Elementar fizikadan masalalar yechish

Jami: 
180 
 
80 
 
100 
III. Fan tarkibiga quyidagi mavzular mazmuni kiradi: 
IV-semestr 
Masalalar yechish o‘quvchilarga ta’lim va tarbiya berish vositasidir. 
1. Masalalarning klassifikatsiyasi, sifatga oid masalalar va ularni yechish metodikasi, 
eksperimental masalalar va ularni yechish metodikasi, grafik masalalar va ularni yechish
metodikasi, ijodiy masalalar va ularni yechish metodikasi, hisoblash masalalari va ularni 
yechish metodikasi.
2. Sifatga oid elementar masalalar. Tezlik, zichlik, atmosfera bosimi, Arximed qonuni, 
tovush hodisalariga oid masalalar.
3. Tekis o‘zgaruvchan harakatga oid masalalar yechish metodikasi, Erkin tushish,
Yuqoriga tik otilgan jismning harakati, Aylana bo‘ylab tekis harakatda burchak va chiziqli
tezlik, tezlanish, Nyutonning birinchi qonuni, Jismlarning massalari, Kuch, Nyutoning
ikkinchi va uchinchi qonunlari, Elastiklik kuchi, Butun olam tortishish qonuni, Og‘irlik
kuchi ta’siri ostida jismlarning harakati, Jismlarning og‘irligi. Vaznsizlik, Sayyoralarning
va sun’iy yo‘ldoshlarning harakati, Ishqalanish kuchi ta’siri ostidagi jismlarning harakati,
Jismlarning qiya tekislik bo‘ylab harakati, Jismlarning gorizontal va vertikal
yo‘nalishlardagi harakati, Jismlarning aylana bo‘ylab harakati, O‘zaro bog‘langan jismlar 
harakati, Aylanmaydigan jismlarning muvozanati, Aylanish o‘qiga mahkamlangan 

---

5 
jismlarning muvozanati, Jismlar sistemasining og‘irlik markazini topishga tegishli masalalar
yechish metodikasi, Impuls va impulsning saqlanish qonuni, Mexanik ish va energiya,
Og‘irlik va elastiklik kuchlari ta’sirida mexanik energiyaning aylanishi, Ishqalanish
kuchlari ta’sirida mexanik energiyaning aylanishi, masalalar yechish metodikasi,
Mayatniklarga tegishli masalalar yechish metodikasi, Mexanik to‘lqinlar. Tovush.
5. Modda miqdori, Avogadro doimiysi. Molekulalarning massasi va o‘lchamlari, Broun
harakati, Gazlar molekulyar kinetik nazariyaning asosiy tenglamasi, Molekulalar issiqlik
harakatining energiyasi, Gaz bosimining molekulalar konsentratsiyasi va temperaturaga
bog’liqligi, Gaz molekulalarining tezliklari, Ideal gaz holat tenglamasi, Boyl-Mariott qonuni, 
Gey-Lyussak va Sharl qonunlari, Bir atomli gazning ichki energiyasi, Ish va issiqlik
miqdori. Termodinamikaning birinchi qonuni, Adiabatik jarayon, Issiqlik uzatish jarayonida 
jismlar ichki energiyasining o‘zgarishi, Ish bajarish jarayonida ichki energiyaning o‘zgarishi,
Issiqlik dvigatellari, Bug‘larning xossalari, Havoning namligi, Sirt taranglik, Kapillyar 
hodisalar, Qattiq jismlarning mexanik xossalari.
6. Elektr maydon. Kulon qonuni, Elektr maydon kuchlanganligi, Elektr maydonda
o‘tkazgichlar va dielektriklar. Maydon potensiali. Potensiallar farqi, O‘zgarmas elektr tokiga 
doir masalalar yechish metodikasi, Tok kuchi. Zanjirning bir qismi uchun Om qonuni,
Qarshiliklarni o‘zaro ulashga tegishli masalalar yechish metodikasi, Tok kuchi. Zanjirning
bir qismi uchun Om qonuni, Qarshiliklarni o‘zaro ulashga tegishli masalalar yechish
metodikasi, Berk zanjir uchun Om qonuni. Tokning ishi va quvvati, Tokning magnit
maydoni. Amper kuchi, Magnit maydonida harakatlanayotgan zaryadga ta’sir kuch (Lorens 
kuchi), Elektromagnit tebranishlar, Elektromagnit to‘lqinlar.
7. Yorug‘likning to‘g‘ri chiziq bo‘ylab tarqalishi. Fotometriya, Yorug‘likning qaytishi. 
Ko‘zgular. Ko‘z. Ko‘zoynak, Yorug‘likning sinishi. To‘la ichki qaytish, Linzalar, Optik
asboblar, Yorug‘likning tezligi. Yorug‘lik dispersiyasi, Yorug‘lik interferensiyasi va 
difraksiyasi. Yorug‘likning qutblanishi,
8. Massaning tezlikka bog‘liqligi. Massa va energiya orasidagi bog‘lanish, Fotonlar. 
Fotoeffekt, Borning atom modeli. Bor postulatlari, Yadro reaksiyalari. Energiyaning saqlanish 
qonuni, Quvvat, FIK, Garmonik tebranishlarlarga tegishli.