasida ishlatishga yoqilg’i bo’lmaganidan dastlab asosan GRES lar qurilgan. Mamlakatimizda birinchi Gidro Elektr Stansiyasi 1926-yili Bo’zsuv kanalida qurilgan. Keyinchalik qurilgan Xishrav, Tuyamo’min, Farxod, Xo’jakent GRES lari mamlakat sa’noatining rivojlanishida muhim ahamiyat kasb etgan. O’zbekitonda GRES qurish bilan bir qatorda elektr energiya ishlab ciqarish, yerlarni sug’orish, xo’jaliklarni suv bilan taminlash, baliqchilikni rivojantirish imkoniyatlarini yaratdi. Tez oqar daryolarda GRES larni bir biriga yaqin qurish mumkun. Natijada Chirchiq-Bo’zsuv energetika inshoatidagi singari GRES lar kaskadi shaklida bukaskad GRES lar soniga ko’ra jahonda birinchi o’rinni egallaydi. Mamlakatdagi IES lar bilan GRES lar soni 37 ta bo’lib umumiy quvvati 11.2 mln kvt dan ortadi.

• Tog’ daryolarda qurilgan GRES larda eng arzon elektr energiya ishlab chiqariladi. O’zbekitonda suv quvvati manbalarining mavjudligi va ayni vaqtda issiqlik stansiyasida ishlatishga yoqilg’i bo’lmaganidan dastlab asosan GRES lar qurilgan. Mamlakatimizda birinchi Gidro Elektr Stansiyasi 1926-yili Bo’zsuv kanalida qurilgan. Keyinchalik qurilgan Xishrav, Tuyamo’min, Farxod, Xo’jakent GRES lari mamlakat sa’noatining rivojlanishida muhim ahamiyat kasb etgan. O’zbekitonda GRES qurish bilan bir qatorda elektr energiya ishlab ciqarish, yerlarni sug’orish, xo’jaliklarni suv bilan taminlash, baliqchilikni rivojantirish imkoniyatlarini yaratdi. Tez oqar daryolarda GRES larni bir biriga yaqin qurish mumkun. Natijada Chirchiq-Bo’zsuv energetika inshoatidagi singari GRES lar kaskadi shaklida bukaskad GRES lar soniga ko’ra jahonda birinchi o’rinni egallaydi. Mamlakatdagi IES lar bilan GRES lar soni 37 ta bo’lib umumiy quvvati 11.2 mln kvt dan ortadi.