Energetika fakulteti

Laboratoriya mashg‘ulotlari rejalashtirilmagan
“Noan’anaviy va qayta tiklanuvchan energiya manbalari” fani bo‘yicha ma’ruza mashg‘ulotlarining kalendar tematik rejasi:

№	Ma’ruza mavzulari	soatlar
1-mavzu. Kirish. Jamiyat taraqqiyotida energiyadan foydalanishning ahamiyati		2
1	Jahon miqyosida energiya resurslaridan foydalanish tendensiyalari
2	Jahon miqyosida energiya ishlab chiqarish masshtablari
2-mavzu. Energetika resurslari		2
1	Jamiyat hayotida va rivojlanishida energetikaning о‘rni
2	Tiklanuvchi va tiklanmaydigan energetika resurslari
3-mavzu. Muqobil energiya manbalari		2
1	Energiya manbalarining tasnifi
2	Qayta tiklanadigan energiya manbalarining samaradorligi
3	О‘zbekistonda alternativ energetika
4-mavzu. Quyosh energetikasi		2
1	Quyosh radiatsiyasi
2	Tо‘g‘ri, sochilgan, qaytgan va yig‘indi radiatsiya
3	Aktinometriya
5-mavzu. Quyosh energiyasidan elektr energiya ishlab chiqarish		2
1	Quyosh nurlanish energiyani fotoelektr о‘zgartiruvchilar
2	Quyosh fotoelektr tizimlar
6-mavzu. Quyosh energiyasidan foydalanish qurilmalari va jihozlari		2
1	Quyosh nurlanish energiyani issiqlik energiyaga о‘zgartirish
2	Past temperaturali quyosh issiqlik qurilmalari
3	Quyosh issiqlik ta’minoti tizimlari
7-mavzu. Yuqori temperaturali quyosh qurilmalari		2
1	Quyosh energiya konsentratorlari
2	Parabolalik konsentratorli kollektor. Parabolalik hajmiy konsentrator
8-mavzu. Past potensialli energiya manbalari		2
1	Quyosh quritgichlari
2	Quyosh issiqxonalari
3	Quyosh suv chuchitgichlari
9- mavzu. Issiqlik nasoslari		2
1	Issiqlik nasosining ishlash prinsipi
2	Bug' kompressorli issiqlik nasosi
3	Bug' ejektorli issiqlik nasosi
10-mavzu. Shamol energetikasi		2
1	Shamol tavsifi
2	Shamol energetik qurilmalar
11-mavzu. Shamol elektr agregatlari		2
1	Shamol energetik qurilmalarning konstruksiyalari
2	Shamol energetik tizimlar
3	О‘zbekistonda shamol energetikasining potensiali
12-mavzu. Gidroenergetika		2
1	Gidroenergetikaning umumiy moyilliklari
2	GESning tarkibiy qismlar
3	Gidroakkumulyatsiyalovchi elektrostansiyalar
Jami:		24

“Noan’anaviy va qayta tiklanuvchan energiya manbalari” fani bo‘yicha amaliy mashg‘ulotlarining kalendar tematik rejasi:

№	Amaliy(seminar) mashg‘ulot mavzulari	soatlar
1-mavzu. Gidrotexnik to‘g‘on va gidroturbina parametrlarini hisoblash		2
1	Gidrotexnik to‘g‘on parametrlarini aniqlash
2	Gidroturbinalar turlarini o‘rganish va hisoblash
2-mavzu. Kichik gidroelektr stansiyalarni quvvatini hisoblash		2
1	Kichik gidroelektr stansiyalar turlari
2	Gidroelektr stansiyalar quvvatini hisoblash
3-mavzu. Alohida uyni issiqlik ta’minoti uchun quyosh issiqlik tizimlari hisoblash		2
1	Uylarni issiqlik ta’minotini o‘rganish
2	Uylarni quyosh issiqlik tizimlari hisoblash
4-mavzu. Bitta xonadon uy uchun quyosh energiyasini hisoblash		2
1	Bitta xonadon uyning quvvatini hisoblash
2	Bitta xonadon uy uchun quyosh energiyasini hisoblash
5-mavzu. Quyosh elektr stansiyasi uchun fotoelektr modulni hisoblash va tanlash		2
1	Quyosh elektr stansiyasilarini o‘rganish
2	Quyosh elektr stansiyasi uchun fotoelektr modulni hisoblash
6-mavzu. Quyosh kontrollerining turini hisoblash va tanlash		2
1	Quyosh kontrollerining turi
2	Kontrollerining hisoblash
7-mavzu. Berilgan hududni shamol potensialini hisoblash		2
1	Berilgan hududni shamol yo‘nalishi
2	Shamol potensialini hisoblash
8-mavzu. Shamol energetika qurilmasini hisoblash		2
1	Shamol energetikasi
2	Shamol qurilmasini hisoblash
9-mavzu. Shamol qurilmasi generatorini tanlash va hisoblash		2
1	Shamol qurilmasi generatorini tanlash
2	Shamol generatorini hisoblash
10-mavzu. Biogaz qurilmasi reaktori hajmini va issiqligini hisoblash		2
1	Biogaz qurilmasi o‘rganish
2	Reaktori hajmini va issiqligini hisoblash
Jami:		20

Grafik organayzerlar
Talabalarning “Noan’anaviy va qayta tiklanuvchan energiya manbalari” fanini o’zlashtirishlari uchun o’qitishning ilg‘or va zamonaviy usullaridan foydalanish, yangi informatsion – pedagogik texnologiyalarni tadbiq qilish muhim ahamiyatga yegadir. Fanni o‘zlashtirishda darslik, o‘quv va uslubiy qo‘llanmalar, ma’ruza matnlari, tarqatma materiallar, elektron materiallar, keys texnologiyalaridan foydalaniladi. Ma’ruza va amaliyot mashg‘ulotlarida o‘qitishning interaktiv usullari (vizual, muammoli, mualliflik ma’ruzalari, ikki tomonlama tahlil, insert, klaster) dan foydalaniladi.
“Noan’anaviy va qayta tiklanuvchan energiya manbalari” fanining ma’ruza mashg‘ulotlarida ma’lumotlarni ko‘rgazmali taqdim etish usullari va vositalari:
insert jadvali:

• 
  mustaqil o‘qish, ma’ruza tinglash jarayonida olinadigan ma’lumotlarni yaxlit bir tizimga keltirishga imkoniyat yaratadi.
  
• 
  oldindan olingan ma’lumotni yangisi bilan o‘zaro bog‘lash qobiliyatini shakllantirishga imkon beradi.
  

Klaster (Klaster - tutam, bog’lash):
Ma’lumot xaritasini tuzish va vositasi-barcha fikr konstitutsiyasini fokuslash va aniqlash uchun asosiy omil atrofida g‘oyalarni yig‘ish.
Toifali jadval:
Toifa - mavjud holat va munosabatlarni aks yettiradigan belgi (umumiy).

• 
  ajratilgan belgilarga ko‘ra olingan ma’lumotlarni birlashtirishni ta’minlaydi;
  
• 
  tizimli mushohada qilish, ma’lumotlarni tarkiblashtirish va tizimlashtirish ko‘nikmasini rivojlantiradi.
  

Kontseptual jadval:
O‘rganilayotgan xodisa tushuncha, qarash, mavzu va shu kabilarni ikki va undan ortiq jihat bo‘yicha taqqoslash imkonini beradi. Tizimli mushohada qilish, ma’lumotlarni tarkiblashtirish va tizimlashtirish ko’nikmasini rivojlantiradi.
BBB jadvali:
Bilaman, Bilishni xoxlayman, Bildim

• 
  matn (mavzu, bo’lim) bo‘yicha tadqiqot ishlari olib borish imkonini beradi;
  
• 
  tizimli mulohaza kilish, tarkibga ajratish ko‘nikmalarini beradi.
  

T –jadval:
Bita konsepsiya (ma’lumot)ning jihati o‘zaro solishtirish (ha/yuq, ha/qarshi). Tanqidiy mushohada rivojlantiradi.
SWOD-tahlil jadvali:
Tashkilot resurslari holatini tahlil qilish va baholash vositasi. Bu kabi tahlilni tashkilot bo‘yicha umumiy tarzda yoki alohida muammo yoki loyixa bo‘yicha ham amalga oshirish mumkin. Tizimli mushohada kilish, taqqoslash, solishtirish, taxlil va sintezni amalga oshirish ko‘nikmalarini rivojlantiradi.
Loyihalash metodi:
Kelajakda amalga oshiriladigan ishlarni rejalashtirish bo‘lib, loyiha, ma’lum bir hisob-kitob, chizma va boshqalarga asoslangan holda tavsiflash, bayon qilish shaklida mujassamlashgan g‘oya, fikr.
“Noan’anaviy va qayta tiklanuvchan energiya manbalari” fanining amaliyot mashg’ulotlarida muammoni jamoali tarzda hal yetishning usullari va vositalari:
Aqliy hujum:
Bu uslubda qo‘yilgan savol, maummo, masalani butun guruh bilan birgalikda muhokama kilinadi. U talabalarni o‘quv jarayonida mashg‘ulotlarga faol qatnashishlarini topish va bayon qilish chog‘ida boshqalarni ham fikrini jalb qilish, o‘z fikrlarini aytishga yo‘naltiruvchi metoddir.
Bahs:
O‘z fikrini ifoda yetishni xohlovchilar orasida biron bir munozarali masalani muhokama kilish, xaqiqatni aniqlash va to‘g‘ri qarorni qabul qilish.
Muzokaralar:
Eshitish aniq tashkil yetilgan ikki tomon fikrlari almashinuvi.
Pinbord texnikasi:
Muammoni hal yetish bo‘yicha g‘oyalarni tizimlashtirish va guruhlashtirish va yagona nuqtai nazarni ishlab chiqish imkonini beradi.
Delfi texnikasi:
Muammoni hal yetishning jamoali baholash va tanlash imkonini beradi.
6-6 texnikasi:
Qo’yilgan muammoni hal yetish bo‘yicha jamoa tomonidan ifodalangan variantlardan yeng yaxshisi baholanadi va tanlanadi, keyin quyidagi harakatlar algoritmga muvofiq ma’lum belgilar bo’yicha guruhlanadi.
Keys stadi.:
Talabalarni qaror qabul qilishga o‘rgatishda muammoli vaziyat hosil kilib, uni yechishni o‘rganish metodi.
Shuningdek “Noan’anaviy va qayta tiklanuvchan energiya manbalari” fanining amaliyot mashgulotlarida kompyuter dasturlaridan, slaydlardan, multimedia ta’lim vositalaridan, INTERNET sahifalari va tizimlaridan foydalanish, shu bilan birga, talabalarga ushbu fanni o’zlashtirishda mavjud o‘quv adabiyotlaridan, elektron darslik, testlar majmuasi va boshqa manbalardan foydalanish tavsiya yetiladi.

Interfaol o‘qitish usullari (Activity)

Amaliy mashg‘ulotlarda interfaol o‘qitish usullari qo‘llaniladi. Bu usullar talabalarda jamoada ishlash, kasbga oid mustaqil va tanqidiy fikrlash, muloqot madaniyati va xulosa chiqarish ko‘nikmalarini shakllantiradi. Quyida fan xususiyatlariga xos ba’zi usullar bayon etilgan.

1.