Энергетика факультети "электр техникаси, электр механиқаси ва электр технологияси" кафедраси

V. Трансформаторнинг хароратини ҳисоблаш.


§5.1 Чўлғамларни хароратини ҳисоблаш.

Чўлғамларнинг ичларидаги харорат тушуви.

Паст кучланишли чўлғамда:

Бу ерда q₁- паст кучланишли чўлғамнинг юзасида иссиқлик оқимининг зичлиги.

Бу ерда

Паст кучланишли чўлғамдаги токнинг зичлиги ва фаза токи К_g= қушимча актив қувват исрофлари коэффициенти , чўлғамнинг юзасини прокладкалардан очиқ қисми , ўрамнинг баландлиги , чўлғамнинг радиал ўлчами. Паст кучланишли чўлғамнинг ўтказгичини бир томонлама изоляциясининг қалинлиги. Мой билан тўйинтирилган , қоғоз изоляция материалининг иссиқлик ўтказувчанлиги 9.1 жадвалдан олинади.

Юқори кучланишли чўлғам учун чўлғам ичларидаги харорат тушуви:

Бу ерда юқори кучланишли чўлғамни юзасида иссиқлик оқимининг зичлиги.

Трансформаторнинг чўлғамларининг юзасида харорат пасайиши.
Паст кучланишли чўлғамнинг юзасида харорат тушуви.

Бу ерда К₁= интенсив совутиш тизими учун К₂= чўлғамни ичида мойнинг харакатини қийинлашгани ҳисобга олувчи коэф. К₃= чўлғамнинг совутиш каналларини таъсирини ҳисобга олади.
9.3 жадвалдан бу ерда каналнинг баландлиги , а- чўлғамнинг радиал ўлчами
Юқори кучланишли чўлғам учун:

Бу ерда К_з=0,95 чунки
9,3 жадвалдан танланади .
Харорат чўлғамдан мойга ўтаётганда хароратининг тўла ўртача пасайиши. Паст кучланишли чўлғам учун:

Юқори кучланишли чўлғам учун:

5.2 Трансформатор бакининг хароратини ҳисоблаш.

Трансформатор бакининг конструкциясини 9,16 расмдан тўғри трубали радиаторлар қўлланган текис деворли бакни танлаймиз.Бакнинг ички ўлчамлари [1] нинг 9,18 расмдан аниқланади. Трансформатор бакининг энг кичик эни :

Паст кучланишли чўлғам отводидан бакнинг ички деворигача бўлган изоляцион оралик. ва юқори кучланишли чўлғам отводининг ўлчами ва отводдан бак деворигача ва юқори кучланишли чўлғамгача бўлган изоляцион оралиқ. лар паст ва Юқори кучланишли отводларнинг ўлчамлари,чўлғамнинг кўндаланг кесим юзасига тенг деб кабўл килинади.
Юқоридагиларга асосан бакнинг энини В= м деб қабул қиламиз.
Трансформатор бакининг узунлиги:

бу ерда С= 0,94м икки қўшни стерженлар орасидаги масофа.
Трансформаторнинг актив қисмининг баландлиги.

Бу ерда ℓ_e стерженнинг баландлиги.

h_e =0,075 м чўлғам билан устки ва пастки ярмолар орасидаги ёғоч бруснинг қалинлиги, h=0,05 м магнит узак билан бакнинг пастки копкоги орасига изоляциялаш учун куйилган ёгоч бруснинг баландлиги.
Бакнинг қопқоғидан актив қисмигача бўлган изоляцион оралиқни 9.5 жадвалдан номинал кучланишга асосан танланади.

Бакнинг чуқурлиги

Трансформаторнинг етарли даражада совутиш учун тўғри трубали радиатордан фойдаланиш мақсадга мувофиқ бўлади. 9.16 расмдаги радиаторнинг устки ва пастки флянецлари орасидаги масофа 9.9 жадвалдан А_р= мм деб қабул қиламиз, у ҳолда радиаторнинг совутиш юзаси П_ктр= ва коллекторларнинг совутиши юзалари П_кк= деб қабул қиламиз.
Бакнинг баландлиги радиаторларнинг баландлигини ҳисобга олиб

Бу ерда ℓ₁ ва ℓ₂ лар бакнинг устки ва остки копқоқларидан флянецларгача бўлган масофа.
Трансформатор мойининг хароратини ураб турган мухит хароратидан ёки кўпрок кизиган кисмининг хароратидан ортиши.:

Мойнинг хароратини ҳисобланган ўртача ортиш рухсат этилган қийматлардан ортиб кетмаган ҳолда:

Бакнинг ички деворида хароратини пасайишини дастлаб Ө_мб=5◦С ва қўшимча 2◦С ни ҳисобга олганда бак деворининг ташқи хароратини ўраб турган мухит хароратида ўртача ортиши:

Трансформаторнинг танланган ўлчамларига асосан бакнинг текис деворлариниг конвекция юзасини ҳисоблаймиз.

Трансформаторнинг радиатор ўрнатилган бакининг иссиқлик нурланиш учун дастлабки юзаси

Трансформатор бакининг ташки юзаси билан ураб турган хаво хароратидан уртача ортиши бўлганда трансформаторни совутиш керак бўлган дастлабки совутиш юзаси.

Трансформаторнинг конвекция юзаси бакининг текис деворлари юзасидан , бакнинг қопқоғини юзасидан ва радиаторларнинг совутиш юзасидан иборат бўлади.
Трансформатор бакининг қопқоғини юзаси

Радиаторларнинг конвекция юзаси

Трансформаторни совутиш учун керак бўлган радиаторлар сони

Радиаторлар сонини транформаторни хароратини рухсат этилган хароратдан ортиб кетмаслигини таъминлаш максадида n=6 та деб кабўл киламиз.
Бу ерда

У ҳолда радиаторли бакнинг конвекция юзаси:

Трансформатор бакининг радиаторлар ўрнатилгандан сўнг иссиқлик узатиш юзаси