#Energiya saklanish konuni aks ettirilgan termodinamikaning konuni -bu
Download 448 Kb.
|
Тиббий киме тест ЯН тест маркази учун
#Energiya saklanish konuni aks ettirilgan termodinamikaning konuni –bu: -Gess konuni +I-chi konun -II-chi konun -III-chi konun -Lavuaze-Laplas qonuni #Termodinamikaning 1- konuniga muvofik: -issiklik sovuk jismdan issiq jismga o‘tmaydi -issiklik issik jismdan sovuk jismga o‘tmaydi +energiya yo‘k bo‘lmaydi va yo‘kdan hosil bo‘lmaydi -xosil bo‘lish issikligi parchalanish issikligiga teng bo‘ladi -gazlar kata idishdan kichik idishga diffuziyalanadi #Osmotik bosimlari teng bo‘lgan eritmalarning nomlanishi: -gomogen -geterogen +izotonik -gipertonik -gipotonik #Konga izotonik eritma kuyilganda kuzatiladigan xodisaning nomi: -gemoliz -plazmoliz -deplazmoliz +izoosmiya -degemoliz #Eruvchanlik ko‘paytmasining formulasi: -pH = - lg [H+] -pOH = - lg [OH-] +PR = [A+]n [B-]m -Kd = [AB]/ [A+]n [B-]m -Cm = m / MV #Raulning birinchi konuniga muvofik keladigan formula: -ΔH ΔU + TΔS + -Dtkayn. E . b -Dtmuz. K . b -P sRT #Buferning pHini ko‘p o‘zgartirmasdan ko‘shiladigan kislota yoki asos mikdorining chegarasining nomi: -buferning pH i +bufer sigimi -bufer konsentratsiyasi -kislota yoki asosning konsentratsiyasi -kislota yoki asosning dissotsiatsiya konstantasi #Bufer sigimi uning kuyidagi xajmi uchun xisoblanadi: -10 litr -15 litr +1 litr -5 litr -0,1 litr #Bufer sig’imi quyidagi formula bo‘yicha xisoblanadi: -pH = - lg [H+] -Cm = m / MV -Kd = [AB]/ [A+]n [B-]m -n = m / M +B = C / pH1 – pH0 #Xujayra ichida ta’sir ko‘rsatadigan bufer sistema asosan - bu: +fosfatli -ammiakli -gidrokarbonatli -atsetatli -oksilli #Organizmning barcha a’zolarida ta’sir ko‘rsatuvchi bufer sistema - bu: -fosfatli -ammiakli -gidrokarbonatli -atsetatli +oqsilli #Kasbiy kasaliklar katoriga kiruvchi kasallikni ko‘rsating: -flyuoroz -zob -karies +antrakoz -stronsiyli raxit # “Vilson kasalligi” ning sababchisi- ortiqcha: -Au -Ni -Ca +Cu -Ag #Kompleks hosil qiluvchi bilan to‘gridan to‘gri bog’langan gurux nomi: -ichki sfera +ligand -tashki sfera -kation -anion #Ligandlar sonining nomi: -valentlik -oksidlanish darajasi +koordinatsion soni -elektrmanfiylik -atomga moyillik #Agar kompleks ion musbat zaryadlangan bo‘lsa, uning nomi: -anionli +kationli -neytral -akvakompleks -atsidokompleks #Kationli komplekslarda ligandlar vazifasini o‘tashi mumkin bo‘lgan zarracha: -kislota koldigi -gidroksid guruxi -metall +neytral qutbli molekula -metallmas #Kationli komplekslarda tashki sferani xosil kilishi mumkin bo‘lgan zarrachalar: +kislota koldigi yoki gidroksid guruxi -metall -neytral kutbli zarracha -metallmas -ammoniy ioni #Agar kompleks ion manfiy bo‘lsa, bunday kompleksning nomi: +anionli -kationli -neytral -akvakompleks -atsidokompleks #Komplesonometriyada ishchi eritma vazifasini o‘taydigan modda - bu: -iod eritmasi +Trilon B eritmasi -kuchli kislota -kuchli asos -kaliy permanganat #Kompleksonometriyada indikator sifatida ishlatiladigan moddaning nomi: -timolftalein -fenolftalein -metiloranj -metil kizil +erioxrom kora #Neytrallash usulida ekvivalent nukta kuyidagicha aniklanadi: -cho‘kma tushishidan -cho‘kma rangi o‘zgarishidan -ishchi eritmaning rangi o‘zgarishidan -titrlash egri chizigining sinish nuktasidan +indikatorning rangi o‘zgarishidan #Permanganatometriya usulida indikator vazifasini bajaruvchi modaa: +ishchi eritma -metiloranj -metil kizil -fenolftalein -aniklanuvchi eritma #Quyida keltirilgan kasalliklarda endemik kasallik turiga kiradigani: -alyuminoz +stronsiyli raxit -berillioz -antrakoz -argiriya #Tashqi muxit bilan ham energiyasi, ham moddasi bilan almashinmaydigan sistemaning nomi: -gomogen sistema -geterogen sistema -ochiq sistema +ajratilgan sistema -yopiq sistema #Na3[Co(NO2)6] , K2[CuCl4] komplekslari kiradigan komplekslar turi: -akvakomplekslar +atsidokomplekslar -ichki komplekslar -kationli komplekslar -aralash komplekslar #Xlorofill quyidagi komplekslar guruxiga kiradi: -aralash kompleks birikmalar -akvakomplekslar -aminokomplekslar -atsidokomplekslar +ichkikompleks birikmalar # [Cu(NH3)4]SO4 , [Pt(NH3)2Cl2] komplekslarda kompleks ionlarning zaryadlari teng: -4; 0 -3; 0 +2; 0 -2; +2 -3; +2 #Osmotik bosimni xisoblash uchun ishlatiladigan Vant-Goff formulasining ko‘rinishi: -Rosm =KRT -Rosm =C2RT +Rosm =CRT -Rosm =iRT -Rosm =VRT #Alkalozda organizm a’zolarida pH quyidagi tarafga suriladi: -kislota xosil bo‘lishi -maxsulotlar xosil bo‘lishi +asoslik ortishi -kislotalik ortishi -neytrallik ortishi #Atsidozda organizm a’zolarida pH quyidagi tarafga suriladi:: -kislota xosil bo‘lishi -maxsulotlar xosil bo‘lishi -asoslik ortishi +kislotalik ortishi -neytrallik ortishi #Potensiometrik titrlash usulida xajmni quyidagi kattalikga boglikligi aniqlanadi: +aniklovchi va solishtirish elektrodlari potetsiallarining ayirmasiga -eritma va titrantlarning elektr o‘tkazuvchanliklarining ayirmasiga -eritma va titrantlarning karshiliklarining ayirmasiga -kuchlanishlar ayirmasiga -tok kuchining ayirmasiga #Indikator elektrodining potensiali quyidagi kattalikka bog’liq: +aniqlanayotgan ionning faol konsentratsiyasiga -anion va kationlarning xarakatchanligiga -solishtirma karshilikning kattaligiga -anionlar va kationlarning konsentratsiyasiga -solishtirma elektr o‘tkazuvchanlikning kattaligiga #Redoks potensialni o‘lchashda ishlatilishi mumkin bo‘lgan elektrod: -vodorodli +platinali -kumush xloridli -kalomelli -grafitli #Konduktometrik titrlashda ekvivalent nukta kuyidagi kattalik asosda topiladi: -eritmaning redoks potensiali +eritmaning solishtirma elektro‘tkazuvchanligi -aniklanayotgan eritmaning pH qiymati -eritmadagi ionlar faolligi -aniklanayotgan eritmaning EYUK si #Solishtirish elektrodining potensiali: -eritmaning rangiga boglik +anik va doimiy -tok kuchiga boglik -metall konsentratsiyasiga boglik -muxitning pH iga boglik #Elektrodlarni ta’riflovchi 2 ta javobni ko‘rsating: +indikator va solishtirish turlarga bo‘linadi +potensiallari o‘lchash uchun ishlatiladi -tok kuchini o‘lchash uchun ishlatiladi -kislotali va asosli turlarga bo‘linadi #Peters tenglamasining ma’nosi aks ettirilgan 2 ta javobni ko‘rsating: +redoks potensialni moddaning oksidlangan va qaytarilgan shakllari konsentratsiyasiga boglikligini ko‘rsatadi +sistemaning redoks potensialini xisoblash uchun ishlatiladi -elektrod potensialni xisoblash uchun ishlatiladi -potensialni metall konsentratsiyasiga boglikligini bildiradi #Eritmalarni ta’riflovchi 2 ta javobni ko‘rsating: +ikki va undan ko‘p tarkibiy kismdan iborat +gomogen sistema -faqat ikkita tarkibiy kismli bo‘lishi mumkin -doimiy tarkibga ega bo‘lishi kerak #Bufer eritmalar tarkibi bo‘yicha 2 turini ko‘rsating: +Ko‘p asosli kislotaning ikki turdagi tuzi -Kuchsiz asos va kuchsiz kislota -Kuchli asos va kuchli kislota +Kuchsiz asos va shu asosning kuchli kislota bilan tuzi #Sechenov qonunining ta’rifiga mos keladigan 2 ta javobni ko‘rsating: +gazlarning eruvchanligi eritmadagi erigan modda konsentratsiyasiga to‘gri proporsional +gazlarni eritmadagi eruvchanligi toza erituvchidagi eruvchanligidan kamrok -moddalarning eritmadagi eruvchanligi konsentratsiyadan boglik emas -gazning suyuklikdagi eruvchanligi gazning parsial bosimiga to‘gri proporsional #Eritmaning osmotik bosimi bog‘lik bo‘lgan 2 ta omilni ko‘rsating: +eritma konsentratsiyasi +temperatura -bosim -erituvchining xajmi #Vant-Goff qonunida ko‘rsatilgan 2 ta bog’liklikni ko‘rsating: +osmotik bosimni eritma konsentratsiyasiga +osmotik bosimni temperaturaga -osmotik bosimni idish xajmiga -osmotik bosimni membrananing kalinligiga #Gazlarni suyuqlikda eruvchanligini ta’riflash uchun ishlatiladigan 2 ta qonunni ko‘rsating: +Genri +Sechenov -Raul-Gibbs -Gibbs #Bufer sig‘imini xisoblash uchun kerak bo‘ladigan 2 ta omilni ko‘rsating: +ko‘shilayotgan kislota yoki asosning ekvivalent miqdori +kislota ko‘shishdan oldingi va ko‘shgandan keyingi pH qiymati -ko‘shilayotgan kislota yoki asosning massa ulushi -0,5 litr bufer eritma uchun xisoblanadi #Ligandi kislota tabiatga ega bulgan 2 ta kompleks birikmani ko‘rsating: +xlorokomplekslar +sianokomplekslar -gidroksokomplekslar -akvakompleks #Gazlarni suyuqlikdagi eruvchanligi bog‘liq bo‘lgan 3 ta omilni ko’rsating: -disperslik darajasi +erituvchining tabiati +temperatura -elektrostatik tortishuv kuchlari +gazning tabiati -ion kuchi #Gazlarni suyuqlikdagi eruvchanligini kamaytiruvchi 3 ta omilni ko‘rsating: -bosimni ortishi +bosimni kamayishi +begona moddalar mavjudligi -xaroratni pasayishi +xaroratni ortishi -ionli bo’g hosil bo‘lishi #Kesson kasalligining 3 ta belgisini ko‘rsating +Yuqori bosimdan keskin normal bosimga o‘tganda kuzatiladi +Qonda azot to‘planib kolishi bilan boglik +Azot pufakchalari tufayli kapillyarlar yorilishi yuz beradi -Past bosimdan keskin normal bosimga o‘tganda kuzatiladi -Qonda kislorod to‘planib kolishi bilan boglik -Qonda ortikcha kislota xosil bo‘lishi bilan bog’liq #Gemolizning 3 ta ta’rifini ko‘rsating: +qonga gipotonik eritma quyilganda kuzatiladi +tashqaridan xujayraga erituvchi molekulalari o‘tib ketadi -xujayra ichidagi osmotik bosim tashki bosimdan past bo‘ladi -qonga gipertonik eritma quyilganda kuzatiladi +xujayra yorilib ketadi -xujayra ichidagi osmotik bosim tashqi bosimga teng bo‘ladi #Plazmolizning 3 ta ta’rifini ko‘rsating: -xujayra ichidagi osmotik bosim tashki bosimdan yuqori bo‘ladi +xujayra ichidagi osmotik bosim tashqi bosimdan past bo‘ladi +suv molekulalari xujayra devoridan tashkariga o‘tib ketadi -qonga gipotonik eritma kuyilganda kuzatiladi +qonga gipertonik eritma kuyilganda kuzatiladi -qonga izotonik eritma kuyilganda kuzatiladi #3 xil termodinamik jarayonni ta’riflang: -izotermik – o‘zgaruvchan temperaturada boradi +izobarik – o‘zgarmas bosimda boradi +izoxorik – o‘zgarmas xajmda boradi +izotermik – o‘zgarmas temperaturada boradi -izobarik – o‘zgaruvchan bosimda boradi -izotonik – o‘zgaruvchan xajmda boradi #Turli xil jarayonlar uchun Gibbs (DG) energiyasini ko‘rsating: -dG 0 – o‘z-o‘zidan bormaydigan jarayon +dG 0 – termodinamik muvozanat xolati +dG > 0 – o‘z-o‘zidan bormaydigan jarayon -dG > 0 – o‘z-o‘zidan boradigan jarayon +dG < 0 - o‘z-o‘zidan boradigan jarayon -dG > 0 – termodinamik muvozanat xolati #Ishchi eritmaning turi bo‘yicha titrimetrik analizning 3 ta usulini ko‘rsating: +alkalimetriya -kompleksometriya +permanganatometriya -cho‘ktirish +atsidometrii -kalorimetriya #Neytrallash usulidagi indikatorlarni ta’riflovchi 3 ta xususiyatini ko‘rsating: +kuchsiz organik kislota va asoslar +muxit pH iga qarab o‘z rangini o‘zgartiradi +bir, ikki rangli bo‘ladi -kuchli organik kislota yoki asoslar -ular ham organik, ham anorganik bo‘ladi -neytral moddalar #Kompleksonlarning 3 ta xususiyatini ko‘rsating: -anorganik moddalar +og‘ir metallar ionlari bilan xelat hosil qiladi +og‘ir metall ionlari bilan zaxarlanganda ishlatiladi +organik moddalar -ogir metall ionlari bilan boglangan kompleks xosil kiladi -metallorganik birikmalar #Uchta komplekson nomini ko‘rsating +nitroiltrikarbon kislotalar +etilendiamintetrasirka kislota +etilendiamintetrasirka kislotaning ikki natriyli tuzi -ammoniy geksatsianokobaltat -natriy tetrarodanokobaltat -natriy sulfat #Doimiy qattiqlikka ega suvni 3 ta xususiyatini ko‘rsating: +kalsiy va magniy xloridlari bo‘ladi +kalsiy va magniy sulfatlari bo‘ladi +natriy karbonat yordamida yo‘kotiladi -kalsiy karbonati bo‘ladi -magniy karbonati bo‘ladi -Trilon B qo‘shib yo‘kotiladi #Molekulalararo oksidlanish-kaytarilish reaksiyalariga asoslangan 3 ta tajribani ko‘rsating: +Mor tuzi tarkibida temir miqdorini aniqlash +Vodorod peroksid konsentratsiyasini aniqlash +oqma suvlarning oksidlanuvchanligini aniqlash -siydikda xloridlar konsentratsiyasini aniqlash -suvning qattiqligini aniqlash -suvli eritmada ammikning konsentratsiyasini aniqlash #Termodinamik sistemalarni 3 xilini nomlab, ta’riflang: -yopiq sistema fakat massasibilan almashinadi +yopiq sistema fakat energiyasi bilan almashinadi +ajratilgan sistema energiyasi bilan ham, massasi bilan ham almashinmaydi -ochiq sistema fakat massasi bilan almashinadi +ochiq sistema ham massasi, ham energiyasi bilan almashinadi -yarim ochiq sistema qisman energiyasi bilan almashinadi #3 xil termodinamik jarayonni ta’riflang: -izotermik – o‘zgaruvchan temperaturada boradi +izobarik – o‘zgarmas bosimda boradi +izoxorik – o‘zgarmas xajmda boradi +izotermik – o‘zgarmas temperaturada boradi -izobarik – o‘zgaruvchan bosimda boradi -izotonik – o‘zgaruvchan xajmda boradi #Kislota-asosli indikatorlarning 4 turini ko‘rsating: -brilliant yashil +metiloranj +metil qizil +fenolftalein +lakmus -erioxrom qora -kaliy xromat -temirammoniyli achchiktosh #Bufer sig‘imini ta’riflash uchun 2 ta javobni ko‘rsating: -pH qiymatni o‘zgartirmasdan qo‘shilgan kislota yoki asos konsentratsiyasini ko‘rsatadi +1 l bufer eritma uchun xisoblanadi +Ko‘shilgan kislota yoki asosning miqdori mollarda ko‘rsatiladi -Foizlarda ko‘rsatiladi -Ma’lum massadagi bufer uchun xisoblanadi -Muxitning kislotaligini ko‘rsatadi #Ekvivalent nuktani ta’riflash uchun 4 ta javobni ko‘rsating: +Titrlash oxirigi nuktasi +Bu nuktada moddalar ekvivalent mikdorda reaksiyaga kirishadi +Ekvivalentlar konuniga to‘gri keladigan titrlash nuktasi +Bu nuktada indikator rangini o‘zgartiradi -Bu nuktada moddalar teng xajmda reaksiyaga kirishadi -Titrlashning o‘rta nuktasi -Indikatorning parchalanish nuktasi -Barcha moddalarning parchalanish nuktasi Suvning qattiqligini 4 ta javob bilan ta’riflang: +1 litr suvdagi Ca va Mg tuzlarining milliekvivalenti +Suvda kalsiy va magniy bikarbonatlari bo‘ladi +Suvda Ca va Mg xloridlari bo‘ladi +Suvda Ca va Mg sulfatlari bo‘ladi -Suvda kalsiy va magniyning nitratlari bo‘ladi -suvda trilon B moddasi bo’ladi -suvda bariy sulfat bo‘ladi -suvda bariy nitrat bo‘ladi #Xalqali kompleks birikmalarning 4 tasini ko‘rsating +mis glitserat +ko‘rg‘oshin etilendiamintetraatsetat +vismut aminopolikarbonat +mis etilenglikolyat -mis tetrarodanokobaltat -mis sulfat -ko‘rg‘oshin geksanitritokobaltat -kaliy sulfat #Kompleks birikmalarning 4 ta tarkibiy kismlarini ko‘rsating: +ichki sfera +tashki sfera +kompleks hosil qiluvchi +ligand -granula -komplekson -neytral sfera -mitsella #Kompleksning ichki sferasining ta’rifinai 4 ta javobda ko‘rsating: +Markaziy atomi bor +Ligand degan qismi bor +zaryadi ham manfiy va ham musbat bo‘lishi mumkin +umumiy zaryadi lagandlar va markaziy atom zaryadlarining yigindisiga teng -tarkibida ikkita bir zarracha tutadi -nomi mitsella deyiladi -nomi granula deyiladi -nomi neytral atom deyiladi # Kompleks xosil qiluvchining 3 ta o‘ziga xosliliklarini ko‘rsating: +metall +ko‘pincha d-element -s-element va p-element bo‘ladi +ko‘pincha koordinatsion soni 2, 4, 6 bo‘ladi -ko‘pincha metallmas bo‘ladi -granula bo‘ladi -mitsella bo‘ladi -komplekson bo‘ladi #Ligand tabiati bo‘yicha komplekslarning 4 turini ko‘rsating: +ammiakatlar +akvakomplekslar +atsidokomplekslar +gidroksokomplekslar -ferratlar -kompleksonlar -mitsellalar -granulalar #Ishchi eritma tabiatiga ko‘ra xajmiy analizning 4 ta usulini ko‘rsating: +alkalimetriya +permanganatometriya +xromatometriya +atsidimetriya -cho‘ktirish -kompleksonometriya -konduktometriya #Biologik suyuqliklarning pH i to‘gri keltirilgan 4 tasini ko‘rsating: +qon - 7,4 +o‘t suyuqligi -4,2-5,5 +ichak suyuqligi - 7,8-9,0 +siydik - 5,0-8,0 -teri suyuqligi -3,5 -oshqozon shirasi -6,0-6,8 -oshqozan shirasi – 3-4 -ichak suyuqligi - 4,1-4,2 #Tetraamminplatina (II) bromid kompleksi tarkibini 4 ta javob bilan ta’riflang: +Komleks xosil qiluvchi – platina +ligandlar - ammiak molekulasi +Koordinatsion soni – 4 +Oksidlanish darajasi +2 -koordinatsion soni –6 -Oksidlanish darajasi +4 -Tashqi sfera – ammiak -ligandlar – brom atomlari #Konduktometriyada dissotsiatsiyalanish darajasini xisoblash uchun kerak bo‘ladigan 4 ta kattalikni ko‘rsating: +solishtirma elektr o‘tkazuvchanlik +molyar elektr o‘tkazuvchanlik +ionlar xarakatchaliklari +idish doimiysi K -tok mikdori -ionlarning tashish soni -ionlar faolligi -eritmaning massasi #Kasbiy kasalliklardan 4 tasini ko‘rsating: +antrakoz +silikoz +alyuminoz +argiriya -flyuoroz -urov kasalligi -bo‘kok kasalligi -karies #Tarkibiy qismlari o‘zaro kimeviy birikishi natijasida xosil bo‘ladigan 4 ta eritmani ko‘rsating +suvda ammiak -kumushda oltin +suvda oltingugrt (IV) oksid -suvda kislorod -suvda vodorod - azot +suvda oltingugrt (VI) oksid +suvda karbonat angidrid #Bufer sigimini ta’riflash uchun 3 ta javobni ko‘rsating: +pH kiymatni bir birlikga o‘zgartirish uchun qo‘shilgan kislota yoki asos konsentratsiyasini ko‘rsatadi +1 l bufer eritma uchun xisoblanadi +Ko‘shilgan kislota yoki asosning mikdori mollarda ko‘rsatiladi -Foizlarda ko‘rsatiladi -Ma’lum massadagi bufer uchun xisoblanadi -Muxitning kislotaligini ko‘rsatadi #Organizmda entropiya o’sishi quyidagi jarayonda kuzatiladi: +O’z-o’zicha boradigan jarayonlar -O’z-o’zicha bormaydigan jarayonlarda -Issiqlik kamayishi bilan -Endotermik jarayonlarda -Entalpiya belgisi musbat tomonga o’zgarishi bilan #Organizmda entropiya pasayishi quyidagi jarayonda kuzatiladi: -O’z-o’zicha boradigan jarayonlar +O’z-o’zicha bormaydigan jarayonlarda -Issiqlik chiqishi bilan -Ekzotermik jarayonlarda -Entalpiya belgisi manfiy tomonga o’zgarishi bilan #O’z-o’zicha boradigan jarayonlarda manfiy qiymatga ega bo’ladi: -Entropiya va temperatura +Entalpiya va erkin energiya -Entropiya va bog’langan energiya -Bosim va hajm -Ichki energiya #Komplekson bu - +Xelatlar-siklik kompleks hosil qiluvchi organik moddalar -Barqaror komlpeks hosil qiluvchi noorganik moddalar -Metall organik kompleks hosil qiluvchi organik Birikma -Rangli kompleks hosil qiluvchi noorganik modda -Rangsiz kompleks hosil qiluvchi noorganik modda #Kompleksometriya ..… hosil bo’lishiga asoslangan: +Xelatlar -Oksidlangan Birikmalar -Cho’kmalar -Noorganik komplekslar -Tuz #Kompleksonlar qatoriga kiradi: +Etilendiamintetrasirka kislotasi -Trietilamin -Dietilamin -Propilamin -Etilenaminogidroksosulfat #Kompleksonlar qatoriga kiradi: +Poliaminkarbon kislotalar -Monokarbon kislotalar -Yog’ kislotalar -Safro(o’t) suyuqligi -To’yinmagan polikislotalar #Trilon B bu- +Etilendiamintetrasirka kislota dinatriyli tuzi -Chumoli kislota -Trimetilamin -Trixlorsirkakislota -Etilendiamintetrasirka kislota #Komplekson I bu- +Nitriltrisirka kislota -Etilendiamintetrasirka kislota -Etilendiamintetrasirka kislota dinatriyli tuzi -Trimetilamin -Trixlorsirkakislota #Komplekson II : +-Etilendiamintetrasirka kislota -Aminotrisirka kislota -Etilendiamintetrasirka kislota dinatriyli tuzi -Trimetilamin -Trixlorsirkakislota #Komplekson III: -Aminotrisirka kislota -Etilendiamintetrasirka kislota +Etilendiamintetrasirka kislota dinatriyli tuzi -Trimetilamin -Trixlorsirkakislota #Metall ionlari komplekson III bilan birikib… bog’lar hosil qiladi -Ikki ion va bir koordinatsion -Bir ionli va bir koordinatsion +Ikki ionli va ikki koordinatsion -Bir ionli va uch koordinatsion -Hammasi koordinatsion #Kompleksometriyada quyidagi indikator qo’llaniladi +Erioxrom qora -Briliant-yashili -Bromtimol ko’ki -Timolftalin -Metil qizili #Kompleksometriyada metal ionlari indikator bilan birikib… hosil qiladi +Qizil rang -Ko’k rang -Yashil rang -Sariq rang -Jigar rang #Kompleksometriya usuli… aniqlash uchun qo’llaniladi -Kislota konsentratsiyasi -Asos konsentratsiyasi -Oksidlovchi konsentratsiyasi -Qaytaruvchi konsentratsiyasi +Suvning qattiqligi #Suvning qattiqligini aniqlashda ekvivalent nuqtada eritmaning rangi +Qizildan ko’kka -Ko’kdan qizilga -Sariqdan qizilga -Qizildan sariqga -Qoradan yashilga #Suvning qattiqligini aniqlashda kompleksometriya… muhitda o’tkaziladi -Kislotali -Neytrall +Ishqoriy -Kuchsiz kislotali -Ammiakli #Suvning qattiqligini aniqlashda kompleksometriya qanday buferli muhitda -o’tkaziladi +Ammiakli -Atsetatli -Fosfatli -Bikarbonatli -Gemoglobinli #Suvning qattiqligi quyidagi ionlarning mavjudligi bilan bog’liq: -Natriy va magniy +Magniy va kalsiy -Natriy va kaliy -Kaliy va kalsiy -Natriy va mis #Suvning doimiy qattiqligi …kalsiy va magniy tuzlarining mavjudligi bilan bog’liq: -Atsetatlar -Fosfatli +Xloridlar -Bikarbonat -Oksalat #Suvning vaqtinchalik qattiqligi… kalsiy va magniy tuzlari bilan bog’liq +Bikarbonatli -Sulfatli -Xlorli -Fosfatli -Oksolat #Suvning doimiy qattiqligi… kalsiy va magniy tuzlarining mavjudligi bilan bog’liq: -Bikarbonat -Fosfatli -Atsetatli +Sulfatli -Oksflat #Suvning umumiy qattiqligi… kalsiy va magniy tuzlarining mavjudligi bilan bog’liq: -Bikarbonatli va sulfatli -Barcha kislotalar bilan +Bikarbonatli, sulfatli,xloridli -Xloridli va sulfatli -Bikarbonat, fosfat va silikat #Agar suvning qattiqligi… tashkil qilsa juda yumshoq hisoblanadi +4mol/l gacha -4dan 8mol/lgacha -8dan 12mol/lgacha -12dan yuqori -8dan 2mol/lgacha #Agar suvning qattiqligi… tashkil qilsa juda qattiq hisoblanadi -8an 12mol/lgacha -4dan 8mol/lgacha -4mol/l gacha +12dan yuqori -8an 2mol/lgacha #Agar suvning qattiqligi… tashkil qilsa o’rtacha yumshoq hisoblanadi. -4mol/l gacha +4dan 8mol/lgacha -8dan 12mol/lgacha -12dan yuqori -15dan yuqori #Agar suvning qattiqligi… tashkil qilsa, qattiq hisoblanadi: -4mol/l gacha -4dan 8mol/lgacha +8dan 12mol/lgacha -12dan yuqori -15dan yuqori #Kompleksometriya usuli bilan… ionlar konsentratsiyasini aniqlash mumkin +Xohlagan qiymatli zaryad -Bir zaryadli -Ikki zaryadli -Uch zaryadli -Besh zaryadli #Komplekson III (Trilon B)…toksik ionlarini organizmda bog’laydi -Kalsiy va natriy +Vismut va palladiy -Kalsiy va magniy -Irridiy va fransiy -Natriy va kaliy #Eruchanlik ko’paytmasi doimiy son va u teng: -Reaksiya maxsulotlar kontsentrasiyasini ko’paytmasiga -Reaksiya davomida hosil bo’luvchi ionlar konsentrasiyasi ko’paytmasiga +Cho’kma hosil qiluvchi ionlar konsentratsiyasi ko’paytmasiga -Dastlabki moddalar konsentrasiyasi kopaytmasiga -Eritmadagi maxsulot konsentratsiyasiga #Reaksiya ekzotermik, agar: -Q va ΔH manfiy -Q va ΔH musbat +Q musbat va ΔH manfiy -Q manfiy va ΔH musbat -Q va ΔH yig’indisi musbat #Reaksiya endotermik, agar: -Q va ΔH musbat -Q musbat va ΔH manfiy +Q manfiy va ΔH musbat -Q va ΔH manfiy -Q va ΔH yig’indisi musbat #Natriy asetat fennolftalein mavjudligida eritilganda eritma rangi : -Ko’k -Sarg’ish +Malina rang -Qo’ng’ir -Rangsiz #Natriy asetat metil oranj mavjudligida eritilganda eritma rangi: -Ko’k -Sarg’ish -Malina rang +Sariq -Rangsiz #AI3+ ionlariga sifat reaktivi: +NaOH -HCl -BaCl2 -Na2CO3 -BaCO3 #Sn2+ ionlariga sifat reaktivi: -BaCl2 +KOH -Na2CO3 -HCl -BaCO3 #Oshqozon shirasini kislotaligi oshganda aluminiy birikmalaridan qaysi biri ishlatiladi: -Alyuminiy sulfat +Alyuminiy gidroksid -Alyuminiy oksidi -Alyuminiyli achchiqtosh -Alyuminiy triatsetat #Suvni tozalash uchun aluminiy birikmalaridan qaysi biri ishlatiladi: +Alyuminiy sulfat -Alyuminiy gidroksid -Alyuminiyli achchiqtosh -Alyuminiy nitrat -Alyuminiy karbonat #Elektrolit konsentrasiyasi kamayishi bilan dissosiasiyalanish darajasi -Kamayadi +Ortadi -O’garmidi -Barqarorlashadi -Beqarorlahadi #Elektrolitik dissotsiasiyalanish darajasi chekiz suyultirilgandagi eritmada: -α < 1 -α > 1 +α =1 -α =2 -α =5 #Qanday holatda har xil konsentratsiyali eritmalar chegarasida osmotik bosim yuzaga keladi -Ular o’zaro ta’sirlashganda +Ular orasida yarim o’tkazgich to’siq bo’lganda -Ular o'zaro ta'sirlashmaganda -Eritmalar qizdirilganda -Eritmalar sovitilganda #Osmos – bu … yarim o'tkazgich to'siq orqali o'tish hodisasidir -Eritmaning erituvchiga -Ham eritmaning ham erituvchining +Erituvchining eritmaga -Erituvchilarda erigan moddaning -Erituvchi va erigan moddaning #Gidrokarbonatli bufer sistemaning tarkibi: -NaH2PO4 + Na2HPO4 +NaHCO3 + H2CO3 -CH3COONa + CH3COOH -PtCOONa + Pt COOH -NH4CO3 + NH4OH #Gidrokarbonatli bufer sistemaga ON- ionlarini ta’sir etish mexanizmi quyidagicha aks ettiriladi: +H2CO3 + OH- = HCO3- + H2O -H2PO4- + OH- = HPO42- + H2O -NH4CO3 + OH- = NH4OH + CO3- -CH3COOH + OH- = CH3COO- + H2O -Pt COOH + OH- = Pt COO- + H2O #Xujayra ichida ta’sir ko‘rsatadigan bufer sistema asosan - bu: -ammiakli +fosfatli -gidrokarbonatli -atsetatli -oqsilli #Fosfatli bufer sistemaning tarkibi: -PtCOONa + Pt COOH - -Na3RO4 + H3RO4 -CH3COONa + CH3COOH +NaH2PO4 + Na2HPO4 -NH4Cl + NH4OH #Fosfatli bufer sistemaga OH- ionlarini ta’sir etish mexanizmi quyidagicha aks ettiriladi: -Na3RO4 + OH- = H3RO4 + H2O +H2PO4- + OH-= HPO42- + H2O -NH4Cl + OH- = NH4OH + Cl- -CH3COOH + OH- = CH3COO- + H2O -Pt COOH + OH- = Pt COO- + H2O #Organizmning barcha a’zolarida ta’sir ko‘rsatuvchi bufer sistema - bu: -fosfatli -ammiakli -gidrokarbonatli -atsetatli +oqsilli #Oqsilli bufer sistemaning tarkibi: -NaH2PO4 + Na2HPO4 -NaHCO3 + H2CO3 -CH3COONa + CH3COOH +PtCOONa + Pt COOH -NH4Cl + NH4OH #Oqsilli bufer sistemaga OH- ionlarini ta’sir etish mexanizmi quyidagicha aks ettiriladi: -H2PO4- + OH- = HPO42- + H2O -H2CO3 + OH- = HCO3- + H2O +Pt COOH + OH- = Pt COO- + H2O -CH3COOH + OH- = CH3COO- + H2O -NH4Cl + OH- = NH4OH + Cl- #Kimyoviy tabiati bo‘yicha ligandlar qiyidagi ko‘rinishda bo‘lishi mumkin: -kation -metall +qutbli neytral zarracha yoki kislota qoldig‘i -atom yoki molekula -radikal yoki erkin atom #Agar kompleks ion musbat zaryadlangan bo‘lsa, uning nomi: -anionli kationli -neytral -akvakompleks -atsidokompleks #Kationli komplekslarda ligandlar vazifasini o‘tashi mumkin bo‘lgan zarracha: -kislota qoldig‘i -gidroksid guruxi -metall +neytral qutbli molekula -metallmas #Kationli komplekslarda tashqi sferani xosil qilishi mumkin bo‘lgan zarrachalar: +kislota qoldig‘i yoki gidroksid guruxi -metall -neytral qutbli zarracha -metallmas -ammoniy ioni #Anionli komplekslarda ligand vazifasini o‘tashi mumkin bo‘lgan zarrachalar: +kislota qoldig‘i yoki gidroksid guruxi -neytral qutbli molekula -metall -ammoniy ioni -metallmas #Anionli komplekslarning tashqi sferasida joylashishi mumkin bo‘lgan zarrachalar: -kislota qoldig‘i yoki gidroksid guruxi +metall yoki ammoniy ioni -neytral qutbli molekula -metallmas -Suv molekulasi #Xalqali komplekslarning yana bir nomi: -kationli -anionli -geterotsiklik +xelatlar -kompleksonlar #Xelatlarda ligand vazifasini o‘taydigan molekulalarning nomi: -suv -ammiak -karbonil guruxi +kompleksonlar -anorganik molekulalar #Xelatlar guruxiga kiruvchi moddani ko‘rsating: -akvakompleks +xlorofill -atsidokompleks -amminokompleks -qo‘rg‘oshin atsetat #Suvni qattiqligi aniqlashda ishlatiladigan titrimetrik taxlil usulining nomi: -argentometriya +kompleksonometriya -permanganatometriya -alkalimetriya -iodometriya #Kompleksonometriyada indikator sifatida ishlatiladigan moddaning nomi: -timolftalein -fenolftalein -metiloranj -metil qizil +erioxrom qora #Neytrallash usuli bo‘linadigan 2 ta usul : -permanganatometriya, xromatometriya +alkalimetriya, atsidimetriya -iodometriya, xromatometriya -kompleksonometriya, xelatometriya -argentometriya, permanganatometriya #Neytrallash usulida ekvivalent nuqta quyidagicha aniqlanadi: -cho‘kma tushishidan -cho‘kma rangi o‘zgarishidan -ishchi eritmaning rangi o‘zgarishidan -titrlash egri chizig‘ining sinish nuqtasidan +indikatorning rangi o‘zgarishidan #Suvli eritmada kislotali yoki ishqoriy muxitni beruvchi moddalar konsentratsiyasini aniqlashda qo‘llanadigan usul: -oksidimetriya -cho‘ktirish -kompleksonometriya +neytralanish -argentometriya #Oshqozon shirasida HCl konsentratsiyasini aniqlashda ishlatiladigan titrimetrik usul nomi: -argentometriya -permanganatometriya +alkalimetriya -atsidimetriya -xromatometriya #Vodorod peroksidning miqdorini aniqlash uchun ishlatiladigan oksidimetriya usulining nomi: -alkalimetriya -atsidimetriya -xromatometriya +permanganatometriya -xromatometriya #Permanganatometriya usulida ishchi eritmaning nomi: -kaliy dixromat -iod eritmasi -kalsiy permanganat -natriy gidroksid eritmasi +kaliy permanganat #Permanganatometriya usulida indikator vazifasini bajaruvchi modaa: +ishchi eritma -metiloranj -metil qizil -fenolftalein -aniqlanuvchi eritma #Disproporsiyalanish reaksiyasining o‘ziga xosligi shundan iboratki: -oksidlovchi va qaytaruvchi ikkalasi bir molekulaning o‘zida bo‘ladi +bir atomning o‘zi ham oksidlovchi, ham qaytaruvchi bo‘ladi -bir molekulaning kationi ikkinchi molekulada katoin o‘rnini oladi -xalqali kompleks xosil bo‘lishi kuzatiladi -qo‘sh tuzlar xosil bo‘ladi #Quyida keltirilgan kasalliklarda endemiл kasallik turiga kiradigani: -alyuminoz +stronsiyli raxit -berillioz -antrakoz -argiriya #Molekulasining bipolyarligi tufayli bufer sig‘imiga ega bo‘lgan bufer sistema – bu: -gidrokarbonatli -fosfatli -oqsilli -proteinli +aminokislotali #Siydikda pH qiymatni doimiy saqlab turuvchi bufer eritmaning nomi: -oksigemoglobinli -aminokislotali -oqsilli +fosfatli -gidrokarbonatli #Osmotik bosimni hisoblash uchun ishlatiladigan Vant-Goff formulasining ko‘rinishi: -Posm=KRT -Posm=C2RT +Posm=CRT -Posm=iRT -Posm=VRT #Molyal konsentratsiyani hisoblashda ishlatiladigan kattaliklar: +erigan moddaning mol miqdori va erituvchining massasi -erigan moddaning modda miqdori va eritmaning modda miqdori -modda miqdori va eritmaning hajmi -moddaning ekvivalent miqdori va eritma hajmi -moddaning hajmi va eritmaning hajmi #Oz miqdorda kislota yoki asos qo‘shilganda eritmaning pH qiymatini o‘zgartirmay saqlab turuvchi eritmalarning nomi: -kislotalar -asoslar -elektrolitlar +buferlar -kolloidlar #Bufer eritmalarni tarkibiy qismlari bo‘lishi mumkin: -kuchli kislota va shu kislotaning kuchsiz asos bilan xosil qilgan tuzi -kuchli kislota va shu kislotaning kuchli asos bilan xosil kilgan tuzi +kuchsiz kislota va shu kislotani kuchli asos bilan xosil kilgan tuzi -kuchsiz kislota va shu kislotaning boshqa kuchsiz kislota bilan xosil qilgan tuzi -kuchli asos va shu asosning boshqa kuchsiz asos bilan xosil qilgan tuzi #Bufer eritmalar tarkibida bo‘lishi mumkin: -bitta asosning ikki xil tuzi +ko‘p asosli kislotaning ikki xil tuzi -bir asosli kislotatning ikki xil tuzi -ikkita qo‘sh tuz -ikkita aralash tuz #Bufer eritmalar – bu quyidagi aralashmalardir: -kuchli kislota va shu kislotaning kuchsiz asos bilan xosil kilgan tuzi -kuchli kislota va shu kislotaning kuchli asos bilan xosil kilgan tuzi -kuchli kislota va shu kislotani kuchli asos bilan xosil kilgan tuzi +kuchsiz kislota va shu kislotani kuchsiz asos bilan xosil kilgan tuzi -kuchsiz asos va shu asosning kuchli kislota bilan xosil qilgan tuzi #Bufer ta’siri mexanizmi bo‘yicha, oz miqdordagi kuchli asos yoki kislota ta’sirida: -kuchsiz kislota xosil bo‘ladi +boshlang‘ich elektrolitdan kuchsizroq elektrolit xosil bo‘ladi -boshlang‘ich elektrolitdan kuchsizroq elektrolit xosil bo‘ladi -kuchsiz asos xosil bo‘ladi -kuchli kislota va kuchsiz asos tuzi xosil bo‘ladi #Bufer eritmalarning pHi quyidagi muallifning teglamasi asosida hisoblanadi: -Guldberg-Vaage -Razumovskiy +Genderson-Gasselbax -Gey-Lyussak -Vant-Goff #Bufer eritmalarning pHini hisoblash formulasi quyidagi qonun asosida ishlab chiqarilgan: -massalar saqlanish qonuni -kimyoviy moddalar tarkibi doimiyligi qonuni -kichik sonlar nisbati qonuni +massalar ta’siri qonuni -ekvivalentlar qonuni #Qonning ishqoriy jamg‘armasi – bu: -Qonda mavjud bo‘lgan gidroksidlar miqdori +HCO3- ko‘rinishida bog‘langan karbonat angidrid miqdori -Qonda mavjud bo‘lgan kuchli kislota miqdori -Qonda mavjud bo‘lgan kuchsiz kislota miqdori -Qondagi neytral muxit beradigan tuzlar miqdori #Fosfatli buferga natriy gidroksid qo‘shilganda, kuchsiz elektrolit sifatida xosil -bo‘ladigan modda: -fosfat kislota -kaliy fosfat -gidrofosfat ioni HPO42- -natriy fosfat +suv #Fosfatli buferga xlorid kislota qo‘shilganda, kuchsiz elektrolit sifatida xosil bo‘ladigan modda: -fosfat kislota -kaliy fosfat +digidrofosfat ioni H2PO4- -natriy fosfat -suv #Kislota bo‘yicha qonning bufer sig‘imini aniqlashda amalda ishlatiladigan indikator – bu: -fenolftalein -lakmus +metiloranj -metilqizil -timolftalein #Asos bo‘yicha qonning bufer sig‘imini aniqlashda amalda ishlatiladigan indikator – bu: +fenolftalein -lakmus -timolftalein -metiloranj -metilqizil #Suvning ionli ko‘paytmasining matematik ifodasi: -pH = -lg[H+] -pOH= -lg[OH-] -pH + pOH = 14 +[H+].[OH-] = 10-14 -[H+] + [OH-] = 10-14 #Alkalozda organizm a’zolarida pH quyidagi tomonga suriladi: -kislota xosil bo‘lishi -maxsulotlar xosil bo‘lishi +asoslik ortishi -kislotalik ortishi -neytrallik ortishi #Atsidozda organizm a’zolarida pH quyidagi tomonga suriladi:: -kislota xosil bo‘lishi -maxsulotlar xosil bo‘lishi -asoslik ortishi +kislotalik ortishi -neytrallik ortishi #Potensiometrik titrlash usulida hajmni quyidagi kattalikga bog‘liqligi aniqlanadi: +aniqlovchi va solishtirish elektrodlari potetsiallarining ayirmasiga -eritma va titrantlarning elektr o‘tkazuvchanliklarining ayirmasiga -eritma va titrantlarning qarshiliklarining ayirmasiga -kuchlanishlar ayirmasiga -tok kuchining ayirmasiga #Indikator elektrodining potensiali quyidagi kattalikka bog‘liq: +aniqlanayotgan ionning faol konsentratsiyasiga -anion va kationlarning xarakatchanligiga -solishtirma qarshilikning kattaligiga -anionlar va kationlarning konsentratsiyasiga -solishtirma elektr o‘tkazuvchanlikning kattaligiga #Redoks potensialni o‘lchashda ishlatilishi mumkin bo‘lgan elektrod: -vodorodli +platinali -kumush xloridli -kalomelli -grafitli #Konduktometrik titrlashda ekvivalent nuqta quyidagi kattalik asosda topiladi: -eritmaning redoks potensiali +eritmaning solishtirma elektro‘tkazuvchanligi -aniqlanayotgan eritmaning pH qiymati -eritmadagi ionlar faolligi -aniqlanayotgan eritmaning EYUK si #Solishtirma elektrodning potensiali: -eritmaning rangiga bog‘liq +aniq va doimiy -tok kuchiga bog‘liq -metall konsentratsiyasiga bog‘liq -muxitning pH iga bog‘liq #O‘z tuzi eritmasiga tushirilgan metallning yuzasi manfiy zaryadlanishi uchun u bo‘lishi kerak: -oraliq metall -passiv metall -xalkogen +aktiv -nodir metall #O‘z tuzi eritmasiga tushirilgan metallning yuzasi musbat zaryadlanishi uchun u bo‘lishi kerak: -ishqoriy metall +passiv -xalkogen -aktiv -ishqoriy yer metall #Galvanik elementning vazifasi quyidagi energiya turlarini bir turidan ikkinchi turiga o‘tkazishdir: -issiqlikni kimyoviyga -kimyoviyni mexanikka -mexanikni elektrga -yadro energiyasini kimyoviyga +kimyoviyni elektrga #Potensiallar ayirmasiga teng bo‘lgan kattalikning nomi: -kuchlanish +elektr yurituvchi kuch -kimyoviy energiya -yadro ichi energiyasi -induksiya #Elektrkimyoviy potensialni hisoblash formulasining muallifi: -Vant-Goff -Guldberg-Vaage +Nernst -Nyuton -Eynshteyn #Fe+3/Fe+2 redoks sistemasi uchun elektrkimyoviy potensialni ilk bor hisoblab topgan olim: -Vant-Goff -Nernst +Peters -Uotson -Feldman #Standart redoks potensialning qiymati bo‘yicha sistemaning quyidagi xususiyatini -oldindan aytib berish mumkin: -maxsulotlar xosil bo‘lishini -moddalarning parchalanishini -sistemanining rnini +redoks jarayonning yo‘nalishini -potensialning zaryadini #Amalda solishtirma elektr o‘tkazuvchanlikni topish uchun ma’lum bo‘lishi kerak bo‘lgan kattaliklar: +qarshilik va idish doimiysi -kuchlanish va o‘tkazuvchining uzunligi -tok kuchi -o‘tkazuvchining tabiati va kuchlanish -potensial qiymati #Kolraush qonuni bo‘yicha aniqlanadigan kattalik: -cheksiz solishtirma elektro‘tkazuvchanlik -boshlang‘ich molyar elektr o‘tkazuvchanlik -dissotsiatsiya darajasi -dissotsiatsii konstantasi +cheksiz molyar elektr o‘tkazuvchanlik #Konduktometriya usulida fizik-kimyoviy omillarni aniqlash asosida yotgan kattalik: -tok kuchi -potensial -kuchlanish +elektro‘tkazuvchanlik -EYUK #Potensiometrik egri chizig‘i quyidagi bog‘liq asosida tuziladi: -Tok kuchini konsentratsiyadan -Kuchlanishni eritma hajmidan +EYUK ni titrant hajmidan -potensialni titrant massasidan -elektr o‘tkazuvchanlikni titrant hajmidan #Potensiometrik titrlashda eritmalar konsentratsiyasini aniqlashda o‘lchanishi kerak bo‘lgan kattalik: +eritmaning pH -potensiallar -qarshilik -tok miqdori -tok kuchi #Genri qonuni gazlar eruvchanligini quyidagi kattalikka bog‘liqligini beradi: -temperatura +bosim -moddalar tabiati -begona moddalar mavjudligi -vodorod ko‘rsatkichi #Sechenov qonunida gazlarning eruvchanligi quyidagi omilga bog‘liqligi aks ettirilgan: -temperatura -bosim -moddalar tabiati +begona moddalar mavjudligi -vodorod ko’satgichi #Vant-Goff qonunida osmotik bosimni quyidagi omilga bog‘liqligi aks ettirilgan: -bosim -moddalar tabiati +moddalar konsentratsiyasi -begona moddalar mavjudligi -vodorod ko‘rsatkichi #Neytrallash usulining indikatorlarining asosiy hususiyati: -kompleks xosil qilish -uchuvchanlik -cho‘kmaga tushish +kislotalik yoki asoslik -qutbli erituvchida eruvchanlik #Indikator fenolftaleinning o‘tish intervali: -3,1-4,4 -5-8 +8-10 -4,4-6,2 -2,2-3,4 #Indikator metiloranjning o‘tish intervali: +3,1-4,4 -5-8 -8-10 -4,4-6,2 -2,2-3,4 #Indikator lakmusning o‘tish intervali: -3,1-4,4 +5-8 -8-10 -4,4-6,2 -2,2-3,4 #Indikator metil qizilning o‘tish intervali: -3,1-4,4 -5-8 -8-10 +4,4-6,2 -2,2-3,4 #Alkalimetriya usuli bilan titrlashda ekvivalent nuqtada muxit bo‘lishi kerak: -kislotali -neytral +ishqoriy -tuzli -aralash #Atsidimetriya usuli bilan titrlashda ekvivalent nuqtada muxit bo‘lishi kerak:: +kislotali -neytral -ishqoriy -tuzli -aralash #Eritmaning titri quyidagi bog‘liqlikni ko‘rsatadi: -1 litr eritmadagi modda miqdori -1 litr eritmadagi moddaning ekvivalent miqdori -1 kilogramm eritmadagi moddaning grammdagi miqdori -1000 mg erituvchidagi modda miqdori +1 millilitr eritmadagi moddaning grammdagi miqdori #Kislota-asosli indikatorlarning ta’sir etish prinsipini asosida quyidagi holat yotadi: -e.n.da ular parchalanadi -e.n.da ularning molekulalari parchalanib ionlari xosil bo‘ladi +e.n.da ularning molekulalari bir rangda ionlari boshqa rangda bo‘ladi -e.n.da ular uchib ketadi -e.n.da ular tuzning rangiga kiradi #Permanganatometriyada Mor tuzi tarkibidagi temir miqdorini aniqlashda e.n.da eritmaning rangi o‘zgaradi: -qizildan sariqgacha -rangsizdan ko‘kkacha +rangsizdan binafshagacha -binafshadan rangsizgacha -sariqdan pushtigacha #Xelatoterapiyada organizmdan vismut ionlarini chiqarib yuborish uchun ishlatiladigan modda: -komplekson I -erioxrom qora -timolftalein +trilon B -etilenglikol #Urov kasalligining yana bir nomi:: -magniyli raxit +stronsiyli raxit -kalsiiyli raxit -osteoxandroz -osteoparoz #Kompleksonometriya usuli bilan suv qattiqligini aniqlashda muxit bo‘lishi kerak:: -neytral -kislotali +ishqoriy -kuchsiz kislotali -tuzli #Kompleksonometriyada suv qattiqligini aniqlashda ishqoriy muxitni yaratib berish uchun ishlatiladigan bufer sistema: +ammiakli -bikarbonatlio -fosfatli -atsetatli -aminokislotali #CI2 + H2O= HCI + HCIO reaksiyaning qaysi turiga kiradi: +Disproporsiyalanish -Molekulalararo -Ichki molekulyar -Sinproporsiyalanish -Konproporsiyalanish #2HgO= 2Hg + O2 reaksiyaning qaysi turiga kiradi: -Molekulalararo +Ichki molekulyar -Sinproporsiyalanish -Disproporsialanish -Konproporsiyalanish #PCl5 = PCl3 + Cl2 reaksiyaning qaysi turiga kiradi: -Moekulalararo +Ichkimolekular -Sinproporsialanish -Disproporsialanish -Konproporsiyalanish #2NO2 + H2O = HNO3+ HNO2 reaksiyaning qaysi turiga kiradi: +Disproporsialanish -Molekulalararo -Ichkimolekular -Sinproporsialanish -Konproporsiyalanish #MnCI4 = MnCI2 +CI2 reaksiyaning qaysi turiga kiradi: +Ichkimolekular -Molekulalararo -Sinproporsialanish -disproporsialanish -Konproporsiyalanish #3NaOCl= NaClO3 + 2NaCl reaksiyaning qaysi turiga kiradi: -Molekulalararo -Ichkimolekular +Disproporsialanish -Sinproporsialanish -Konproporsiyalanish #2Ca +O2 = 2CaO reaksiyaning qaysi turiga kiradi: +Molekulalararo -Ichkimolekular -Disproporsialanish -Sinproporsialanish -Konproporsiyalanish #Ca + CuSO4 = Cu + CaSO4 reaksiyaning qaysi turiga kiradi: +Molekulalararo -Ichkimolekular -Disproporsialanish -Sinproporsialanish -Konproporsiyalanish #2Ag2O = O2 + 4Ag reaksiyaning qaysi turiga kiradi +Ichkimolekular -Molekulalararo -Sinproporsialanish -Disproporsiatsialanish -Konproporsiyalanish #O‘z-o‘zidan boradigan jarayonda: +Entropiya ortadi va entalpiya kamayadi -Entropiya kamayadi va energiya ortadi -Entropiya va entalpiya o‘zgarmaydi -Entalpiya ortadai va entropii kamayadi -Entalpiya va entropiya bir biriga teng bo‘ladi #Termodinamik sistemaning qaysi holatiga Gibbs energiyasining nolga tengligi to‘g‘ri keladi: +Termodinamik muvozanatga -Muvozanatning o‘z-o‘zidan bormaslik jarayon tomoniga siljishiga -Muvozanatning o‘z-o‘zidan borish jarayon tomoniga siljishiga -Termodinamik jarayon to‘xtashiga -Termodinamik jarayonni jadallashib ketishiga #Ekvivalentlar qonuniga binoan: -Teng molyarli eritmalar teng hajmda ta’sirlashadi -Massalari teng eritmalar ekvivalent nisbatda ta’sirlashadi -Teng molyallik eritmalar teng hajmda ta’sirlashadi +Teng normallik eritmalar teng hajmda ta’sirlashadi -Hajmlari teng eritmalar ekvivalent nisbatda ta’sirlashadi #Alkalimetriyada ishlatiladigan indikator: +Fenolftalein -Metiloranj -Lakmus -Ishchi eritma indikatorlik qiladi -Metil qizili #Asidimetriyada ishlatiladigan indikator: -Fenolftalein +Metiloranj -Lakmus -Ishchi eritma indikatorlik qiladi -Timolftalein #Oksidimetriyada ishlatiladigan indikator: -fenolftalein +ishchi eritma indikatorlik qiladi -metiloranj -lakmus -kaliy alyuminiyli achchiqtosh #Xlorid kislota konsentrasiyasini aniqlashda ishlatiladigan titrimetriya usuli: +Alkalimetriya -Oksidimetriya -Cho‘ktirish -Asidimetriya -Xromatometriya #Natriy karbonat konsentrasiyasini aniqlashda ishlatiladigan titrimetriya usuli: -Oksidimetriya -Cho‘ktirish +Asidimetriya -Alkalimetriya -Xromatometriya #Ammiak konsentrasiyasini aniqlashda ishlatiladigan titrimetriya usuli: -Oksidimetriya -Cho‘ktirish -Alkalimetriya +Asidimetriya -Xromatometriya #Qaysi zarrachalar odatda ligand bo’la olmaydi: -Qutbli molekulalar -Neytral molekular -Anionlar +Kationlar -Metallmaslar #Elektrkimyo - bu fizik-kimyoning bir qismi bo‘lib, unda energiya turlarining bir biriga o‘tishi o‘rganiladi, aniqrog‘i: -Kimyoviy energiya va yadro energiyalarini bir-biriga o‘tishi -Elektr va fizikaviy energiyalarni bir-biriga o‘tishi -Fizikaviy va kimyoviy energiyalarni bir-biriga o‘tishi +Kimyoviy va elektr energiyalarni bir-biriga o‘tishi -Energiyaning barcha turlarini bir-biriga o‘tishi #Eritma suyultirilganda molyar elektro‘tkazuvchanlik: -Nolga intiladi -Kamayadi -O‘zgarmaydi +Ortadi -Avval kamayadi, keyin ortadi #Ionlar xarakatchanligi – bu ionlarni bir turiga to‘g‘ri keladigan: -Erivchanlik qismi -Solishtirma elektro‘tkazuvchanlik qismi +Molyar elektro‘tkazuvchanlik qismi -Solishtirma qarshilik qismi -Qarshilik qismi #Eritmaning cheksiz suyultirgandagi molyar elektro‘tkazuvchanligi - bu: -Kationlar xarakatchanligi -Anionlar xarakatchanligi +Kationlar va anionlar xarakatchanliklari yig‘inidisi -Kationlar va anionlar xarakatchanliklari ayirmasi -Kationlar va anionlar xarakatchanliklari ko‘paytmasi #Ionlar xarakatchanliklarining o‘lchov birligi: -Mol/l∙s -Om -M/s +Molyar elektro‘tkazuvchanlik birligi -Solishtirma elektro‘tkazuvchanlik birligi #Konduktometrik titrlash, titrlash davomida quyidagi kattalikning keskin o‘zgarishiga asoslangan: -Qarshilik +Solishtirma elektro‘tkazuvchanglik -Molyar elektro‘tkazuvchanlik -Elektrkimyoviy potensial -Oksidlanish-qaytarilish potensiali #Ikki xil metall chegarasida hosil bo‘ladigan potensiallar ayirmasining nomi: -Oksidlanish-qaytarilish potensiali -Diffuziya potensiali -Elektrod potensial +Kontakt potensiali -Membrana potensiali #Bir elektrolitning ikki xil konsentratsiyali eritmalari orasida hosil bo‘ladigan potensiallar ayirmasining nomi: -Oksidlanish-qaytarilish potensiali +Diffuziya potensiali -Elektrod potensial -Kontakt potensiali -Membrana potensiali #Metall va eritma chegarasida hosil bo‘ladigan potensial nomi: -Oksidlanish-qaytarilish potensiali -Diffuziya potensiali +Elektrod potensial -Kontakt potensiali -Membrana potensiali #Kimyoviy jihatdan aktiv metallar o‘z tuzi eritmasiga tushirilganda quyidagicha zaryadlanadi: -Qisman manfiy -Musbat +Manfiy -neytral -Qisman musbat #Kimyoviy jihatdan passiv metallar o‘z tuzi eritmasiga tushirilganda quyidagicha zaryadlanadi: -Qisman manfiy +Musbat -Manfiy -neytral -Qisman musbat #Eng tez harakatlanuvchi ikkita ion - bu: -Kaliy va sulfat -Vodorod va natriy +Vodorod va gidroksid -Natriy va xlor -Vodorod va xlor #Modda almashinuvining turli bosqichlarida oksidlanish-qaytarilish potensiallarining ayirmasi quyidagi kattalikning manbasi hisoblanadi: -Neytronlar +Energiya -Elektronlar -Kationlar -Anionlar #Radioaktiv nurlanish tarqalishi bilan bir element yadrosining boshqa element yadrosiga o'z-o'zidan aylanishi jarayoni deyiladi: -Sun’iy radioaktivlik +Tabiiy radioaktivlik -Nurlanishi -Parchalanish -Skanerlash #Alfa zarrachalar quyidagi xususiyatlarga ega zarrachalardir: -Massasi 1 va zaryadi -1 -Massasi 0 va zaryadi -1 +Massasi 4 va zaryadi +2 -Massasi 1 va zaryadi 0 -Massasi 4 va zaryadi -1 #Beta zarrachalar quyidagi xususiyatlarga ega zarrachalardir: -Massasi 1 va zaryadi -1 +Massasi 0 va zaryadi -1 -Massasi 4 va zaryadi +2 -Massasi 1 va zaryadi 0 -Massasi 4 va zaryadi -1 #Pozitronlar - quyidagi xususiyatlarga ega zarrachalardir: -Massasi 1 va zaryadi -1 -Massasi 0 va zaryadi -1 -Massasi 4 va zaryadi +2 +Massasi 0 va zaryadi +1 -Massasi 4 va zaryadi -1 #Gamma zarrachalar quyidagi xususiyatlarga ega zarrachalardir: -Massasi 1 va zaryadi -1 -Massasi 0 va zaryadi -1 -Massasi 4 va zaryadi +2 +Massasi 0 va zaryadi 0 -Massasi 4 va zaryadi -1 #Pozitron emissiya tomografiyasida ko'proq ishlatiladigan izotoplar: -Berilliy-5, kaliy-40, stronsiy-85 +Ftor-18, uglerod– 15, kislorod-18 -Texnesiy-99, yod-131, uran-238 -Stronsiy -84, bariy-139, kadmiy-115 -Uran -238, toriy-237, qo’rg’oshin-208 #MRTning to’liq nomini keltiring: +Multi-rezonansli tomografiya -Meta-rentgenli tomografiya -Magnit-rezonansli tomografiya -Magnit-rentgenli tomografiya -Multi-refleksli tomografiya #MSKTning to’liq nomini keltiring: -Magnit-sensorli kompyuterli tomografiya +Multispiralli kompyuterli tomografiya -Magnit-spiralli kompyuterli tomografiya -Meta-strukturali kompyuterli tomografiya -Multi-sensorli tomografiya #Radioaktiv moddaning bir soniyada parchalanish miqdorini ko`rsatuvchi birlik: +Bekkerel -Rad -Kyuri -Zivert -Rentgen #Organizmda radioaktiv izotopni kasal a’zoga minimal masofada implantasiyalash yo’li bilan o’tkaziladigan nur terapiyasining nomi: -Radioterapiya +Braxiterapiya -Rentgenoterapiya. -MSKT -PET #Elektronlar ajralishi bilan boradigan nurlanish turining nomi: -Pozitron emissiyasi -Alfa- nurlanish +Beta- nurlanish -Gamma- nurlanish -Rentgen nurlanish #Tekshirilayotgan a'zolarni yuqori darajada mayda kesimda ko'rish imkonini beradigan nurli diagnostika usuli: -PET +MSKT -Rentgenografiya -UTD -KT #Alfa nurlanishning fazoda ta’sir etish masofasi: -500 sm -500 m -1000 m -50 sm +2-3 sm #Beta nurlanishning fazoda ta’sir etish masofasi: -500 sm -500 m -1000 m +200-300 sm -2-3 sm #Radioaktiv izotop namunanig olingan miqdoridan yarmi parchalanishiga ketgan vaqt oralig'ining: +Yarim yemirilish davri -To’liq yemirilish davri -Yarimyutilish davri -Yarimaylanish davri -Yarimparchalanish davri #Magnit- va radioto'lqinlar ta’sirida a’zolarning kompyuter tasvirini hosil qilish usuli: +MRT -MSKT -KT -PET -UTD #β+ zarrachalar ajralishi bilan boradigan jarayonning nomi: +Pozitron emissiyasi -Elektron emissiyasi -Transemissiya -Tabiiy radioaktivlik -Translokatsiya #1 Gramm material, masalan odam tanasining to'qimalari tomonidan yutilgan radiatsiya miqdoriga teng bo’lgan adsorbsiyalangan radiatsiya miqdorining nomi: +Rad -Rem -Zivert -Ber -Kyuri #Radioaktiv izotopning belgisida yuqori chap burchakda ko'rsatiladigan kattalik: -Yadro zaryadi -Neytronlar soni -Pozitronlar soni +Atom massasi -Antizarrachalar soni #Radioaktiv izotopning belgisida pastki chap burchakda ko'rsatiladigan kattalik: +Yadro zaryadi -Neytronlar soni -Pozitronlar soni -Atom massasi -Antizarrachalar soni #Organizmga 100 ber radioaktiv nurlanishi ta’sirida kuzatiladigan patologiya: +Oq qon tanachalarining ishlab chiqarilishi sekinlashadi -Gemoglobin pasayishi - Holsizlik, diareya -Infeksion kasalliklar -O’limga olib keladi #Butun tanaga 600 ber va undan ortiq radioaktiv nur ta’sir etganda kuzatiladigan holat: +O’limga olib keladi -Soch to’kilish va diareya -Gemoglobin pasayishi -Infeksion kasalliklar -Oq qon tanachalarining ishlab chiqarilishi sekinlashadi #Radiatsiyaning miqdori qaysi asbob bilan o’lchanadi: + Geyger schyotchigi. -Gulberg schyotchigi -Radiometr -Verner schyotchigi -Rentgenometr #Gamma nurlanishning fazoda ta’sir etish masofasi: +500 sm -500 m -1000 m - 5 sm -10 m #1 kg biologik to’qimalari yutgan 100 ber ga teng ionlantiruvchi nurlanish miqdorining o’lchov birligi: -Rad. -Rem. +Zivert. -Ber. -Kyuri. #Eritmalarni ta’riflovchi 3 ta tõğri javobni kõrsating -geterogen sistema +ikki va undan kõp tarkibiy qismlardan iborat -tarkibiy qismlari õzaro kimyoviy ta’sirlashmaydi +õzgaruvchan tarkibga ega bõladi -kat’iy doimiy tarkibga ega bõlishi kerak +gomogen sistema #Gazlarni suyuqlikda eruvchanligi qanday 3 omilga boğliqligini kõrsating +gazning tabiati +bosim va xaroratga -elektrostatik tortishish kuchlariga -disperslik darajasiga -erituvchining hajmiga +erituvchining tabiatiga #Berilgan javoblarning qaysi bir 3 tasida eritma uning tarkibiy qismlari o’zaro kimyoviy birikishi natijasida xosil bõladi +suvda ammiak -kumushda oltin +suvda oltingugrt (IV) oksid -suvda kislorod -suvda azot +suvda karbonat angidrid #Titrlash asosida yetgan reaktsiya turiga kõra hajmiy taxlilning 3-ta usulini kõrsating? +neytrallanish +oksidimetriya +kompleksonometriya -permanganatometriya -xromatometriya -alkalimetriya #Ishchi eritma nomiga kõra hajmiy taxlilning 3-ta usulini kõrsating? +alkalimetriya +xromatometriya +argentometriya -neytrallanish -chõktirish -oksidimetriya #Neytrallash usulini bajarish uchun qanday 3 ta qoidaga amal qilish kerak? +ishchi eritma kuchli kislota yoki asos bõlishi shart +Tuzning gidrolizi natijasida qanday muxit xosil bõlishini e’tiborga olish +tõğri tanlangan indiqatorni qõllash -ishchi eritma kuchsiz kislota yoki asos bõlishi shart -boshlangich moddalarning muxitini bilish -massalar saqlanish qonuniga rioya qilish #Neytrallanish usulida ishlatish mumkin bõlgan 3-ta ishchi eritmalarni tanlang? +xlorid kislota +kaliy gidroksid +natriy gidroksid -sirka kislota -karbonat kislota -magniy gidroksid #Neytrallanish usulida qõllanadigan 3-ta indiqatorni kõrsating? -Lakmus +metiloranj +metil qizil +fenolftalein -alizarin -inligo-karmin #Indiqatorlarga ta’rif beruvchi 3-ta javobni kõrsating +kuchsiz щrganik kislota yoki asos +bir yoki ikki rangli bõladi +molekulalari bir rangga, ionlari boshqa bir rangga ega yoki rangsiz bõladi -kuchli organik kislota yoki asos -xam organik xam noorganik bõlishi mumkin -uz rangini аaqat kislotali muxitda õzgartiradi #Indiqator tanlash qoidasini aks ettiruvchi 3-ta javobni tanlang +neytrallash reaktsiyasini yozish +gidroliz tenglamasini yozib ekvivalent nuqtadagi muxitni aniqlash +ekvivalent nuqtadagi pH-ga mos õtish intervallic indiqatorni tanlash -kislotani dissotsiyalanish mahsulotlarini tahlil qilish -asosni dissotsiyalanish mahsulotlarini tahlil qilish -eritmani maqul rangga bõyaydigan indiqatorni tanlash #Fenolftalein indiqatorini ta’riflovchi 3-ta javobni tanlang +õtish intervali pH = 8-10 +bir rangli, ishqoriy muxitda binafsha rang +neytral va kislotali muxitda rangsiz -ikki rangli, ishqoriy muxitda sariq -õtish intervali pH = 3,1-4,4 -neytral va kislotali muxitda-pushti #Metiloranj indiqatorini ta’riflovchi 3-ta javobni tanlang +õtish intervali pH = 3,1-4,4 +kislotali muxit +ishqoriy muxitda sariq -õtish intervali pH = 8-10 -bir rangli -kislotali muxitda-rangsiz #Suvning ionli kõpaytmasi, vodorod kõrsatkichi va gidroksid kõrsatkichi tenglamalari tõğri kõrsatilgan 3 ta javobni kõrsating +[H+] [OH-] = 10-14 mol/l -pOH = lg [OH-] +pOH = - lg [OH-] -pH • pOH = 14 -[H+] + [OH-] = 10-14 mol/l +pH + pOH = 14 #Eritmalarning 3 ta agregat holatini kõrsating +gazsimon -aralashgan -geterogen +suyuk -gomogen +qattiq #Eritmaning molyar konsentratsiyasi qanday 3 ta omilga boğliqligini kõrsating -bosim + erigan modda massasi -xarorat +eritmaning hajmi -eritmaning massasi +erigan moddaning moleklyar massasi #Eritmaning molyal konsentratsiyasi qanday 3 ta omilga boğliqligini kõrsating +erigan moddaning massasi - eritmaning hajmi + erigan moddaning molekulyar massasi +eritmaning massasi - xarorat moddaning ekvivalent massasi #Eritmaning ekvivalent konsentratsiyasi qanday 3 ta omilga boğliqligini kõrsating +erigan moddaning massasi +moddaning ekvivalent molyar massasi -moddaning molekulyar massasi - eritmaning massasi + eritmaning hajmi - erigan moddaning hajmi #Eritmaning titri nima ekanligini tõğri tushintiruvchi 3 ta javobni kõrsating -erigan moddaning hajmiga boğliq +erigan moddaning massasiga boğliq -eritmaning massasiga boğliq -erigan moddaning grammdagi miqdorini kõrsatadi + eritmaning hajmiga boğliq +1 ml eritmada necha gramm modda borligini kõrsatadi # Gazlarni suyuqlikda erishini kamaytiruvchi 3 ta omilni kõrsating - xarorat pasayishi +aralashmalar (elektrolit va noelektrolit) mavjudligi + xarorat ortishi - bosim ortishi + bosim pasayishi - konsentratsiyaning ortishi #Osmotik bosim qiymati qanday 3 ta omilga boğliq ekanligini kõrsating -idish kattaligiga +eritmani hajmiga -erituvchi miqdoriga - tashqi bosimga + xaroratga + erigan modda miqdoriga #Vant-Goff qonuni qanday 3 ta boğliqliklarni kõrsatadi? -gazlar eruvchanligini konsentratsiyaga - gazlarning suyuqlikdagi eruvchanligini xaroratga +osmotik bosimni xaroratga +osmotik bosimni eritma hajmiga +osmotik bosimni erigan modda miqdoriga -gazlarning suyuqlikdagi eruvchanligini tashqi bosimga #Vant-Goff qonunini ta’rifiga tõğri keluvchi 3 ta javobni kõrsating +osmotik bosim qiymatini beradi +osmotik bosim qiymati konsentratsiyaga to’g’ri proporsional bõladi - osmotik bosim - bu suyuqlikning idish devorlariga kõrsatadigan bosimidir - gazlarning suvdagi eruvchanligini aniqlab beradi - elektrolitlar eritmalarining osmotik bosimi noelektrolitlarnikidan kichikrok + elektrolitlar eritmalarining osmotik bosimi noelektrolitlarnikidan kattaroq #Izotonik, gipotonik va gipertonik eritmalar ta’rifi tõğri kõrsatilgan 3 ta javobni kõrsating -gipertonikning osmotik bosimi standartnikidan past bõladi +gipotonikning osmotik bosimi standartnikidan pastroq bõladi - gipotonikning osmotik bosimi standartnikidek bõladi - izotonikning osmotik bosimi standartnikidan yuqoriroq bõladi + gipertonikning osmotik bosimi standartnikidan yuqoriroq bõladi + izotonikning osmotik bosimi standart eritmanikiga teng bõladi #Izotonik koeffitsiyent ta’rifini tõğri beruvchi 3 ta javob kõrsating -õlchangan osmotik bosim hisoblangan osmotik bosimdan necha barobar ortiq ekanligini kõrsatadi -elektrolitlar uchun u 1 ga teng +hisoblangan osmotik bosim õlchangan osmotik bosimdan necha barobar yuqoriroq ekanligini kõrsatadi -noelektrolitlar uchun u 1 dan kata + noelektrolitlar uchun u 1 ga teng +elektrolitlar uchun u 1 dan katta #Ekvivalentlik qonunining tõğri ta’rifi keltirilgan 3 ta javobni kõrsating +teng normallikga ega bõlgan ikkita eritma teng hajmda reaksiyaga kirishadi - ik ki eritma normalliklarining nisbati ularning hajmlari nisbatiga teskari proporsional +turli konsentratsiyali eritmalardan birining normalligini hajmga kõpaytmasi ikkinchisining normaligini hajmiga bõlgan kõpaytmasiga teng -teng molyarlikga ega bõlgan eritmalar teng hajmda reaktsiyaga kirishadi +ikki eritma normalliklarining nisbati ularning hajmlari nisbatiga teskari proporsional - bir eritma normalligining shu eritma hajmiga kõpaytmasi doimiy son bõladi #Oksidimetriya usulining 3ta turini kõrsating +permanganatometriya + xromatometriya + iodometriya -alkalimetriya - atsidimetriya -argentometriya #Oksidlanish-qaytarilish reaksiyalarining 3 turini kõrsating +atomlar yoki molekulalararo + ichki molekulyar +disproporsiyalanish - almashinish - parchalanish - termokimyoviy #Oksidlanish-qaytarilish reaksiyalariga tõğri ta’rif berilgan 3-ta javobni kõrsating +molekulalararo reaktsiyada oksidlovchi va qaytaruvchi turli molekulalarda bõladi +ichkimolekulyar reaktsiyalarda oksidlovchi va qaytaruvchi bir molekulaning o’zida bõladi +disproporsiyalanish reaktsiyasida bir elementning õzi ham oksidlanadi va ham qaytariladi -molekulalararo reaktsiyada bir elementning uzi xam oksidlovchi va xam qaytaruvchi bõladi -ichkimolekulyar reaktsiyada oksidlovchi va qaytaruvchi turli molekulalarda bõladidisproporsiyalanish reaktsiyasida oksidlovchi va qaytaruvchi bir molekula ichida bõladi #Oksidlovchi va qaytaruvchi ekvivalenti tõğri ta’riflangan uchta javobni kõrsating +oksidlovchining ekvivalenti uning molekulyar massasini qabul qilingan elektronlar soniga bõlgan nisbatiga teng +qaytaruvchining ekvivalenti uning molekulyar massasini bergan elektronlar soniga bõlgan nisbatiga teng +oksidlovchi va qaytaruvchining ekvivaleti E=M/n formula yordamida hisoblanadi aniqlanadi -qaytaruvchining ekvivalenti uning molek.massasini qabul qilgan elektronlari soniga bõlib aniqlanadi - oksidlovchi va qaytaruvchining ekvivalenti bir ogirlik qism vodorodga nisbatan aniqlanadi #Oksidimetriyada indiqatorlik vazifasini õtaydigan 3 ta birikmani kõrsating +kraxmal – iodometriyada +kaliy permanganat – permanganatometriyada +kaliy bixromat – xromatometriyada -natriy sulfat - iodometriyada -kraxmal - xromatometriyada -temir sulfat – permanganatometriyada #Organizmda muxum rol o’ynaydigan va tarkibida VIIIB gurux elementlarini saqlovchi 3 ta kompleks birikmani toping +Gemoglobin +Siankobolamin +Ferritin -xlorofill -porfirin -tiamin #3 ta komplekson nomlarini kõrsating +Aminopolikarbon kislotalar +Etilen diamintetrasirka kislota +Etilendiamintetrasirka kislotaning ikki natriyli tuzi -ammoniy geksasianokobaltat -natriy geksarodanokobaltat -kaliy geksasianoferrat #Suvning qattiqligini aniqlashda ishlatiladigan 3 ta reaktivni kõrsating +indiqator - erioxrom qora +ammiakli bufer eritma (pH=10) +ishchi eritma - trilon B -ishchi eritma - erioxrom qora -ishchi eritma - temir kompleksi -fosfatli bufer eritma (pH=5) #Suvning vaqtincha qattiqligini ta’riflovchi 3 ta tõğri javobni kõrsating +kalsiy bikarbonatning mavjudligi +magniy bikarbonatning mavjudligi +suvni qaynatish bilan yo’qotiladi -magniy xloridning mavjudligi -kalsiy xloridning mavjudligi -kimyoviy reaktivlar qo’shish bilan yo’qotiladi #Suvning doimiy qattiqligini ta’riflovchi 3 ta javobni kõrsating +kalsiy va magniy xloridlarining mavjudligi +natriy karbonat qo’shish bilan yo’qotiladi +kalsiy va magniylarning sulfatlari mavjudligi -kalsiy karbonatning mavjudligi -magniy karbonatning mavjudligi -suvni qaynatish bilan yo’qotiladi #Kompleksonometriya usuli bilan suvning umumiy qattiqligini aniqlash jarayonini aks ettiruvchi 3 ta javobning tanlang +50 ml vodoprovod suvi taxlil qilinadi +erioxrom qora qo’shilsa eritma vino-qizil rangga õtadi +trilon B bilan ko’k ranggacha titrlanadi -50 ml distillangan suv taxlil qilinadi -indiqator qo’shilganda eritma ko’k rangga õtadi trilon B bilan qizil ranggacha titrlanadi #Asosiy termodinamik omillarining 3 tasini kõrsating +hajm +bosim +xarorat -entalpiya -ichki energiya -entropiya #Umumiy termodinamik omillarning 3 tasini kõrsating +Entalpiya +entropiya +ichki energiya -hajm -bosim -xarorat #Termodinamikaning 1 qonunini tõğri ta’riflovchi 3 ta javobni kõrsating +sistemaning ichki energiyasining o’zgarishi faqat tashqaridan issiqlik yoki ish sifatida energiyani keltirish +(chiqarib turish) hisobiga amalga oshadi +energiya yo’qdan bor bo’lmaydi va bordan yo’q bo’lmaydi, faqat bir turidan ikkinchi turiga ekvivalent miqdorda o’tadi +yopiq sistemalarning energiyasi doimiy bõladi -ichki energiyaning o’zgarishi entropiyaning o’zgarishiga teng -ichki energiyaning o’zgarishi entalpiyaning o’zgarishiga teng -ochiq sistemalarning energiyasi doimiy bõladi #Reaksiyaning issiqlik effekti qanday 3 ta kattaliklar bilan belgilanadi? +reaksiyada ajrab chiqgan energiya miqdori bilan +reaksiyada yutilgan energiya miqdori bilan +entalpiyaning o’zgarishi bilan -ichki energiyaning o’zgarishi bilan -entropiyaning o’zgarishi bilan -xaroratning o’zgarishi bilan #Ketma-ket tartibda: birinchisi-termodinamikaning 1chi qonuniga, ikkinchisi-doimiy hajmdagi issiqlik effektiga, uchinchisi-doimiy bosimdagi issiqlik effektiga tõğri keladigan 3 ta matematik ifodani kõrsating +Q=ΔU+A +QV=+ΔU +QP=ΔH -QV=ΔS/T -QP=ΔS•T -Q=dU+ΔH #Gess qonunining 3 ta xulosasiga mos 3 ta formulani kõrsating +2-xulosa: Qr-ya = ∑nQx.b.maxs. - ∑nQx.b.dastl. +1-xulosa: Qparch. = -Qx.b. +3-xulosa: Qr-ya = ∑nYonish dastl. - ∑Qn Yonish maxs. -1-xulosa: Qparch.+ Qx.b.= 1 -2-xulosa: Qr-ya = ∑Qx.b.dast. - ∑Qx.b.maxs. -3-xulosa: Qr-ya = ∑nYonish maxC. -∑nYonish dastl. #Xosil bõlish issiqligini ta’rifini beruvchi 3 ta javobni kõrsating +oddiy moddalardan xosil bõlgan murakkab moddalar uchun hisoblanadi +1 mol xosil bõlgan modda uchun hisoblanadi +xam manfiy, xam musbat bõlishi mumkin -xam oddiy, xam murakkab modda uchun hisoblanadi -reaktsiyada xosil bõlgan moddaning bop-yuk miqdori uchun hisoblanadi -faqat musbat bõlishi mumkin #Neytrallash issiqligini ta’riflovchi 3 ta tõğri javobni kõrsating +H+ va OH- ionlaridan suv hosil bõlish reaksiyasi uchun hisoblanadi +1 mol suv xosil bõlishi uchun hisoblanadi +faqat musbat bõlishi mumkin -vodorod va kislorod molekulalaridan suv xosil bõlish reaktsiyasi uchun hisoblanadi -suvning qanday bõlmasin miqdori xosil bõlish reaktsiyasi uchun hisoblanadi -xam musbat, xam manfiy bõlishi mumkin #Parchalanish issiqligini ta’riflovchi 3 ta tõğri javobni kõrsating +murakkab moddani odiylarga parchalanishi reaktsiyasi uchun hisoblanadi +1 mol murakkab modda parchalanishi uchun hisoblanadi +ham musbat, ham manfiy bõlishi mumkin -oddiy moddani suyuqlanish reaktsiyasi uchun hisoblanadi -moddaning qancha bõlmasin miqdori parchalanishi uchun hisoblanadi -faqat manfiy bõlishi mumkin #Erish issiqligini ta’riflovchi 3 ta javobni kõrsating -molekulalari to’liq solvatlanishi uchun zarur bõlgan miqdordagi erituvchida +moddaning erish reaksiyasi uchun hisoblanadi +eriyotgan moddaning 1 moli uchun hisoblanadi +xam manfiy, xam musbat bõlishi mumkin -1 l erituvchida erigan modda uchun hisoblanadi -eriyotgan moddaning har qanday miqdori uchun hisoblanadi -faqat musbat bõlishi mumkin #Xemosorbsiya – bu: +Adsorbtiv va adsorbent orasida kimyoviy bog‘ hosil bо‘lishi bilan boradigan sо‘rilish jarayoni. -Adsorbent yuzasida boshlanib ichki qavatlariga tarqaladigan adsorbsiya -Yutilayotgan moddaning tarqalishi bilan bog‘liq bо‘lmagan jarayon -Adsorbent yuzasida boshlanib ichki qavatiga tarqalmaydigan jarayon -Adsorbentning yuzasida yutilib, qaytar bо‘lgan jarayon # Absorbsiya – bu: -Adsorbtiv va adsorbent orasida kimyoviy bog‘ hosil bо‘lishi bilan boradigan sо‘rilish jarayoni -Adsorbent yuzasida boshlanib ichki qavatlariga tarqaladigan adsorbsiya -Yutilayotgan moddaning tarqalishi bilan bog‘liq bо‘lmagan jarayon -Adsorbent yuzasida boshlanib ichki qavatiga tarqalmaydigan jarayon +Adsorbentning yuzasida modda konsentrasiyasini о‘zgarishi #Adsorbsiya teskari jarayonning nomi: -absorbsiya -xemosorbsiya +desorbsiya -sorbsiya -reosorbsiya #Adsorbsiya izotermasida adsorbsiyani konsentratsiyaga bog‘liqligi kо‘rsatilib, quyidagi shart talab etiladi: +temperatura doimiyligi -temperatura о‘zgaruvchanligi -bosim doimiyligi -temperatura bosimga bog‘liq bо‘lmasligi -hajm doimiyligi #Sirt energiyasi quyidagi omillarga bog'liq: +Sirt yuzasiga, -Sirt taranglik koeffitsientiga -Bosimga -Elektrolitlar tabiatiga -eritma tarkibiga #Harakatli sath yuzasidagi adsorbsiya miqdori hisoblanadigan tenglama: +Gibbs -Freyndlix -Lengmyur -Panet-Fayans -Guldberg #Harakatsiz sath yuzasidagi adsorbsiya miqdori hisoblanadigan tenglama: -Gibbs -Stenford -Panet-Fayans -Guldberg +Freyndlix #Monomolekulyar adsorbsiya miqdori hisoblanadigan tenglama: -Stenford +Lengmyur -Gibbs -Panet-Fayans -Guldberg #Freynlix izotermasi yordamida hisoblanadigan kattaliklar: -В ва С -lgx/m +К ва 1/n -lgC -lgx/m ва lgC # Lengmyurning adsorbsiya izotermasida о‘rganiladigan bog‘liqlik: +Г ni С dan -lg x/m lgC dan -K ni С dan -Г ni Гcheksiz dan -Г ni К dan #Agar erigan modda erituvchini sirt tarangligini oshirsa .... adsorbsiya bо‘ladi: +manfiy -musbat -tanlaydigan -neytrallashtiruvchi -qush qavatli #Agar erigan modda erituvchini sirt tarangligini pasaytirsa, adsorbsiya bо‘ladi: -manfiy +musbat -tanlaydigan -neytralashtiruvchi -qush qavatli #Qattiq yuzada adsorbsiya yuz berganda sirt tarranglik katta bо‘lsa: +adsorbsiyaning miqdori katta yuо‘ladi -adsorbsiyaning miqdori kichik bо‘ladi -sirt tarranglik koeffisiyentiga bog‘liq bо‘lmaydi -adsorbsiyaning miqdori nolga yaqinlashadi -sirt faolligi kam bо‘ladi # Adsorbent – bu shunday moddaki, u: +о‘z yuzasida boshqa moddaning molekula yoki ionlarini yutadi -о‘z yuzasida boshqa moddalarni eritadi -boshqa moddalarni teng taqsimlab beradi -о‘zyuzasida boshqa moddalarni parchalaydi -sirt taranglikni pasaytiradi # Gibbs tenglamasi adsorbsiya miqdorini quyidagi kattalik bilan bog‘laydi: -bosim +sirt faolligi -disperslik darajasi -koagullanish -gidrofillik #Gidrofil yuzalar: +suv bilan xо‘llanadi -suv bilan xо‘llanmaydi -organik erituvchi bilan xо‘llanmaydi -moddalarni yutmaydi -organik erituvchi bilan xо‘llanadi # Gidrofob yuzalar: -suv bilan xо‘llanadi +suv bilan xо‘llanmaydi -organik erituvchi bilan xо‘llanmaydi -moddalarni yutmaydi -organik erituvchi bilan xо‘llanadi #Koagullanishda kuzatiladigan xodisa: -peptizatsiya natijasida zarrachalar parchalanishi -itarilish natijasida zarrachalar ajralishi +molekulalararo tortilish kuchlari hisobiga zarrachalar yiriklashishi -g‘irlik kuchlari hisobiga zarrachalar parchalanishi -kolloid zarrachalarni xosil bо‘lishi #Kumush iodidi zoli uchun koagullanish bо‘sag‘asining eng kichik qiymatini beradigan modda: -Na2SO4 -KCl -NaCl +AlCl3 -K2SO4 #Koaggullanish bо‘sag‘asida elektrolitning eng kichik konsentratsiyasi quyidagi о‘zgarishga olib keladi: -ma’lum vaqtdan keyin yashirin koagullanish kuzatiladi +ma’lum vaqtdan keyin aniq koagullanish kuzatiladi -nur tarqatilishi kuzatiladi -kolloid eritmaning barqarorlashishi kuzatiladi -peptizatsiya kuzatiladi #Elektrolitlarning koagullash xususiyatiga ta’sir etuvchi omil: -kolloid zarrachaning zaryadiga teng bо‘lgan ion mavjudligi +kolloid zarrachaning zaryadi qarshi zaryadli ionning mavjudligi -kolloid zarrachaning zaryadi bilan teng ionning mavjudligi -mitsellaning zaryadi mavjudligi -qarshi zaryadli ionning mavjudligi #Elektrolitning koagullash qobiliyatiga yuqori bо‘ladi, agar: +koagullovchi ionning zaryadi katta bо‘lsa -koagullovchi ionning zaryadi kichik bо‘lsa -elektrolit konsentratsiyasi kichik bо‘lsa -anionning zaryadi kichik bо‘lsa -qarshi zaryadli ionning zaryadi kichik bо‘lsa #Koagullanishga olib keladi: +uzoq vaqt dializ qilsa -elektrolitik usul bilan moddani tarqatish -erituvchi molekulalarini maydalash -suyultirish -konsentratsiyani oshirish #Himoyalash soni - bu quyidagi jarayonni oldini olish uchun qо‘shilgan himoyalovchi moddaning miqdori: -sedimentatsiya +koagullanish -dializ -peptizatsiya -reaksiya #Kumushning jelatin bilan himoyalangan kolloid eritmasining nomi: -aspirin +protargol -norsulfazol -sulfadimezin -nootropil #Koagullanish - bu: -Zarrachalarning parchalanishi -Zarrachalarning peptizator ta’sirida maydalanishi -Zarrachalarning birlashishiga tо‘sqinlik qilish +Molekulalararo tortishish kuchlari hisobiga zarrachalarining yiriklashishi -Og‘irlik kuchi hisobiga zarrachalarning yiriklashishi #Kolloid dispers sistemalarga chin eritmalarning quyidagi xossasi xos: +Broun xarakati -Nur tarqatish -Ionlarga dissotsiatsiyalanish -Geterogenlik -Elektrolit bо‘lishi #Kolloid dispers sistemalarga chin eritmalarning quyidagi xossasi xos: -Elektrolit bо‘lish +Osmotik bosim -Nur yutish -Ionlarga dissotsiatsiyalanish -Geterogenlik #Kolloid dispers sistemalarga chin eritmalarning quyidagi xossasi xos: -Elektrolit bо‘lish +Diffuziya -Nur yutish -Ionlarga dissotsiatsiyalanish -Geterogenlik #Chin eritmalardan kolloid-dispers sistemalarni ajratib turuvchi spetsifik xossalaridan biri - bu: -Suvdagi eruvchanligi -Broun xarakati -Osmotik bosimi mavjudligi -Diffuziya +Nurni tarqatish #Chin eritmalardan kolloid-dispers sistemalarni ajratib turuvchi spetsifik xossalaridan biri - bu: -Suvdagi eruvchanligi -Broun xarakati -Osmotik bosimi mavjudligi -Diffuziya +Molekulalarni agregatlanishga intilishi #Chin eritmalardan kolloid-dispers sistemalarni ajratib turuvchi spetsifik xossalaridan biri - bu: -Suvdagi eruvchanligi -Broun xarakati -Osmotik bosimi mavjudligi -Diffuziya +Zarrachalari elektron mikroskopda kо‘rinadi #Suvda oqsil eritmasi quyidagi moddalar xossalarini namoyon etadi: -Elektrolitlarni -Gellarni -Suspenziyalarni -Emulsiyalarni +Chin va kolloid eritmalarni #Tibbiyotda protargol sifatida ishlatiladigan kumush zoli tarkibidagi jelatinaning vazifasi: -Koagulyantlik -Emulgatorlik +Himoyalovchi vosita -Chо‘ktiruvchi -Erigan modda #Kumush nitrat bilan turg‘unlashtirilgan kumush iodid zoliga ta’sir etkanda koagullanish bо‘sag‘asi eng kam bо‘lgan elektrolit: -K2SO4 -Na2SO4 -KCl -NaCl +AlCl3 #Koagullanish bо‘sag‘asi- bu ta’sir etuvchi elektrolitning eng kichik konsentratsiyasi bо‘lib, uning ta’sirida quyidagi jarayon yuz beradi: -Ma’lum vaqtdan sо‘ng yashirin koagullanish +Ma’lum vaqtdan keyin aniq koagullanish -Nur tarqatish -Eritmaning turg‘unligi buzilishi -Eritmaning rangsizlanishi #Elektrolitlarning koagullovchi ta’siri bilan bog‘liq bо‘lgan omil: -Kolloid zarrachaning zaryadiga teng bо‘lgan zaryadga ega bо‘lishi +Kolloid zarrachaning zaryadiga teskari zaryadga ega bо‘lishi -Kolloid zarrachaning zaryadi bilan bir xil zaryadga ega bо‘lishi -Musbat zaryadli bо‘lishi -Manfiy zaryadli bо‘lishi #Ionning koagullash qobiliyati yuqori bо‘ladi, agar: +Koagullovchi ionning zaryadi katta bо‘lsa -Koagullovchi ionning zaryadi kichik bо‘lsa -Elektrolitning konsentratsiyasi kichik bо‘lsa -Koagullovchi ionning zaryadiga bog‘liq emas -Elektrolitning konsentratsiyasi yuqori bо‘lsa #Koagullanishga olib keluvchi omillardan biri – bu: -Konsentratsiyani oshirish +Uzoq vaqt dializ qilish -Elektr yoyida parchalab yuborish -Disperslash -Suyultirish #Himoyalash soni - bu himoyalovchi moddaning mg dagi miqdori bо‘lib, uni 10 ml zolga quyilishidan maqsad: -Parchalanishdan saqlash -Sedimentatsiyadan saqlash +Koagullanishdan saqlash -Dializdan himoya qilish -Peptizatsiyadan himoya qilish #Koagullanishning oddiy kо‘z bilan ilg‘ab bо‘lmaydigan bosqichining nomi: -Yopiq koagullanish -Sedimentatsiya -Koagullanish bо‘sag‘asi -Aniq koagullanish +Yashirin koagullanish #Mitsella hosil bо‘lishi kо‘zga kо‘rinarli darajada bо‘lishiga olib keluvchi konsentratsiyaning nomi: -Aniq koagullanish +Mitsella hosil bо‘lishinining kritik konsentratsiyasi ( MKK ) -Koagullanish bо‘sag‘asi -Kolloid himoya -Himoyalash soni #Dispers faza suyuqlik, dispers muhit gaz boʻlsa bunday dispers sistemaning nomi: +Aerozol -Suspenziya -Emulsiya -Koʻpik -Kukun #Dispers faza qattiq, dispers muhit gaz boʻlsa bunday dispers sistemaning nomi: -Tutun -Suspenziya -Emulsiya -Koʻpik +Aerozol #Dispers faza suyuq, dispers muhit suyuq boʻlsa, bunday dispers sistemaning nomi: +Emulsiya -Suspenziya -Qotishma -Koʻpik -Kukun #Dispers faza qattiq, dispers muhit suyuq boʻlsa, bunday dispers sistemaning nomi: +Suspenziya -Emulsiya -Qotishma -Gel -Kukun #Dag’al-dispers sistemalarning oʻlchamlari quyidagi kattalikda boʻladi: -10-7 – 10-9m -10-6 – 10-10m +10-4 – 10-7m -10-2 – 10-4m -10-1 – 10-4m #Aerozolda dispers faza quyidagi holatda boʻladi: +Suyuq -Gaz -Bir tekisda -Dag‘al -Yumshoq #Aerozolda dispers muhit quyidagi holatda boʻladi: +Gaz -Suyuq -Qattiq -Dag‘al -Yumshoq #Suspenziyada dispers muhit quyidagi holatda boʻladi: -Gaz +Suyuq -Qattiq -Dag‘al -Yumshoq #Emulsiyada dispers muhit quyidagi holatda boʻladi: -Gaz +Suyuq -Qattiq -Dag‘al -Yumshoq #Ko’pikda dispers muhit quyidagi holatda boʻladi: -Gaz +Suyuq -Qattiq -Dag‘al -Yumshoq #Yuqorimolekulyar birikmalar eritmalarining mahsus hossalaridan biri: -Broun xarakati -Diffuziya -Yuqori elektro’tkazuvchanligi +Qovushqoqligi -Qaynash harorati yuqoriligi #Yuqorimolekulyar birikmalar eritmalarining mahsus hossalaridan biri: -Broun xarakati -Diffuziya -Yuqori elektro’tkazuvchanligi +Gel hosl qilishi -Qaynash harorati yuqoriligi #Yuqorimolekulyar birikmalar eritmalarining mahsus hossalaridan biri: -Broun xarakati -Diffuziya -Yuqori elektro’tkazuvchanligi +Bo’kish -Qaynash harorati yuqoriligi #Qonning oquvchanligi bilan bog’liq bo’lgan hossalarining yana bir nomi: +Reologik -Aerologik -Miologik -Teologik -Geologik #Kolloid sirt faol moddalar qatoriga kiradigan modda: -Toluol -Benzol -Sirka kislotaning natriyli tuzi -Etil spirti +Stearin kislotaning natriyli tuzi #Qonda yog‘lar erishida oqsillarning vazifasi: -Koagulyantlik +Himoyalash -Chо‘ktiruvchi -Erigan modda -Erituvchilik #Suvda oqsil eritmasi quyidagi moddalar xossalarini namoyon etadi: -Elektrolitlarni -Gellarni -Suspenziyalarni -Emulsiyalarni +Chin va kolloid eritmalarni #Oqsillarni kolloid eritmarga qo’shishdan maqsad: +Himoyalash -Eritish -Suyultirish -Parchalash -Gelga aylantirish #To’rtta turt xil atom yoki atomlar guruxi bilan bog‘langan uglerod atomining nomi: -simmetrik -qo’zg’algan -xiral +assimetrik -neytral #Ikkilamchi uglerodning oxirigacha oksidlanish maxsuloti – bu: +keton -aldegid -aldegdospirt -ketonospirt -kislota #Fiziologik stressda qonga utadigan gormon: -tirozin -fenilanin +adrenalin -diyodtirozin -serotonin # Izoleysin CH3-CH2-CH(CH3)-CH(NH2)-COOH ni o‘rinbosar nomenklatura buyicha nomlang: -3-metil-4-metilaminopentan kislota +2-amino-3-metilpentan kislota -1-karboksi-2-amino-3-metilbutan -2-aminoizogeksan kislota -aminoizogeksan kislota #Pirouzum kislota CH3-C(O)-COOH organik moddalarning quyidagi sinfiga ta’luqli: -efir -keton +ketokislota -kislota -aldegid #Aminokislota sistein HS-CH2-CH(NH2)-COOH ni o‘rinbosar nomenklatura buyicha nomlang: -1-tiol-2-aminokapron kislota -1-tiol-2-amino-2-karboksi-etan +2-amino-3-tiopropan kislota -2-tiometil-2-amino-metan kislota -1-karboksi-2-amino-tiol-2-propan #Spirtlarning qaynash xarorati anomal darajada yuqoriligining sababi: -oksi guruxi borligi +vodorod bog‘lar hosil qilishi -dissotsiatsiya xisobiga -yaxshi eriganligi -sigma bog‘lari xisobiga #Spirt va fenollarning oltingugurt saqlovchi analoglari: -sulfidlar -disulfidlar +merkaptanlar -efirlar -tioefirlar #Karbon kislotalarning R-C(O)-NN2 turdagi hosilalarining nomi: -azidlar -aminlar +amidlar -tuzlar -aminobirikmalar #Sirka kislota va etil spirt reaksiyasining hosilasini nomi: -oddiy efir -yarimatsetal +etilatsetat -sirka kislotali efir -atsetal #Moddaning ma’lum sinfga ta’lukliligini belgilovchi va ularni hossalari uchun javobgar guruxlarning nomi: -alkinlar -arenlar +funksional guruxlar -alkanlar -alkenlar #Neytral aminokislotani ko‘rsating: -lizin +glitsin -glutamin -asparagin -glutamin kislota #Keltirilgan aminokislotalarning kaysi birida xirallik markazi yo‘qligini ko‘rsating: -alanin -serin +glitsin -treonin -valin #Oqsillarning birlamchi tuzilishi – bu ularning: -kimyoviy xossalari +aminokislotalik ketma-ketligi -molekulyar massasi -aminokislotalar soni -aminokislotalar tabiati #Oqsilning birlamchi tuzilishida asosiy bo‘lib xisoblanadigan bog‘ - bu: -ionli +peptid -kovalent -donor-akseptor -vodorod #Oqsillarni uchlamchi tuzilishi nima bilan bog‘likligini ko‘rsating: -polipeptid zanjir hosil bo‘lishi -oligomerlar hosil bo‘lishi +polipeptid zanjirini qayta spirallanishi -aminokislotalar ketma-ketligi -vodorod bog‘lar hosil bo‘lishi #Oqsilni uchlamchi tuzilishida qatnashmaydigan bog‘ turi: +donor-akseptor -gidrofob -ionli -disulfid -amid #Denaturatsiyada oqsilning saqlanib qoladigan qurilishi: +birlamchi -ikkilamchi -uchlamchi -turtlamchi -asosiy #Pirrol yadrosini tutgan aminokislotani ko‘rsating: -gistidin -tirozin -fenilalanin +prolin -triptofan #Kimyoviy tabiati buyicha fermentlar moddalarning qaysi sinfiga kirishini ko‘rsating: -uglevod -lipid -fosfolipid +oqsil -steroid #Oddiy oqsillarni gidrolizlanishida parchalanish maxsuloti bo‘ladi: -glikoproteinlar -lipoproteinlar - nukleoproteinlar +aminokislotalar -prostetik guruxlar #Transport oqsili gemoglobin oqsillarning kaysi guruxiga kirishini ko‘rsating: -oddiy +murakkab -lipidli -nukleoproteidlar -glikoproteidlar #Oqsillarni dializ qilishdan maqsad – ularni: -fraksiyalash -oddiylarini ajratish +kichikmolekulyar aralashmalardan tozalash -prostetik guruxlardan ajratish -peptidlardan ajratish #Nuklein kislotalar tarkibiga kiruvchi monosaxarid: -glyukoza -galaktoza -fruktoza +dezoksiriboza -saxaroza #Karbonil guruxning tabiatiga ko‘ra monosaxarid turlaridan biri – bu: -oddiy efirlar -murakkab efirlar +aldozalar -geteroxalqali -karboxalqali #Ilkbor formaldegiddan sintezlangan monosaxarid: -saxaroza +glyukoza -laktoza -maltoza -eritroza #Aldogeksozadagi xirallik markazlarning soni: -bitta -ikkita -beshta +turtta -uchta #Qaysi bir gormonni sintezida substrat sifatida fenilalanin ishtirok etishini ko‘rsating: -Insulin -serotonin +adrenalin -irozin -oksitotsin #Optik xossasi yo‘q aminokislotani ko‘rsating: -alanin -lizin -glutamin +glitsin -serin #Tetrapeptid hosil qilishda katnashadigan aminokislotalarning soni: -ikkita -uchta +turtta -beshta -oltita #Edman reaksiyasi bilan oqsilning kaysi tuzilishi aniqlanishini ko‘rsating: +birlamchi -ikkilamchi -uchlamchi -turtlamchi -asosiy #Ayollar sutida sut shakarining miqdorini ko‘rsating: -1-2 -2-4 +5,5-8,5 - 4-5,5 -3-5 #SHakarsimon bo‘lmagan murakkab uglevodlarni ko‘rsating: -xitin, amilopektin -Glikogen, amiloza -kletchatka, amilopektin kraxmal, xitin +kraxmal, glikogen, kletchatka #Gidrolizlanishda ikki molekula glyukoza hosil qiladigan disaxaridni ko‘rsating: -laktoza +maltoza -saxaroza -galaktoza -sellobioza #Solod shakarini gidrolizlaydigan fermentni ko‘rsating: -amilaza +maltaza -oksidaza -diastaza -oksidaza #Gidrolizlanganda bir molekula glyukoza va bir molekula galaktoza hosil qiladigan disaxaridni ko‘rsating: +laktoza -maltoza -saxaroza -sellobioza -galloza #Asalari mumi tarkibiga kiradigan spirt: -etil +miritsil -amil -setil -metil #Aminosaxaridlarda aminogurux joylashgan uglerod atomining o‘rni: -birinchi -ikkinchi -uchinchi -turtinchi +beshinchi # Glyukoza eritmasida kuzatiladigan tautomeriyaning turi: - keto-enol - Laktim-laktam + xalqa-okso - sis-trans - amino-imin # Odam organizmi uchun zarur bo‘lgan almashtirib bo‘lmaydigan kislotalar: -stearin, linol -palmitin, linol +linol, linolen -stearin, araxidon -olein, stearin #Oddiy lipidlar qatoriga kiradi: -letsitin -kefalin +mum -xolesterol -xelesterid #Tarkibida ikki atomli spirt sfingozinni tutgan lipid: -gangliozmd -fosfatidilserin -fosfatidilxolin +seramid -atsetalfosfatid #Letsitinni azot tutgan tarkibiy qismi: -kolamin -serin +xolin -treonin -sfingozin #Fosfatidiletanolamin tarkibidagi aminospirt: +kolamin -xolin -serin -atsetilxolin -inozit #Para- aminobenzoy kislotaning 2 ta hosilasini ko‘rsating +Anestezin +Novokain -detsin -koniin #Fenilalanindan adrenalin sintezida oraliqda hosil bo‘ladigan 2 ta moddani ko‘rsating +Noradrenalin +Tirozin -Difenilalanin -DOFamin+xolin bilan #Fenilalanindan adrenalin sintezlanishining oralik boskichlarida amalga oshadigan ikki xil reaksiya turlarini ko‘rsating +Fermentativ gidroqsillanish +Dekarboqsillanish -alfa- oksidlanish -N- atsetillash #Dekarboksillanib biogen amin hosil kiluvchi 2 birikmani ko‘rsating +Triptofan +Gistidin -Difenilalanin -Prolin #Geterofunksional birikmalarning 2 turini ko‘rsating +Aminospirtlar +YArimatsetallar -Kislotalar -Aminlar #Gomopolifunksional birikmalar qatoriga kiruvchi 2 ta birikmani ko‘rsating +Putressin +Kadaverin -Atsetilsirka -Glutar kislota #Glikokol tuzilishi va xossalaridagi 2 ta o’ziga xoslikni ko‘rsating +Aminokislotalar guruxidan +Oqsillar tarkibiga kiradi -Optik faolligi qisman -Spirtlar guruxiga kiradi #Organizmda skatol yoki 3-metil-indol hosil bo‘lishini 2 ta ta’rifini ko‘rsating +Triptofan metabolizmi yullaridan birida hosil bo‘ladi +Odam ichagida bakteriyalar ta’sirida hosil bo‘ladi -Oralik moddalar sifatida geteroauksin hosil bo‘ladi -Geteroauksinning degidratlanishi natijasida hosil bo‘ladi #Olma kislota tuzilishiga xos bo‘lgan 2ta xususiyatni ko‘rsating +2ta karboqsil guruxi bor +Asosiy 4ta uglerod atomidan iborat -Uglerod atomlari sp gibridlangan -Asosiy zanjirida 5ta uglerod atomidan iborat #ATF molekulasi gidrolizining 2 ta maxsulotini ko‘rsating +Adenin +Riboza -Sulfat kislota -Atsetamid #GTF molekulasi gidrolizining 2 ta maxsulotini ko‘rsating +Guanin +Riboza -Nitrat kislota -Guanidin #Oqsilning uchlamchi tuzilishini barkarorlashtiruvchi 2 ta bog‘ turini ko‘rsating +Efir ko’priklari +Gidrofob birikish -Amin ko’priklari -Amid bog‘i #Oqsilning uchlamchi tuzilishida qatnashuvchi 2 ta bog‘ turini ko‘rsating +Vodorod bog‘i +Tuz ko’upriklari -Metall bog‘i -Amid bog‘i #Steroid tabiatli 2 ta birikmani ko‘rsating +Prednizolon +Glikoxol kislota -Siferol -Sterin #Murakkab lipid letsitinning 2 ta tuzilish birligini ko‘rsating +Uchatomli spirt glitserin +YUqorimolekulyar karbon kislota -Nitrat guruxi -Aminospirt glikol #Murakkab lipid kolaminkefalinning 2 ta tuzilish birligini ko‘rsating +Uchatomli spirt glitserin +Yuqorimolekulyar karbon kislota -Sulfat guruxi -Etanoltiol #Murakkab lipid serinkefalinning 2 ta tuzilish birligini ko‘rsating +Uchatomli spirt glitserin +YUqorimolekulyar karbon kislota -Sulfat guruxi -5-tio-4-gidroksi-propan kislota #Sfingolipidlarning 2 guruxini ko‘rsating +Seramidlar +Serebrozidlar -Gliozidlar -Letsitinlar #Nuklein asoslarini tuzilishidagi 2 ta umumiylikni ko‘rsating +Geteroxalqali birikmalar +Aromatik xossaga ega -Xalqasida oltigugurt atomini saqlaydi -Okso- yoki amino- guruxini saqklaydi #Kolaminning tuzilishini to‘g‘ri aks ettiruvchi 2 ta javobni ko‘rsating +etanning hosilasi +aminospirtlar qatoriga kiradi -ikkita gidroksi guruxi bor -bitta qo’sh bog‘i bor #Sut kislotaning tuzilishini aks ettiruvchi 2 ta javobni ko‘rsating +uchta uglerod atomiga ega +ikkilamchi spirtokislotalar qatoriga mansub -gidroksi tiollar qatoriga mansub -ikkita karbonil guruxga ega #Gamma- aminomoy kislotaning (GAMK) hosilalaridan tibbiyotda qo’ullanadigan 3 tasini ko‘rsating +Fenibut +Piratsetam +Polivinilpirrolidon -Paratsetamol -fenatsetin -fenialanin #Naftalin qaytarilishining 3 ta maxsulotini ko‘rsating +Tetralin +1,4-digidronaftalin +Dekalin -1,10-digidronaftalin -pentalin -Geksalin #Polifunksiyali birikmalarning uziga xos (spetsifik) reaksiyalaridan 3 tasini ko‘rsating: +xelat hosil qilish +ichkimolekulyar xalaqalanish +molekulalararo xalqalanish -eliminlash -disproporsiyalanish -tautomerlanish # Aminobenzoy kislotaning biologik xossalarini aks ettiruvchi 3 ta javobni ko‘rsating: +mikroorganizmlar usishini boshqarishda ishtirok etadi +etil efiri anestezin preparati sifatida kullanadi +betta- dietilaminoetil efiri novokain peparati sifatida kullanadi -mikroorganizmlar rivojlanishini tuxtatadi -fenatsetin tarkibiga kiradi -paratsetamol tarkibiga kiradi #Uratsilning tuzilishi va xossalarini aks ettiruvchi 3 ta javobni ko‘rsating +laktim-laktam tautomerlanish xos +pirimidinning 2,4- digidroksi hosilasi +RNK tarkibiga kiradi -DNK tarkibiga kiradi -amino-imin tautomerlanish xos -pirimidinning amino- hosilasi #Timinning tuzilishi va xossalarini aks ettiruvchi 3 ta javobni ko‘rsating +laktim-laktam tautomerlanish xos +5-metilpirimidinning 2,4-digidroksi hosilasi +DNK tarkibiga kiradi -IYUPAK nomenklaturasi buyicha 2,4- digidroksipirimidin deyiladi -RNK tarkibiga kiradi -pirimidinning amino- hosilasi #Monosaxaridlarning kislotali muxitda oksidlanishining 3 ta maxsulotini ko‘rsating +glikon kislotalar +glikar kislotalar +glikuron kislotalar -uglerod dioksidi -chumoli kislota -sirka kislota #RNK gidrolizining tartibini aks ettiruvchi 3 ta javobni ko‘rsating +RNK ishkoriy muxitda ribonukleotidlargacha gidrolizlanadi +ribonukleotidlar ishkoriy muxitda ribonukleozidlargacha gidrolizlanadi +ribonukleozidlar kislotali muxitda karbonsuv va azotli asosgacha gidrolizlanadi -RNK kislotali muxitda ribonukleozidlargacha gidrolizlanadi -ribonukleotidlar kislotali muxitda ribonukleozidlargacha gidrolizlanadi -ribonukleozidlar ishkoriy muxitda karbonsuv va azotli asoslargacha gidrolizlanadi #NAD+ kofermentining xossalari kursatilgan 3 ta javobni ko‘rsating +nikotinamidadenindinukleotid kofermentining oksidlangan shakli +oksidlanish jarayonlarining katalizatori +gidrid ioni N- ning akseptori -qaytarilish jarayonlarining katalizatori -adeninfosfatning qaytarilgan shakli -ikkita vodorod atomlarining akseptori #Tibbiyotda formaldegidning kanday 3 ta xususiyatidan foydalaniladi? +Dezinfeksiyalovchi +oqsilni ivitish +konservantlik -og‘rik qoldiruvchi -isitma tushiruvchi -narkologik xususiyati #Polifunksiyali birikmalarning o’ziga xos (spetsifik) reaksiyalaridan 3 tasini ko‘rsating +xelat hosil qilish +ichkimolekulyar ulanish +molekulalararo xalqalanish -eliminlash -disproporsiyalanish -tautomerlanish #p- Aminobenzoy kislotaning biologik xossalarini aks ettiruvchi 3 ta javobni ko‘rsating +mikroorganizmlar o’sishini boshqarishda ishtirok etadi +etil efiri anestezin preparati sifatida qo’llanadi +betta- dietilaminoetil efiri novokain peparati sifatida qo’llanadi -mikroorganizmlar rivojlanishini tuxtatadi -fenatsetin tarkibiga kiradi -paratsetamol tarkibiga kiradi #Monosaxaridlarning kislotali muxitda oksidlanishining 3 ta maxsulotini ko‘rsating +glikon kislotalar +glikar kislotalar +glikuron kislotalar -uglerod dioksidi -chumoli kislota -sirka kislota #NADH kofermentining xossalari ko’rsatilgan 3 ta javobni ko‘rsating +nikotinamidadenindinukleotid kofermentining qaytarilgan shakli +organizmda qaytarilish jarayonlarining katalizatori +1,4-digidropiridiniyli aromatik bo‘lmagan qismga ega -piridiniy kationli - aromatik qismga ega -oksidlanish jarayonlarining katalizatori -adenilfosfatning oksidlangan shakli #Sfingolipidlarning 3 ta guruxini ko‘rsating +Sfingomielinlar +Seramidlar +Serebrozidlar -fosfolipidlar -glikolipidlar -fosfatidlar #Ayol va erkak jinsiy gormonlarining 3 turini ko‘rsating +Gestagenlar +Androgenlar +Estrogenlar -ergosterinlar -kortikosteronlar -xolestanol #Sovunlanmaydigan lipidlarni ta’riflovchi 3 ta javobni ko‘rsating +gidrolizlanmaydigan bitta tarkibiy qismdan iborat moddalar +ularning bir guruxi terpenlar deyiladi +ularning bir guruxi steroidlar deyiladi -gidrolizlanadigan bir nechta tarkibiy qismdan iborat moddalar -ularning bir guruxi yoglar deyiladi -ularning bir guruxi fosfatidlar deyiladi #Polinukleotidli zanjir hosil bo‘lishida ishtirok etadigan 3 ta bog‘ turini ko‘rsating +N-glikozid bog‘i +murakkab efir bog‘i +fosfodiefir bog‘i -O-glikozid bog‘i -vodorod bog‘i -oddiy efir bog‘i #Dinukleotidli kofermentlarda geteroxalqali asos, pentoza va fosfat guruxlarini bog‘lovchi 3 xil bog‘ni ko‘rsating +N-glikozid bog‘i +murakkab efir bog‘i +angidrid bog‘i -oddiy efir bog‘i -fosfodiefir bog‘i -O-glikozid bog‘i #Sulfanil kislota va sulfanilamidlarni 3ta ta’rifini ko‘rsating: -sulfanil kislota ammiakni oksidlash orqali olinadi +sulfanil kislota anilinni sulfolash yo’li bilan olinadi +sulfanilamidlar antibakterial faolikka ega -sulfanil kislota antirevmatik xususiyatga ega +xamma sulfanilamidlar SO2NHR guruxini saqlaydi -xamma sulfanilamidlar SO3NO2 saqlaydi #ATF molekulasi gidrolizining 3 ta maxsulotini ko‘rsating: -atsetamid -dezoksiriboza +adenin +riboza +ortofosfat kislota -metafosfat kislota #GTF molekulasi gidrolizining 3 ta maxsulotini ko‘rsating: +guanin -guanidin +riboza +ortofosfat kislota -dezoksiriboza -metafosfat kislota #Oqsilning uchlamchi tuzilishini barkarorlashtiruvchi 3 ta bog‘ turini ko‘rsating: +disulfid kupriklari -amid bog‘i -glikozid bog‘i -donor-akseptor bog‘i +efir kupriklari +gidrofob birikish #Oqsilning uchlamchi tuzilishida qyotnashuvchi 3 ta bog‘ turini ko‘rsating: +vodorod bog‘i -amid bog‘i +tuz kupriklari +elektrostatik tortishuv kuchlari -delokallangan kovalent bog‘ -glikozid bog‘i #Sfingolipidlarning 3 guruxini ko‘rsating: +seramidlar +serebrozidlar -letsitinlar -terpenlar +gangliozidlar -steroidlar #Nuklein asoslarini tuzilishidagi 3 ta umumiylikni ko‘rsating: +geteroxalqali birikmalar -benzol hosilalari -xalqasida kislorod atomini saqlaydi -aromatik xossaga ega +xalqasida azot atomini saqlaydi +okso - yoki amino- guruxini saqlaydi #Bioboshqaruvchilar qatoriga kiruvchi 3 ta moddani ko‘rsating: -karbonsuvlar +vitaminlar -oqsillar +sintetik bioaktiv moddalar -nuklein kislotalar +gormonlar #Gamma- aminomoy kislotaning (GAMK) hosilalaridan tibbiyotda qo’llanidigan 3 tasini ko‘rsating: -paratsetamol +fenibut -fenatsetin +piratsetam +polivinilpirrolidon -fenialanin #Para- aminofenol hosilalari guruxiga tegishli bo‘lgan 3 ta analgetik dorivor moddani ko‘rsating: -kokain +fenetidin -novokain +paratsetamol +fenatsetin -anestezin #Besh a’zoli bitta geteroatom saqlovchi 3 ta geteroxalqali birikmani ko‘rsating: -piran +pirrol -piridin -tiazol +tiofen +furan #Ikkita geteroatomli olti a’zoli geteroxalqali birikmalardan 3 tasini ko‘rsating: -pirazol +piridazin -piridin +pirimidin -piperidin +pirazin #Pirimidinning 3 ta gidroksi- va aminohosilalarini ko‘rsating: +uratsil -purin +timin -adenin +sitozin -guanin #Uratsilning tuzilishi va xossalarini aks ettiruvchi 3 ta javobni ko‘rsating: +laktim-laktam tautomerlanish xos +pirimidinning 2,4- digidroksi hosilasi -DNK tarkibiga kiradi +RNK tarkibiga kiradi -amino-imin tautomerlanish xos -pirimidinning amino- hosilasi #Timinning tuzilishi va xossalarining 3 ta uziga xosliliklarini ko‘rsating: -IYUPAK nomenklaturasi bo‘yicha 2,4- digidroksipirimidin deyiladi -RNK tarkibiga kiradi -pirimidinning amino- hosilasi +laktim-laktam tautomerlanish xos +5-metilpirimidinning 2,4-digidroksi hosilasi +DNK tarkibiga kiradi #Monosaxaridlarning kislotali muxitda oksidlanishining 3 ta maxsulotini ko‘rsating: +glikon kislotalar -uglerod dioksidi +glikar kislotalar -chumoli kislota +glikuron kislotalar -sirka kislota #Nuklein kislotalarning 3 ta asosiy qismini ko‘rsating: +pentoza -poliamid guruxlar -sirka kislota koldigi +gereoxalqali asoslar +fosfat kislota koldiqlari -geksoza #Nuklein kislotalar tarkibidagi 3 ta pirimidinli asoslarni ko‘rsating: -guanin +uratsil -adenin +timin +sitozin -sistein #Nukleotidlarning 3 ta asosiy qismini ko‘rsating: +azotli asos -aminokislota +karbonsuv -lipid -atsetat guruxi +fosfat guruxi #Mutatsiyaning 3 ta sababini ko‘rsating: +tautomer muvozanatning siljishi -vodorod bog‘lar sonining uzgarishi -molekulyar massaning uzgarishi -erituvchi tabiatining uzgarishi +kimyoviy moddalar ta’siri +turli xil nurlar ta’siri #NAD+ kofermentining xossalari kursatilgan 3 ta javobni ko‘rsating: +nikotinamidadenindinukleotid kofermentining oksidlangan shakli +oksidlanish jarayonlarining katalizatori -qaytarilish jarayonlarining katalizatori +gidrid ioni N- ning akseptori -adeninfosfatning qaytarilgan shakli -ikkita vodorod atomlarining akseptori #NADH kofermenti bilan faollashtiriladigan 3 ta jarayonni ko‘rsating: +aldegidlarni spirtlargacha qaytarilishi -spirtlarni ketonlargacha oksidlanishi +pirouzum kislotani sut kislotagacha qaytarilishi -yog kislotalarning oksidlanishi -aminlarning oksidlanishi +oksalat sirka kislotani olma kislotagacha qaytarilishi #Sovunlanuvchi lipidlar asosini tashkil etuvchi spirtlarning 3 ta guruxini ko‘rsating: -steroidlar +yuqorimolekulyar bir atomli spirtlar +uch atomli spirt – glitserin +ikki atomli spirt – sfingozin -terpenlar -terpenoidlar #Sovunlanuvchi murakkab lipidlarning 3 ta guruxini ko‘rsating: +fosfolipidlar -mumlar +sfingolipidlar +glikolipidlar -yoglar -moylar #Sfingolipidlarning 3 ta guruxini ko‘rsating: +sfingomielinlar -fosfolipidlar +seramidlar +serebrozidlar -glikolipidlar -fosfatidlar #Atsiklik terpenlarga 3 ta misol keltiring: -mentan +mirsen +geraniol +geranial -karan -pinan #Terpenlarning kislorod tutuvchi hosilalari (terpenoidlar) dan 3 tasini ko‘rsating: -fenollar +mentol -tiollar +borneol -galogenhosilalar +kamfora #Sovunlanuvchi lipidlar guruxiga kiruvchi 3 ta moddani ko‘rsating: +mumlar -steroidlar -karotinoidlar +yoglar +sfingolipidlar -terpenlar #Sovunlanmaydigan lipidlar guruxiga kiruvchi 3 ta moddani ko‘rsating: -fosfolipidlar +terpenoidlar -sfingolipidlar -glikolipidlar +karotinoidlar +steroidlar #Fosfolipidlar molekulasini tashkil qiluvchi 3 ta qismini ko‘rsating: +propantriol -pirofosfat kislota -etil spirti -etilenglikol +yog kislotalar +fosfat kislota #Fosfolipidlar tarkibiga kiruvchi 3 ta aminobirikmani ko‘rsating: -atsetilxolin +xolin -neyrin +kolamin +serin -glitsin #Aldogeksozalar oksidlanganda hosil bo‘ladigan 3 ta maxsulotni ko‘rsating: +glikon kislota +glikar kislota -yog kislota +glikuron kislota -mineral kislota -aminokislota #Polinukleotidli zanjir hosil bo‘lishida ishtirok etadigan 3 ta bog‘ turini ko‘rsating: -O-glikozid bog‘i -vodorod bog‘i +N-glikozid bog‘i +murakkab efir bog‘i -oddiy efir bog‘i +fosfodiefir bog‘i #Dinukleotidli kofermentlarda geteroxalqali asos, pentoza va fosfat guruxlarini bog’lovchi 3 xil bog‘ni ko‘rsating: +N-glikozid bog‘i +murakkab efir bog‘i +angidrid bog‘i -oddiy efir bog‘i -fosfodiefir bog‘i -O-glikozid bog‘i #Nuklein kislotalarga ta’luqli bo‘lgan 3 ta xususiyatni ko‘rsating: +biologik polimer moddalar +oqsil biosintezining boshqaruvchisi -kichik molekulyar organik birikmalar -lipidlar almashinuvini boshqaruvchisi +irsiy belgilarni nasldan-naslga utkazuvchisi #NAD+ tuzilishidagi 3 ta tarkibiy qismini ko‘rsating: +nikotinamid qismi -flavin molekulasining qoldig’i -dezoksiriboza qoldig’i +2 molekula riboza +2 ta fosfat guruxi -retinol molekulasining qoldig’i #Nuklein kislotalar tarkibiga kiruvchi 3 ta azotli asosni ko‘rsating: +sitozin -Pirrol +timin -tiofen +guanin -sistein #Lipidlar tarkibidagi to’yinmagan yog kislotalarining 3 ta eng kup uchraydiganini ko‘rsating: -araxin +araxidon -stearin +linolen -elaidin +linol #Gomopolifunksional birikmalar qatoriga kiruvchi 4 ta birikmani ko‘rsating: -neyrin -oksoglutar kislota +putressin +kadaverin +atsetilatseton +kaxrabo kislota -kolamin -xolin #Para - aminobenzoy kislotaning 4 ta hosilasini ko‘rsating -penitsilin -streptomitsin +dikain -tetratsiklin +novokain -naftizin +anestezin +kokain #Fenilalanindan adrenalin sintezida oralikda hosil bo‘ladigan 4 ta moddani ko‘rsating: -xolin -neyrin +noradrenalin +tirozin -atsetilxolin -serin +digidroksifenilalanin +DOFAmin #Fenilalanindan adrenalin sintezlanishining oralik bosqichlarida amalga oshadigan 4 xil reaksiya turlarini ko‘rsating: +fermentativ gidroksillanish -qaytarilish +dekarboksillanish -eterifikatsiya +betta- oksidlanish +N- metillanish -atsetalizatsiya -gidrogenlanish #Murakkab lipid serinkefalinning 4 ta tuzilish birligini ko‘rsating: -ikki atomli spirt etilenglikol +uch atomli spirt glitserin +yuqorimolekulyar karbon kislota -sirka kislota -nitrat kislota koldigi +fosfat guruxi +2-amino-3-gidroksi-propan kislota #Steroid tabiatli 4 ta birikmani ko‘rsating: +prednizolon -tokoferol +xolesterin -menaxinon +glikoxol kislota +kalsiferol -filloxinon -retinol #Murakkab lipid letsitinning 4 ta tuzilish birligini ko‘rsating: -ikki atomli spirt etilenglikol -sirka kislota +uchatomli spirt glitserin +aminospirt xolin -nitrat kislota koldig’i +yuqorimolekulyar karbon kislota +fosfat guruxi -kolamin #Murakkab lipid kolaminkefalinning 4 ta tuzilish birligini ko‘rsating: -ikki atomli spirt etilenglikol -sirka kislota +uch atomli spirt glitserin +yuqorimolekulyar karbon kislota -nitrat kislota qoldig’i -xolin +fosfat guruxi +etanolamin #Murakkab lipid serinkefalinning 4 ta tuzilish birligini ko‘rsating: -ikki atomli spirt etilenglikol +uch atomli spirt glitserin +yuqorimolekulyar karbon kislota -sirka kislota -nitrat kislota koldigi +fosfat guruxi +2-amino-3-gidroksi-propan kislota -xolin # fermentlarning noorganik katalizatorlardan 5 ta farqi: + maxsuslik + o‘ta yuqori katalitik aktivlik + termolabillik + rN o‘zgarishiga sezgirlik + boshqariluvchanlik - termostabillik - o‘ta past katalitik aktivlik - rN o‘zgarishiga turg’unlik -temperatura o‘zgarishiga turg’unlik - boshqarilmaydi # Kofermentlar tarkibiga kiruvchi vitaminlarning 4 ta vakili: + tiamin + nikotin kislota - inozin + riboflavin + piridoksal - retinol - tokoferol - kalsiferol # Allosterik fermentlar tarkibidagi 3 ta funksional markaz: + katalitik markaz + bog‘lov markazi + allosterik markaz - faollashtiruvchi markaz - apoferment markaz - prostetik markaz # Ferment maxsusligining 3 turi: + absolyut + nisbiy + steriokimyoviy - endoergik - ekzergik - nospetsifik # Ferment faolligi ingibirlanishinig 5 ko‘rinishi: + substrat + rakobatsiz - uglevod biriktirish + raqobat qilmaydigan + raqobatli + allosterik - vaqtinchalik - termik - absolyut - lipid biriktirish # Ferment faolligi boshkaruvining 4 ta asosiy mexanizmlari: + qisman proteoliz + fosforillanishva defosforillanish + fermentlarning kimyoviy modifikatsiyasi + allorsterik - endergonik - ekzoergonik - proferment xolatiga o‘tkazish - amfibolitik # Fermentlar faolligining 4 xil o‘lchov birligini ko‘rsating: -Substrat aktivligi + Xalqaro birlik "E" +Solishtirma aktivlik - Umumiy aktivlik + Katal - Aktivlik protsenti - Ferment konsentratsiyasi + Molyar aktivlik # Fermentlar 3 xil nomenkulaturasini ko‘rsating: - Substrat nomi bo‘yicha + Sistematik + SHifr - Ferment faolligiga ko’ra + Ishchi (travial) nomenkulatura - Gruppa bo‘yicha # Klinik enzimologiyaning 3 yo’nalishini ko‘rsating: - Injener enzimologiyasi + Enzimodiagnostika - Enzimotransplantologiya +Enzimoterapiya - Enzimologiya + Enzimopatiya # Fermentlar sistematik nomenkulaturasi asosida yotuvchi uch xolatni ko‘rsating: + Substrat nomi - Ferment mansub bo‘lgan sinf - Allosterik markaz + Koferment nomi - Modulyator + Katalizlanuvchi reaksiya turi # Ferment maxsus shifr bilan belgilanganda xar-bir son ko‘rsatuvchi 4 belgini ko‘rsating: + Sinf - Koferment - Substrat - Modulyator + Kenja sinf + Kichik sinf - Aktivator + Ferment nomeri # Fermentativ reaksiya faolligini aniqlashda kuyidagi 3 ta ko‘rsatkichga e’tibor qilinadi: - ferment birligi - ferment faolligi + vakt birligi + dastlabki substrat miqdori + reaksiya maxsulotining miqdori - koferment #Fermentativ reaksiya tezligi bog‘liq bo‘lgan 4 omilni ko‘rsating: + Temperatura - Kofaktor - Modulyator +pH muxit + Aktivator - Metall ionlari - Gormonlar + Ingibitor # Piridoksal fosfat kofermentlik vazifasini o‘taydigan 3 gurux reaksiyasini ko‘rsating: +Aminokislotalar transaminlanishi - Transmetinlanish + Aminokislotalar dekarboqsillanishi + Serin va treonninning oksidlanmasdan dezaminlanishi -Metillanish -Gidroksillanish # Folat kislota molekulasi qanday uch xil birikma qoldigidan tashkil topganini ko‘rsating: +Pteridin -Nikotinad kislota qoldigi + Paraaminobenzoat kislota - Aspartat kislota qoldigi + Glutamat kislota - Riboflavin # Barbiturat kislotaning asosidagi geterohalqaning nomi: -Purin -Pirrol -Furan -Piridin +Pirimidin # Arginin aminokislotasi tarkibida alifatik zanjirga asoslik hossa beruvchi moddaning nomi:: - Tiol -Imidazol +Guanozin -Pirazol - Pirazin # Nuklein kislotalarning uchlamchi tuzilishi shakllanishida giston oqsili DNK bilan qaysi bog‘ yordamida bog‘lanadi : -Vodorod -Murakkab efir +Ionli -Glikozidli -Kovalent #Kateholaminlar va tiroksin organizmda quyidagi aminokislotadan hosil bo‘ladi: +Tirozin -Triptofan -Lizin -Serin -Metionin #Lizin va arginin aminokislotalarining miqdori yuqoriligi bilan ajralib turadigan oqsil: - Fibrinlar - Keratinlar - Albuminlar - Domenlar + Gistonlar #Guruh spetsifikligiga ega bo‘lgan fermentlar qatorini tanlang - Ratsemazalar, epimerazalar, izomerazalar -Lipazalar, esterazalar, glikozidazalar +Lipazalar, peptidazalar, glikozidazalar - Pepsin, tripsin, ureaza -Karboksilaza, aminaza, oksidaza #Benzolning geterofunksional xosilalari keltirilgan qatorni ko‘rsating: -Putressin, kadaverin, kolamin, xolin +Salol, aspirin, novokain, anestezin -Atsetilxolin, dofamin, adrenalin, noradrenalin -Pirrol, tiofen, furan, gistamin -Glitserin, etilenglikol, sorbit #Paraaminofenolning xosilalarini ko‘rsating: +Fenetidin, fenatsetin, paratsetamol -Novokain, anestezin, folatkislota -Etazol, sulfazin, sulfodimetoksin -Salol, aspirin, PASK -Sulfazin, etazol, norsulfazol #Salitsil kislotaning xosilalarini ko‘rsating -Fenetidin, fenatsetin, paratsetamol -Novokain, anestezin, folatkislota -Etazol, sulfazin, sulfodimetoksin +Salol, aspirin, PASK -Analgin, amidopirin, antipirin #Sulfanil kislotaning xosilalarini ko‘rsating: -Fenetidin, fenatsetin, paratsetamol -Novokain, anestezin, folatkislota +Etazol, sulfazin, sulfodimetoksin -Salol, aspirin, PASK -Pinitsilin, tetratsiklin, naftizin #Paraaminobenzoy kislotaning hosilalarini ko‘rsating: -Fenetidin, fenatsetin, paratsetamol +Novokain, anestezin, folatkislota -Etazol, sulfazin, sulfodimetoksin -Salol, aspirin, PASK -Prednizalon, gidrokartizon, kartizol #Aminospirt kolaminning xosilasini ko‘rsating: -Kadaverin -Putressin +Xolin -Serin -Alanin #Katexolaminlar qatoriga kiruvchi modda: -Digidroksifenilalanin +Dofamin -Neyrin -Xolin -Kolamin #Gidroksikislotani tanlang: -Piruvatkislota -Triptofan -Atsetosirka kislota +Olma kislota -Aminomoykislota #Glutar kislotaning ichkimolekulyar degidratlanish maxsuloti: -Glutar aldegid +Glutar angidrid -Glutaminkislota -Ketoglutarkislota -2-gidroksiglutar kislota #Ikki molekula etilenglikolning molekulalararo xalqalanishidan xosil bo‘ladigan modda: -Etilenoksid -Akrolein +Dioksan -Kraun efir -18-kraun-6 #Katexolaminlar qatoriga kiradigan moddalar: -Kolamin, xolin, atsetilxolin +Dofamin, noradrenalin, adrenalin -Glitserin, etilenglikol, sorbit -Alanin, arginin, lizin -Putressin, kadaverin, neyrin #Aminospirtlar qatoriga kiradigan moddalar: +Kolamin, xolin, atsetilxolin -Dofamin, noradrenalin, adrenalin -Glitserin, etilenglikol, sorbit -Alanin, arginin, lizin -Putressin, kadaverin, neyrin #Ko‘p atomli spirtlar qatoriga kiradigan moddalar: -Kolamin, xolin, atsetilxolin -Dofamin, noradrenalin, adrenalin +Glitserin, etilenglikol, sorbit -Alanin, arginin, lizin -Putressin, kadaverin, neyrin #Gidroksikislotalar qatoriga kiradigan moddalar: -Kolamin, xolin, atsetilxolin -Dofamin, noradrenalin, adrenalin +Laktat, olma kislota, sitrat -Alanin, arginin, lizin -Putressin, kadaverin, neyrin #Ikki molekula alfa-aminokislotaning molekulalararo reaksiyasining maxsuloti: -Lakton -Laktam -Laktid +Diketopiperazin -Spirt #Beta- aminokislotalarning ichkimolekulyar dezaminlanish maxsuloti: -Lakton -Laktam +To‘yinmagan kislota -Diketopiperazin -To‘yingankislot #Gamma aminokislotalarning ichkimolekulyar degidratlanish maxsuloti: -Lakton +Laktam -To‘yinmagan kislota -Diketopiperazin -To‘yingan kislota #Gamma gidroksikislotalarning ichkimolekulyar degidratlanish maxsuloti: +Lakton -Laktam -To‘yinmagan kislota -Diketopiperazin -To‘yingan kislota #Sulfanilamidlarning bakteritsid xossasini beruvchi guruxi: -Geteroxalqali radikali -Amino guruxi -Gidroksid guruxi +Sulfoamid guruxi -Sulfanil guruxi #Katexolaminlarning organizmdagi sintezini boshlab beruvchi modda: -Triptofan +Fenilalanin -Tirozin -Arginin -Lizin #Formulasida xolinni kolamindan ajratuvchi guruxi: -Vodorodlari soni -Gidroksid guruxlari -Amino guruxlari -Karboksil guruxlari +Metil guruxlari #Pirrol halqasini tutgan, biologik ahamiyatga ega bo‘lgan moddalarni ko‘rsating: -Tubazid, ftivazid, izoniazid +Indol, triptofan, gemoglobin -Ksantin, gipoksantin, siydik kislota -Teofillin, teobromin, kofein -Piridoksin, piridoksamin, piridoksal #Bakteritsid hossaga ega geterohalqali birikmalarni ko‘rsating: -Indol, triptofan -Ksantin, gipoksantin -Teofillin, teobromin +Furatsillin, furazolidon -Piridoksin, piridoksamin #Moddalardan qaysi biri tiofen hosilasi: -Salol -Barbiturat kislota +Biotin -Ksantin -Kofein #Biologik ta’sirga ega pirazol hosilalarini ko‘rsating: -Tubazid, ftivazid, izoniazid -Indol, triptofan, gemoglobin +Analgin, amidopirin, antipirin -Aspirin, PASK, salol -Piridoksin, piridoksamin, piridoksal #Imidazol tutgan, nuklein kislotalar tarkibiga kiruvchi birikmani ko‘rsating: -Gistidin -Gistamin -Sitozin -Timin +Adenin #Metabolizm jarayonida serotonin hosil qiladigan modda: -Fenilalanin -Arginin +Triptofan -Gistidin -Prolin #Tetrapirrol birikmalar qatoriga kiruvchi moddalar: -Folat kislota, barbiturat kislota -Piridoksalfosfat, piridoksin -Furatsillin, furazolidon +Gemoglobin, xlorofill -Ksantin, gipoksantin #Analginning formulasida uni amidopirindan farqlovchi guruhini ko‘rsating: -Gidroksid guruxi -Fenil radikali -Metil guruxi +Sulfogurux -Dimetilaminli gurux #Piridinning biologik ta’sirga ega hosilalarini ko‘rsating: +Nikotin kislota, piridoksalfosfat, promedol -Barbiturat kislota, barbamil, fenobarbital -Indol, triptofan, gemoglobin -Analgin, amidopirin, antipirin -Aspirin, PASK, salol #Purinning biologik ta’sirga ega hosilalarini ko‘rsating: -Tubazid, ftivazid, izoniazid -Indol, triptofan, gemoglobin -Analgin, amidopirin, antipirin +Ksantin, gipoksantin, siydik kislota -Piridoksin, piridoksamin, piridoksal #Biologik ta’sirga ega imidazol halqasini tutgan moddalar qatorini ko‘rsating: +Gistidin, gistamin, kordiamin -Barbiturat kislota, barbamil, fenobarbital -Indol, triptofan, gemoglobin -Analgin, amidopirin, antipirin -Aspirin, PASK, salol #Oksixinolinning mikroblarga qarshi hususiyatga ega xosilalarini ko‘rsating: -Tubazid, ftivazid -Promedol, anestezin -Analgin, amidopirin -Teofillin, teobromin +Nitroksolin, enteroseptol #Purinning aminohosilalarini ko‘rsating: +Guanin, adenin -Piridoksalfosfat, piridoksin -Furatsillin, furazolidon -Gemoglobin, xlorofill -Ksantin, gipoksantin #Purin almashinuvi buzilishidan kelib chiqadigan kasallikni ko‘rsating: -Tuberkulyoz -Pnevmoniya +Podagra -Revmatizm -Gipertoniya #Ksantinning alkaloidlar qatoriga kiruvchi metillangan hosilalarini ko‘rsating: -Tubazid, ftivazid, izoniazid -Indol, triptofan, gemoglobin -Ksantin, gipoksantin, siydik kislota +Teofillin, teobromin, kofein -Piridoksin, piridoksamin, piridoksal #Uyqu chaqiruvchi, psixotrop ta’sir ko‘rsatuvchi pirimidin hosilasini ko‘rsating: -Tubazid -Folat kislota -Ftivazid -Glutamin kislota +Barbiturat kislota #Transaminlash reaksiyasida qatnashadigan piridin xosilasini ko‘rsating: -Piridoksin -Piridoksamin +Piridoksalfosfat -Nikotinovaya kislota -Barbiturovaya kislota #PP vitamini deb nomlanuvchi piridin hosilasini ko‘rsating: -Piridoksin -Piridoksamin -Piridoksalfosfat +Nikotin kislota -Barbiturat kislota #Izonikotin kislotaning ftiziatriyada ishlatiladigan xosilasini ko‘rsating: +Tubazid -Folat kislota -Promedol -Glutamin kislota -Barbiturat kislota #Serotoninni formulasida, uni triptamindan ajratuvchi guruxini ko‘rsating: -Metil +Gidroksid -Karboksil -Amino -Aldegid #Karboksil va aminoguruhlar soniga qarab aminokislotalarning quyidagi turi mavjud: -Aromatik +Neytral -Amfoter -Alifatik -Karbotsiklik #Sistein quyidagi guruhni o'z ichiga tutadi: +tio -gidroksi -imin -amid -sulfid #Sistein HSCH2CHNH2COOH aminokislotasini sistematik nomenklatura bo'yicha nomlang: +2-amino 3-tiopropan kislota -1-tio- 2-aminokapron kislota -1-tio- 2-amino-2-karboksietan -2-tiometil -2-aminometan kislota -1 karboksi-2 aminotiol-2-propan #Tuzilishi bo’yicha tabiiy aminokislotalar quyidagi qatorga mansub: -D qator -Xiral -Axiral +L-qator -Ratsemat #Aminokislotalarni oksokislotalardan biosintezining asosiy yoli: -Qaytarilish +Transaminlash -Eliminlash -Dekarboksillash -Oksidlash #Metillash jarayonlarida qatnashadigan aminokislota: -Lizin -Treonin +Metionin -Tirozin -Alanin #Kateholaminlar va tiroksin organizmda quyidagi aminokislotadan hosil bo'ladi: +Tirozin -Triptofan -Lizin -Serin -Metionin #Serotonin hosil qiladigan aminokislota: -Tirozin -Treonin +Triptofan -Gistidin -Oksiprolin #Alifatik aminokislotalarga quyidagisi kiradi: -Oksiprolin -Tirozin +Glisin -Gistidin -Triptofan #Aromatik aminokislotalarga quyidagisi kiradi: -Sistin -Metionin -Sistein +Fenilalanin -Izoleysin #Tabiiy peptid glutatyonning tarkibiga kiradigan aminokislota: -Lesitin -Alanin -Fenilalanin +Glisin -Valin #Oqsil tarkibidagi almashtirib bo’lmaydigan aminokislotalarga quyidagisi kiradi: -Serin -Glitsin -Tirozin +Valin -Lesitin #Oqsillarni tarkibiga kiradigan halqali aminokislotalar qatoriga quyidagisi kiradi: -Glutamat -Treonin +Tirozin -Leytsin -Arginin # Aminokislotalar sintezining asosiy yo'li transaminlash jarayonida quyidagi hodisa sodir bo'ladi: -tioguruhlarining molekulalararo tashilib o’tishi +aminoguruhlarining molekulalararo tashilib o’tishi -metil guruhlarining molekulalararo tashilib o’tishi -etil guruhlarining molekulalararo tashilib o’tishi -fosfat guruhlarining molekulalararo tashilib o’tishi #Aminokislotalardan biogen aminlar hosil bo'lishi reaktsiya sining turi: -oksidlanib dezaminlanish -oksidlanish -transaminatlash +dekarboksillanish -amidlanish #Dekarboksillanish jarayonida kolamin hosil qiladigan aminokislota: +Seriin -Glutamin kislota -Triptofan -Asparagin kislota -Tirozin #Alfa- aminokislotalarning in vivo oksidlanib deaminlanish maxsuloti quyidagicha: -karbon kislota -to'yingan uglevodorod -keton -umrakkab efir +aldegid #Giston oqsillarining tarkibida bo’lishi zarur alfa-aminokislotalar: -Sistein, metionin -Triptofan, prolin +Lizin, arginin -Tirozin, fenilalanin -Treonin, serin #Oqsillarda peptid bog’larining mavjudligini aniqlash uchun ishlatiladigan usul quyidagicha: -Pauli usuli -Trommer usuli -Benzidin bilan reaksiya -Feling usuli +Biuret reaksiyasi #Aminokislotalarning feniliziotsyanat bilan o'zaro ta'sirining maxsuloti: -DNFB hosila -Amin +FTG hosila -Atsil hosila -Aldegid #Oqsillarning uchlamchi tuzilishida ishtirok etmaydigan bog’ turi: - disulfid + peptid - gidrofil ta'sir - ionli - murakkab efir #Oqsillarning birlamchi tuzilishini aniqlash usuli: - bog’lar miqdorini hisoblash + aminokislotalarni ketma-ket ajratib olish - aminokislotalar sonini hisoblash - yonish mahsulotlarini tahlil qilish - karboksil guruhlari sonini hisoblash #Quyidagi a’zolardan keratin yuqori konsentratsiyada bo’lgani: - suyaklar - tog’ay - bo’g’inlar - mushak + soch #Gemoglobin organizmda quyidagi jarayonlarda ishtirok etadi: - suv-tuz almashinuvida - mineral tuzlar almashinuvida - gidrolitik jarayonlarning intensivligini tartibga soladi + kislorod va karbonat angidrid tashish -erkin radikallarni zararsizlantirish #Glikoproteinlar murakkab oqsillar bo'lib, oqsil qismi va quyidagi guruhdan tashkil topgan: -fosfat kislota qoldig'i -gem +uglevodlar -lipidlar -metall ionlari #Himoya funktsiyasini bajaradigan oqsillar guruhi: -fibrinlar +immunoglobulinlar -albuminlar -aktinlar -mioglobinlar #Transport funktsiyasini bajaradigan oqsilni ko'rsating: +gemoglobin -γ - globulinlar -fibrinogen -fibrin -aktin #Oqsil miqdori quruq to'qimalarning og'irligi bo'yicha 80% tashkil etadigan a’zo: -oshqozon -suyaklar +taloq -tog’ay -miya #Oqsil aralashmasini ajratish va fraktsiyalashning asosiy usullaridan biri: +tuzlash -filtrlash -dializ -renativatsiya -bug’latish #Xromatografiyada oqsillarni ajratish va tozalashning asosiy turi: -kapillyar -gaz +afin -suyuq -gaz-suyuqlik #Oqsillarni past molekulyar og'irlikdagi aralashmalardan tozalash usullaridan biri: -ekstraksiya -tuzlash -denaturatsiya +ultrafiltratrlash -cho’ktirish #Oqsil molekulasining tuzilish darajasining eng yuqori pog’onasi: -birlamchi +to'rtlamchi -murakkab -ikkilamchi -uchlamchi #Keltirilganlar ichida murakkab oqsil: -Albumin -Keratin +Xromoprotein -Fibrin -Giston #Oqsillarning eng asosiy fizik va kimyoviy xususiyatlaridan - bu: -adgeziya, kogeziya +qovushqoqlik, optik faollik, dializ -sirt tarangligi, sirt energiyasi -zichligi, oquvchanligi -yuvish, ko'pik hosil qilish #Oqsilning aminokislotalar ketma-ketligi o'xshash (takrorlanadigan) bo’lagklari: -Fibrinlar -Keratinlar -Albuminlar +Domenlar -Gistonlar #Lizin va arginin aminokislotalarining miqdori yuqoriligi bilan ajralib turadigan oqsil: -Fibrinlar -Keratinlar -Albuminlar -Domenlar +Gistonlar #Oqsillarning molekulyar massasining oralig’i: +6000-1000.000 Da -1 000 000 dan 5 000 000 gacha Da -25,000 - 1.000.000 Da -6000-1000 0 Da -50,000 - 2,000,000 Da #Oqsillarning molekulyar massasini aniqlash usullari: -bulioskopik, kriometrik -Gravimetrik, sedimentatsion +Cho'ktirish, viskozimetrik, gel-filtratsiyasi -Konduktometrik, polyarografik, amperometrik -Kolorimetrik, potentsiometrik #Turli xil omillar ta'sirida oqsil molekulasining tabiiy holatini o'zgarishi - bu: -Renativatsiya +Denaturatsiya -Koagulyatsiya -Sedimentatsiya -Initsiatsiya #Oqsil molekulasida + va - zaryadlarning tengligi kuzatiladigan pH muhitning qiymatining nomi: -Muvozanat holati +Izoelektrik nuqta -Ekvivalentlik nuqtasi -To'yinganlik darajasi -Neytral nuqta #Nuklein asoslarning antimetaboliti bu: +5-ftorourasil -5-metiluratsil -5-metilsitozin -6-aminopurin -2-gidroksiaminopirimidin #DNKni tarkibidagi pirimidin asoslari: -uratsil timin -adenin guanin +timin sitozin -guanine sitosin -adenine timin #DNK molekulasida vodorod bog’larini hosil qiladigan guruhlar: -amino guruhlari -karboksil guruhlari +nuklein asoslarning amino va karbonil guruhlari -aminokislota va fosfat kislota -fosfat kislotaning gidroksid va aminokislotaning karbonil guruhlari #Adenozin 5'-fosfat organik birikmalarning quyidagi sinfiga kiradi: -Aminokislota; -Uglevod; -Lipid; -Peptid; +Nukleotid #RNK tarkibiy qismlaridan birini toping: +pirimidin asosi -mannoza -piridin asosi -pirolidin -dezoksiriboza #DNK ikkilamchi tuzilishining fazoviy strukturasining shakli: +qo’sh spiral -alfa-spiral -chap qo'l spiral -o‘ng qo‘l spiral -β-tuzilish #DNK ning birlamchi tuzilishi ... bog’lar natijasida hosil bo'ladi: -peptid +fosfodiefir -vodorod -ionli -qutbsiz kovalent #Transport RNKdagi kodonlar …… ketma ketligini belgilaydi: +aminokislotalar -purin asoslari -nukleozid trifosfatlar -nukleozidli monofosfatlar -pirimidin asoslari #Nuklein kislotalar tarkibiga kiruvchi azot asosilarining komplementarligi to’g’ri berilganini ko’rsating: -A-G -S-T -U-G +A-T -A-F #Genetik ma'lumotlarni ko’chirish bosqichlaridan birini ko'rsating: -DNKdan glikoproteinga -oqsildan DNKga. -DNKdan oqsilga +RNKdan oqsilga -mitoxondriyalardan ribosomalarga #Nuklein kislotalarning asosiy funksiyalaridan biri: -lipid sintezida ishtirok etish -kofaktorlik +irsiy axborotlarni saqlash va nasldan naslga uzatish -allosterik modulyator -organellalarning o'zaro ta'siri #RNK tarkibida kamdan-kam uchraydigan nukleozidlarning vakillaridan biri: -kordisepin -N6-metiladenozin -N2-metilguanozin +psevdouridin -uritidin #Minor asoslari qatoriga kiradigan purin asosini belgilang: -lesitin -digidrouridin +1N-metilguanin -ribotimidin -uridin #RNK ning asosiy turlaridan biri: -lizosomal -mitoxondrial +ribosomal -sitoplazmatik -xromosoma #DNK tuzilishini xarakterlovchi Chargaff qoidalaridan biri: +G barobar C -A + Y barobar C + T -A + C barobar Y + T -F barobar C -A + T barobar F + G #DNKni tarkibidagi nukleozidlardan biri: -guanin -sitosin -timin +adenozin -uridin #DNKning uchlamchi strukturasi hosil bo’lishining shakli: -qo’sh spiral -α-spiral +xromatin va xromosomalar -o‘ng tarafga burilgan spiral -β-tuzilish #Xromatin va xromosomalar asosida quyidagi kompleks yotadi: -DNK + lipidlar +DNK + maxsus oqsil tuzilmalari -RNK + lipidlar -RNK + maxsus oqsil tuzilmalari -DNK +Uglevodlar #Transport RNK o'ziga aminokislotani quyidagi shaklda biriktiradi: -Aminoatsilguanilat -Polipeptid -Dipeptid -Aminoatsilfosfat kompleksi +Aminoatsiladenilat #DNK replikatsiyasining birinchi bosqichi: -Terminatsiya +Initsiatsiya -Elongatsiya -Transkripsiya -Translyatsiya #Oddiy sovunlanuvchi lipidlar qatoriga kiradi: +mumlar,moylar, yog‘lar -mumlar, fosfolipidlar -yog‘lar,fosfolipidlar -glikolipidlar, fosfolipidlar -moylar,fosfatidlar #Murakkab sovunlanuvchi lipidlar qatoriga kiradi: -mumlar, yog‘lar -mumlar, moylar +fosfolipidlar, sfingolipidlar, glikolipidlar -yog‘lar, fosfolipidlar -moylar,fosfatidlar #Sovunlanuvchi lipidlar tarkibiga kiruvchi yuqo‘ri yog‘ kislotalari: +monokarbon, tarmoqlanmagan -monokarbon, tarmoqlangan -dikarbon tarmoqlanmagan -dikarbon, tarmoqlangan -mono va dikarbon tarmoqlanmagan #Yog‘lar tarkibidagi to‘yinmagan yog‘ kislotalarning konfiguratsiyasi: -trans -kreslo -gosh +sis -vanna #Odam organizmining bir kechayu-kunduzda almashtirib bo‘lmaydigan yog‘ kislotalariga ehtiyoji: -1g -3g -10g -2g +5g #Sovunlanuvchi lipidlar o‘zlashishining birinchi bosqichida boradigan reaksiya – bu: -birikish -oksidlanish -o‘rin olish +gidroliz -qaytarilish #Moylar qatoriga kiruvchi triatsilglitserid: -tristearin -tripalmitin -triaraxin -tripristin +triolein #Keltirilgan kislotalar ichida 4 ta qo‘sh bog‘i bori: -linol -linolen -olein -kroton +araxidon #Keltirilgan kislotalar ichida 3 ta qo‘sh bog‘i bori: -linol -olein -araxidon +linolen -stearin #Fosfotidilxolinning trivial nomi: -glikokol -inozit -sfingozin +letsitin -kefalin #Fosofatidilserin va fosofatidilkolaminlarning trivial nomi: -xolamin -inozit -letsitin -sfingozin +kefalin #Asalari mumi tarkibiga kiradigan spirt: -etil +miritsil -amil -setil -metil #Spermatset tarkibiga kiradigan spirt: -etil -amil +setil -miritsil -propil #Teri osti yog’ xujayralaridagi eng ko’p tarqalgan kislotalar: +tuyingan -to’yinmagan -dikarbon -oksikislotalar -ketokislotalar #Jigar yog’larida ko’proq tarqalgan kislotalr: -tuyingan -oksikislotalar -ketokislotalar +to’yinmagan -dikarbon #Fosfolipidlar tarkibiga kiruvchi aminokislota: -kolamin -inozit +serin -alanin -glitsin #Letsitin fosfolipidi tarkibiga kiruvchi aminospirt: -kolamin +xolin -inozit -serin -atsetilxolin #Ushbu uchatsetilglitserinlarni qaysi biri moylarga kiradi: -uch stearin -uch palmitin -uch araxin -uch priotin +uch olein #Organizmdagi uchatsilglitserinlarning asosiy vazifasi: -himoyachi -issiqlikni yo’naltiruvchi -qaytaruvchi +energetik -erutuvchanlik #Odam uchun almashtirib bo’lmaydigan kislotalarni ko’rsating: -stearin.linolen +linol.linolen. -olein.stearin -palmitin.linolen -olein.araxidon #Qonda xolesterin konsentratsiyasini kamaytiradigan kislotalar: -stearin palmitin -stearin olein -palmitin linolein +linol linolen -stearin araxidonin #Sovunlanmaydigan hayvon lipidlarining asosiy tarkibiy qismi: -terpinlar +steroidlar -sterollar -terpinoidlar -izoprenoidlar #Halqali to’yngan terpenlarning vakili: -Mirtsen -Skvalen +Mentan -Metan -Pinen #Asiklik terpenlarga misol: -mentan + geraniol -karan -pinan -kamfora #Efir moylari tarkibida geraniol bo'lgan o’simlik: -moychechak -qizilmiya -binafsha +aturgul -safsar #Nafas olishni yengillashtirish vositasi sifatida tibbiyotda ishlatiladigan terpen: +mentol -pinan -pinen -bornan -koran #Steroid tabiatli brikmaga misol: +Prednizolon -Tokoferol -Menaxinon -Filloxinon -Retinol #O’t suyuqligi ishtirokida boradigan jarayonga misol: -amilazani faollashtirish -glitserinning so'rilishi +lipazani faollashtirish -angidrazani faollashtirish -laktozani faollashtirish #Organizmda xolesterinning asosiy qismi quyidagicha ishlatiladi: -xilomikronlarning shakllanishiga +biomembranalar qurilishiga -o’t suyuqligi sintezgai -katexolamin hosil bo'lishiga -retinol sinteziga #Holesterin molekulasining 17- atomidagi radikalning uglerod atomlarining soni: +8 -7 -5 -2 -0 #Steran halqasini tutgan gormon modda: -adrenalin +estradiol -oksitotsin -vazopressin -propantriol #Yo’g’larni hazm qilish jarayonida o’t kislotalarining vazifasi: -trigliseridlarning gidrolizini faollashtirish +neytral yog'larni emulsiyaga o’tkazish -trigliseridlarning gidrolizini to’xtatish - modda almashinuvi mahsulotlarini chiqarib tashlash -oshqozon osti bezi lipazasining faollashishi #Ayol jinsiy gormonlari qatoriga kiradigan modda: -gidrokortizon +estradiol -aldosteron -kortikosteron -testosteron #Pregnan hosilalari qatoriga kiradigan modda: -prolaktin +kortokosteron -antidiuretik gormon -ergosterin -estron #Steroidlarning asosiy guruhlarini bir-biridan ajratuvchi radikalni tutgan uglerod atomining nomeri: -3 -5 -11 -15 + 17 #Xolesteroldan hosil bo'ladigan modda: +D3 vitamini -tokoferol -adrenalin -kortizol -K vitamini #Homiladorlik gormoni deb nomlangan modda: +progesteron -oksitotsin -estron -estradiol -prednizalon #Androgenlar guruhiga kiruvchi gormon modda: -estron +testosteron -progesteron -kortikosteron -gidrokortizon #Yog'da eriydigan vitaminlar tarkibidagi umumiy tarkibiy qism - bu: +izoprenoid zanjiri -steran molekulasi -seksviterpen zanjiri -naftoxinon molekulasi -tokoferol molekulasi #Organizm hujayralarida ortiqchaligi sterinlar almashinuvi buzilishi bilan bog'liq bo'lgan va qon tomir elastikligini pasayishiga olib keladigan modda: -kaprostanol -xolestanol +xolesterol -glikoxol -ergosterin #Monosaxaridlarning glikozidlariga tuzilishi bo‘yicha o‘xshash moddalar: -yarimatsetallar -murakkab efirlar -karbonov kislotalar +oddiy efirlar -atsetalllar #Quyidagi shakarlardan ketozalar qatoriga kiradigani: -glyukoza -galaktoza -saxaroza +fruktoza -mannoza #Glyukozaning suvli eritmasida eng ko‘p miqdorda bo‘ladigan konfiguratsiyasi: -Alfa-glyukopiranoza +Beta-glyukopiranoza -Oksoshakli -Beta-glyukofuranoza -Alfa-glyukofuranoza #Glikozidlar gidrolizlanadigan muxit: -Ishqoriy +Kislotali -Neytral -Ammiakli -Spirtli #AMF tarkibiga kiradigan monosaxarid: -glyukoza -galaktoza -fruktoza -mannoza +riboza #Monosaxaridlarning oddiy efirlari gidrolizlanadigan muhit: -Ishqoriy +Kislotali -Neytral +Gidrolizlanmaydi -YUqori haroratda #Monosaxaridlar qaytarilganda hosil bo‘ladigan modda: -disaxarid -oddiy efir -murakkab efir +aldit -polisaxarid #Monosaxaridlar ishqoriy muxitda oksidlanganda oksidlanadigan guruxi: -birlamchi spirt va aldegid -ikkilamchi spirt va keton -faqat ikkilamchi spirt -faqat birlamchi spirt +faqat aldegid #Kuchli oksidlovchi nitrat kislota bilan oksidlanganda monosaxaridlarning oksidlanadigan guruxi: + birlamchi spirt va aldegid -ikkilamchi spirt va keton -faqat ikkilamchi spirt -faqat birlamchi spirt -faqat aldegid #Kuchsiz oksidlovchi bromli suv bilan oksidlanganda monosaxaridlarning oksidlanadigan guruxi: - birlamchi spirt va aldegid -ikkilamchi spirt va keton -faqat ikkilamchi spirt -faqat birlamchi spirt +faqat aldegid #Monosaxaridlarni kislotali muxitda aldegid guruhini himoyalagan holda oksidlaganda oksidlanadigan guruxi: -birlamchi spirt va aldegid -ikkilamchi spirt va keton -faqat ikkilamchi spirt +faqat birlamchi spirt -faqat aldegid #Aldozalarning aldegid guruhini oksidlash mahsuloti - kislota: +glikon -glikuron -glikar -keto-kislota -oksi-kislota #Glyukozani D–qatorga mansubligini belgilaydigan uglerod atomining nomeri: -birinchi -ikkinchi -uchinchi -to‘rtinchi +beshinchi #Glyukozaning suvli eritmasiga xos bo‘lgan tautomeriya turi: -keto-enol -laktim-laktam +halqa-okso -sis-trans -anomerlanish #Aminoshakarlarda amin guruxi joylashadigan uglerod atomi asosan - bu: -birinchi +ikkinchi -uchinchi -to‘rtinchi -beshinchi #Monosaxaridlar halqalanishida hosil bo‘ladigan gidroksid guruhining nomi: -spirtli +glikozidli -funksional -furanozali -piranozali #Aldogeksozalar stereoizomerlarining soni: -2 -4 -8 -12 +16 #Aldozalarni ketozalardan farqlovchi reaksiyasi - bu: -qaytarilish +oksidlanish -degidratlanish -bijg‘ish -halqalanish #Monosaxaridlarning faqat bitta uglerod atomining konfiguratsiyasi bilan farqlanuvchi stereoizomerining nomi: -Enantiomerlar +Epimerlar -Diastereomerlar -Anomerlar -Oligomerlar #Monosaxaridlarning halqalanishida hosil bo‘ladigan gidroksid guruxini fazodagi yo‘nalishi bilan farqlanuvchi stereoizomerlarining nomi: -Enantiomerlar -Epimerlar -Diastereomerlar +Anomerlar -Oligomerlar #Organizmda kraxmal va glikogenning fermentativ gidrolizidan hosil bo'ladigan disaxarid: -saxaroza +maltoza -laktoza -sellobioza -gulloza #Sut tarkibiga kiruvchi disaxarid: -saxaroza -maltoza +laktoza -sellobioza -mannoza #Trommer reaktivi bilan ijobiy reaksiya bermaydigan disaxarid: -maltoza +saxaroza -laktoza -sellobioza -sut shakari #Gidrolizidan fruktoza hosil bo'ladigan disaxarid: -maltoza -sellobioza +saxaroza -laktoza -trigaloza #Quyidagi disaxaridlarning qaytaruvchi disaxaridlar qatoriga kirmaydigani: -maltoza -laktoza -sellobioza +saxaroza -fruktoza #Maltoza maltaza fermenti ta’sirida gidrolizlaganda, glyukoza bilan bir qatorda hosil bo’ladigan monosaxarid: -fruktoza +glyukoza -saxaroza -galaktoza -mannoza #Bir turdagi monosaxarid qoldiqlaridan tashkil topgan polisaxaridlar -geteropolisaxaridlar -proteoglikanlar -glikoproteinlar +gomopolisaxaridlar -dekstranlar #Har xil turdagi monosaxaridlarning qoldiqlaridan tashkil topgan polisaxaridlar +geteropolisaxaridlar -proteoglikanlar -glikoproteinlar -gomopolisaxaridlar -dekstranlar #Bakterialarning hujayra devorlarining gomopolisaxaridi: -kraxmal -glikogen -klechatka +dektran -amilopektin #Geparin quyidagi biriktiruvchi to'qima geteropolisaxaridi: -tog'ay -miya +jigar -buyrak -bo'g'inlar #Gialuron kislotaning monomer birliklari quyidagilar: -N-asetil - D-Galaktozamin va glyukuron kislota -N-atsetil - D-galaktozamin va D-iduron kislota +N-asetil - D-glyukozamin va D-glyukuron kislota -D-glyukozamin, D-glyukuron kislota va L-iduron kislota -D-galaktozamin, D-galgakturon kislota va L-iduron kislota #Xondroitinsulfatning monomer birliklari quyidagilar: +N-asetil - D-Galaktozamin va glyukuron kislota -N-atsetil - D-galaktozamin va D-iduron kislota -N-asetil - D-glyukozamin va D-glyukuron kislota -D-glyukozamin, D-glyukuron kislota va L-iduron kislota -D-galaktozamin, D-galakturon kislota va L-iduron kislota #Geparinning monomer birliklari: -N-asetil - D-Galaktozamin va glyukuron kislota -N-atsetil - D-galaktozamin va D-iduron kislota -N-asetil - D-glyukozamin va D-glyukuron kislota +D-glyukozamin, D-glyukuron kislota va L-iduron kislota -D-galaktozamin, D-galgakturon kislotasi va L-iduron kislotasi #Glikogenni kraxmaldan (amilopektin) farqlantiruvchi qismi: -Bog’ turi -Monomer birligining turi -Monosaxarid +Zanjirining tarmoqlanish darajasi -Zanjiri tarmoqlanganligi #Amilopektinni amilozadan farqlantiruvchi qismi: -Vodorod bog'ining mavjudligi -Monomer birligining turi -Monosaxarid -Bioza fragmenti +Zanjiri tarmoqlanganligi #Hasharotlar qobig'ining polisaxaridi bu: -Pektin -Dekstrin +Xitin -Sellyuloza -Murein #Dekstranlar tibbiyotda quyidagi maqsadda ishlatiladi: +qon o'rnini bosuvchi moddalar -og'riq qoldiruvchi vositalar -gipotenziv vositalar -yurak hurujlarida -buyrak kasalliklarida #Hayvon kraxmali quyidagicha nomlanadi: -Amilopektin -Amiloza +Glikogen -Dekstrin -Dekstran #Kraxmal gidrolizi jarayonida ferment diastaza ta‘sirida hosil bo'ladigan disaxarid: -laktoza -saxaroza +maltoza -sellobioza -tregalloza #Ona suti tarkibidagi laktozaning miqdori: -2-4 -5,5-8,56 -8,5-10 -4-5,5 +6-8 #Kofermentlar fermentlar tuzilishining qaysi qismiga kirishini ko’rsating: +Aktiv markaziga -apoferment qismiga -effektor qismiga -izoferment qismiga -allosterik markaziga #Endopeptidazalar qatoriga kiradi: +pepsin, tripsin -karboksipeptidaza A -aminopeptidaza -dipeptidaza -laktaza #Ikki molekulani bir biriga kovalent bog’i bilan birikishida qatnashuvchi fermentlar sinfining nomi: -Oksidoreduktazalar +Ligazalar -Gidrolazalar -Transferazalar -Liazalar #Fermenlarning mutloq va nisbiy spetsifikligini tushuntiruvchi nazariyalar: -Fisher va Bax -Palladin va Bax +Fisher va Koshland -Lauaze va Varburg -Prigojin va Freyndlix #Pepsin fermentining maksimal faolligi namoyon bo’ladigan pH qiymati: +1,5 -4,8 -6,8-7,1 -6,5 -5,5-8,5 #Fermentlarning oqsilli qismining nomi: -Xoloferment +Apoferment -Aktivator -Kofaktor -Izoferment #Fermentlar kimyoviy tabiati bo’yicha - bu: -Kislotalar -Uglevodlar -Terpenlar +Oqsllar -Lipidlar #Absolyut spetsifiklikka ega fermentlarni tanlang: -Laktatdegidrogenaza, kreatinfosfokinaza -Gidrolaza, peptidaza +Ureaza, arginaza -Lipaza, esteraza -Transferaza, ligaza #Fermentlar tarkibida oqsil bo’lmagan qismining nomi: -Xoloferment -Apoferment -Aktivator +Kofaktor -Izoferment #Fermentativ reaksiya tezligining substrat konsentratsiyasiga bog’liqligini ko’rsatuvchi tenglamaning nomi: -Gibss -Freyndlix -Lengmyur -Guldberg-Vaage +Mixaelis-Menten #Tarkibida bir xil koferment va turlicha apoferment tutgan fermentlar nomi: -Xolofermentlar -Multifermentlar -Stereofermentlar -Gidrofermentlar +Izofermentlar #LDG fermentining izomerlaridan asosan yurak faoliyati uchun javobgari – bu: +LDG1 -LDG2 -LDG3 -LDG4 -LDG5 #Ferment aktiv markazida koferment va oqsil qismlari o’rtasidagi hosil bo’ladigan bog’ turlari – bu: -Ionli va lokallangan bog’lar -Vodorod va glikozidli bog’lar -Donor-akseptor bog’lar +Kovalent va nokovalent bog’lar -Murakkab efir va fosfodiefir bog’lar #Fermentlarni sistematik nomenklatura bo’yicha nomlaganda birinchi navbatda aytiladigan qismi: -Kofaktor +Substrat -Koferment -Apoferment -Reaksiya nomi #Fermentlarni shifrli nomenklaturasida tarkibini aks ettirish nomerlarining ketma-ketligi quyidagicha: -hususiy nomeri. kenja guruh nomeri. sinfcha nomeri. sinf nomeri. +sinf nomeri. sinfcha nomeri. kenja guruh nomeri. hususiy nomeri. -hususiy nomeri. kenja guruh nomeri. sinf nomeri. sinfcha nomeri. -sinfcha nomeri. sinf nomeri. kenja guruh nomeri. hususiy nomeri. -kenja guruh nomeri. sinfcha nomeri. sinf nomeri. hususiy nomeri. #Fermentlar ta’sirining optimal harorati: -33oC -35oC +37oC -39oC -31oC #1 minut ichida 1 mkmol substratni katalizlaydigan ferment miqdorini ko’rsatuvchi o’lchov birliginining nomi: -Katal +Halgaro birlik HB -Nisbiy faollik -Mikromol -Nanomol #1 sekund ichida 1 mkmol substratni katalizlaydigan ferment miqdorini ko’rsatuvchi o’lchov birliginining nomi: +Katal -Halgaro birlik HB -Nisbiy faollik -Mikromol -Nanomol #Substratdan ma’lum guruhni nogidrolitik yo’l bilan ajratuvchi fermentlar sinfining nomi: -Oksidoreduktazalar -Ligazalar -Gidrolazalar -Transferazalar +Liazalar #Molekulalar tarkibini ichkimolekulyar o’zgarishini katalizlaydigan fermentlar sinfining nomi: -Oksidoreduktazalar -Ligazalar -Gidrolazalar +-Izomerazalar -Liazalar #Piridoksalfosfat koferment vazifasini bajargan reaksiya turi – bu: +aminokislotalarni transaminlash -aminospirtlarni transmetillash -aminokislotalarni metillash -gidroksillash -oksidlash -qaytarish #Tashilishida TGFK kofermenti qatnashadigan bitta uglerodli fragment: -karboksil guruxi -aminogurux -iminogurux +metil guruxi -etilen guruxi #Nasliy enziopatiya kasalliklaridan biri: -nonizm +fenilketonuriya -podagra -daltonizm -rang-barang temiratki #Nasliy enziopatiya kasalliklaridan biri: -gigantizm +favizm -revmatizm -kretinizm -debilizm #Nasliy enziopatiya kasalliklaridan biri: -osteoparoz +albinizm -revmatizm -kretinizm -daltonizm #Enzimologiyaning 3 yo‘nalishidan biri: +enzimodiagnostika -genetik enzimologiya -kosmetik enzimologiya -xayvonlar enzimologiyasi -jarroxlik enzimologiya #Enzimologiyaning 3 yo‘nalishidan biri: +enzimoterapiya -genetik enzimologiya -kosmetik enzimologiya -xayvonlar enzimologiyasi -jarroxlik enzimologiya #Enzimologiyaning 3 yo‘nalishidan biri: +enzimopatologiya -genetik enzimologiya -kosmetik enzimologiya -xayvonlar enzimologiyasi -jarroxlik enzimologiya #Fermentlar faolligini boshqarish mexanizmlaridan biri: +qisman proteoliz -endergonik -ekzoergonik - profermenta sintezi -amfibolitik #Fermentlar faolligini ingibirillash turlariga kiradi: -uglevodlarni kiritish +allosterik -termik -absolyut -lipidlarni kiritish #Ingibitorlar ning vazifasi: -Kimyoviy reaksiyalarning tezligini oshirish +Kimyoviy reaksiyalarning tezligini pasaytirish -Kimyoviy reaksiyalar yo‘nalishini o‘zgartirish -Reaksiya tezligini pH ga bog‘liqligini o‘rnatish - Reaksiya tezligini konsentratsiyaga bog‘liqligini o‘rnatish #Aktivatorlarning vazifasi: +Kimyoviy reaksiyalarning tezligini oshirish -Kimyoviy reaksiyalarning tezligini pasaytirish -Kimyoviy reaksiyalar yo‘nalishini o‘zgartirish -Reaksiya tezligini pH ga bog‘liqligini o‘rnatish - Reaksiya tezligini konsentratsiyaga bog‘liqligini o‘rnatish #To‘rtlamchi ammoniyli asoslar ferment atsetilxolinesterazani ingibirlashi natijasida mushaklarda quyidagi modda yig‘ilib boradi: -Xolin -Neyrin +Atsetilxolin -Adrenalin -Serin #Raqobatli ingibirlanishda ingibitor substrat bilan fermentning quyidagi markazi uchun raqobatlashadi: -Allosterik markaz +Aktiv markaz -Elektrofil markaz -Nukleofil markaz -Effektorli markaz #Qaytmas ingibirlanishga quyidagi jarayon misol bo‘ladi: +prostaglandinsintetazani aspirin bilan -pepsinni analgin bilan -atsetilxolinesterazani atsetilxolin bilan -TGFKni folat kislota bilan -tripsinni mezim bilan #Agar ferment faolligi substrat, metabolit, pH, harorat bilan boshqarilsa, bunday mexanizm nomi: -Gormonal boshqarilish +Hujayraichi boshqarilishi -Nerv sistemasi orqali boshqarilishi -Hujayradan tashqari boshqarilishi -Vitaminlar orqali boshqarilishi #Fermentlar faolligini kimyoviy modifikatsiya yo‘li bilan boshqarilishiga misol bo‘ladi: -Effektorni alosterik markazga birikishi bilan boshqarilishi -Oqsilli ingibitorlar bilan boshqarilishi +ATF ta’sirida lipazani fosforlash -Dorivor modda ta’sirida boshqarish -Lipazani sulfanilamid bilan sulfolash #Fermentning allosterik markaziga joylashuvchi moddalarning nomi: -Kofaktorlar -Kofermentlar -Apofermentlar +Effektorlar -Xollofermentlar #Chaqaloqlarning oshqozoni va ichagida katta odamni shu a’zolaridagi pepsin va amilazaning o‘rnida mavjud bo‘ladigan fermentlar: -Tripsin va tripsinogen +Renin va laktaza -Ureaza va siklaza -Esteraza va lipaza -Gidrolaza va oksidaza -Musbat effektorning ta’sirida: -Ferment faol markazi deformatsiyaga uchrab reaksiya sekinlashadi +Ferment faol markazining konformatsiyasini o‘zgartirib, reaksiya tezlashadi -Fermentning qaytar denaturatsiyaga uchraydi -Ferment faol markazining konformatsiyasini o‘zgartirmay, reaksiya sekinlashadi - Fermentning qaytmas denaturatsiyasiga uchraydi # Fermentlar faolligini boshqarishning 3 ta usulini ko‘rsating: +Gormonal +Ichkimolekular +nerv sistemasi orqali -Vitaminli -Peptidli -YUrak qon-tomir sistemasi orqali # Fermentlar faolligini allosterik boshqarishning 4 ta o‘ziga hosliklilarini ko‘rsating: +Allosterik markaz orqali boshqarish +Effektor yordamida boshqarish +Ingibitor yordamida boshqarish +Aktivator yordamida boshqarish -Bog‘lovchi markaz orqali boshqarish -Katalitik markaz orqali boshqarish -Katalizator yordamida boshqarish -Apoferment yordamida boshqarish # 5ta ferment nomi to‘g‘ri ko‘rsatilgan javobni ko‘rsating: +AXE – Atsetilxolinesteraza -AXE – Asparaginxitinepimeraza +LDG- Laktatdegidrogenaza -LDG - Leysindegidroginaza +AST – Asparatataminotransferaza -AST - Aminazintransferaza +KFK – Kreatinfosfokinaza -KFK - Kolaminfosfotransferaza +ALT – Alaninaminotransferaza -ALT – Argininaminotrasferaza # Miokard infarktida faolligi ortadigan 3 ta fermentni ko‘rsating: +AST -ALT -LDG2 -KFK1 +KFK2 +LDG1 Download 448 Kb. Do'stlaringiz bilan baham: |
ma'muriyatiga murojaat qiling