Eng yangi tarix” fani bo`yicha II qism (1945-2010-yillar) Bakalavriat yo`nalishi: 5220200-Tarix mamlakatlar va mintaqalar bo`yicha

1. Hindiston Respublikasining tashkil topishi
Ikkinchi jahon urushidan so'ng Hindiston xalqining milliy-ozodlik kurashi yanada kuchaydi. Bu harakatga, hatto, Buyuk Britaniya armiyasida xizmat qilayotgan hindistonlik soldat va matroslar ham qo'shilishdi. 1946-yilning fevralida Bombey harbiy-dengiz bazasi matroslarining bosh ko'tarishini deyarli butun Hindiston qo'llab-quwatladi. Shunday sharoitda Buyuk Britaniya hukumati Hindistonga mustaqillik berilishini e'ion qilishga majbur bo'ldi.
Buyuk Britaniya bosh vaziri K. Ettli 1947-yil 20-fevralda Hindiston haqida yangi deklaratsiya bilan chiqdi va hokimiyatni «hindlar qo`liga» topshirishini bayon qildi.
1947-yilning 15-avgustida Hindiston mustaqilligi to'g'risida qonun qabul qilindi. Bunga ko'ra, Buyuk Britaniya hukmron doiralari Hindistonni ikki dominionga (Hindiston Ittifoqi va Pokistonga) bo'lib yubordi. Shu tariqa Buyuk Britaniya yana bir marta o'zining « Bolib tashla, hukmronlik qil!» shioriga sodiqligini namoyon qildi. Bu bo'linishni eng nozik belgi — diniy belgi asosida amalga oshirdi.
Hindiston Ittifoqi hududida aholining katta qismi (musulmonlar ham kam emas edi) hinduiylik diniga e'tiqod qilishardi. Pokiston aholisining katta qismi esa (hinduiylik diniga e'tiqod qiluvchilar ham kam emasdi) islom diniga e'tiqod qilardi.
Bir davlatning ikkiga bo'linishi jarayoni katta diniy to'qnashuvlar, qirg'inlar sharoitida amalga oshirildi. Ikki tomondan qochoqlar soni 8 min dan ortiqni tashkil etdi. Ayniqsa, Kashmir viloyatining Hindistonda qoldirilishi (bu viloyat aholisi asosan musulmonlardan iborat edi) Hindiston va Pokiston o'rtasida urush harakatlarini keltirib chiqardi. 1947-yil kuzida Pokiston qo'shinlari Kashmirga kirdi. Hindiston armiyasi bilan janglar bo'ldi.
M. K. Gandi bu diniy to'qnashuvga qarshi chiqdi. Hindistonda musulmonlarning hayot kechirishi uchun zarur sharoit yaratishni talab qildi. Bunga shovinist hind burjuaziyasi qarshi chiqdi. 1948-yil 30-yanvarda 70 yoshli M. K. Gandi o'idirildi. 1949-yilning 1-yanvarida bu ikki dominion o'rtasida urushni to'xtatish haqida bitim imzolanishiga erishildi. 1949-yilda Hindiston Ta'sis majlisi mamlakat institutsiyasini qabul qildi va u 1950- yilning yanvaridan kuchga kirdi. 1950-yilning 26-yanvarida Hindiston Respublika deb e'ion qilindi. Shunday qilib, hind xalqining Buyuk Britaniya mustamlakachiligiga qarshi salkam 100 yil davomida olib borgan milliy- ozodlik kurashi mustaqil davlatga ega boiish bilan yakunlandi.
Bu kurashga Hindiston Milliy Kongressi (HMK) rahbarlik qildi. Mustaqillikdan so'ng tuzilgan birinchi hukumatni HMK rahbari J. Neru (1889— 1964) boshqardi. Ayni paytda Hindiston Britaniya Millatlar Hamdo'stligi tarkibida qoldi.