Ёнилги-мойлаш материаллари касб-хунар коллежлари учун укув кулланма


Download 3.47 Mb.
Pdf ko'rish
bet30/70
Sana22.09.2023
Hajmi3.47 Mb.
#1684331
1   ...   26   27   28   29   30   31   32   33   ...   70
Bog'liq
8Z3I68T7CijImbrYpUBUagDapfZw2W9hUVFGe5nu

ИЧКИ ЁНУВ ДВИГАТЕЛЛАРИ УЧУН 
ГАЗСИМОН ЁНИЛРИЛАР
Газсимон ёнилгиларгогаг афзалликлари ва камчиликлари
Мамлакатимиз катта газ ёнилгиси захирасига эга ва йилдан- 
йилга ички ёнув двигателларида газсимон ёнилшларни куллаш мик- 
ёси ошиб бормокда. Газсимон ёнилгилар суюк ёнилгиларга кара- 
ганда катор афзалликларга эга, шунинг учун улар истик;болли ва 
автотрактор ИЁДларида кенг куламда куллаш учун мак,бул ёнилри 
хисобланади. Коптина холларда улар махэллий ёнилш турлари булиб, 
суюк ёнидриларга нисбатан анча арзон. Газсимон ёнилБиларнинг 
захираси жуда катта, купчилик газсимон ёнилгилар хавонинг ор- 
тикчалик коэффициенти кичик булган холларда хдм тула ёниш 
кобилиятига эга. Улар таркибвда коррозион-ахрессив моддапар булмай- 
ди, шунинг учун ёнганда курум, смола ва кул хосил булмайди.
Учкун билан ёндириладиган ИЁДларида ёнувчи газларни куллаш 
аралашма хосил килиш жараёнини, шунингдек, хар кзндай ишла- 
тиш шароитларида аралашманинг цилиндрлар буйлаб таксимла- 
нишини яхшилайди ва енгиллаштиради, чунки газлар хдво билан
50


турли нисбатларда анча осон аралашади. Купгина газлар суюк; ёнилш- 
ларга нисбатан аланга таркэлишининг анча кенг концентрацией 
диапазонига эга, яъни аралашмада хаво микдори ута ортик; булган- 
да хам тез ва тулик, ёнади. Буларнинг барчаси ёнувчи аралашма 
олиш учун кулланиладиган мосламани соддалаштиришга, унда ёнилга 
ва хавонинг атмосферага захарли модцалар кам микдорда чикдри- 
ладиган нисбатларидан фойдаланишга кмконият яратади. Газси- 
мон ёнилрилар ишлатилганда бензинга нисбатан ишлатилган газ­
лар таркибида захарли модцалар микдори деярли 1—5 мартагача 
камаяди (7-жадвал).
7-ж ад вал
Г а з с и м о н ё н и л г и л а р в а б е н з и н к у л л а н и л г а н д а и ш л а т и л г а н
г а з л а р т а р к и б и , г /1 0 0 к м
И ш л а т и л г а н га зл а р
т а р к и б и
Б е н з и н д а
С и к и л г а н га зд а
С у ю л т и р и л г а н
г а з д а
Ё н м а г а н у г л е в о д о р о д л а р
187,5
1 31,3
5 5 ,0
У г л е р о д о к с и д и
1250
4 6 8 ,8
2 5 6 ,3
А з о т о к с и д и
2 5 0
118,8
118,8
Газ ёнилшларидан фойдаланилганда ИЁДнинг совук холда ишга 
тушириш ва вдздирилмаган холатда ишлашидаги ёнилгининг буБ- 
ланиши билан боклик; булган кдйинчиликлар булмайди, атроф-му- 
хит харорати кщори булганда таъминлаш тизимида бур тикинлари 
хосил булиш холлари уз-узидан йук,олади. Газ ёнилгилари бензин- 
ларга нисбатан юк;ори антидетонацион хусусиятларга эга, бу эса 
двигателнинг сикиш даражасини кутаришга ва ёнилги тежамкор- 
лигини оширишга имкон беради. Шу билан бир кдторда газсимон 
ёнилрилар куллашда мотор мойининг эскириш жараёни секинла- 
шади ва аламаштириш муддати суюк ёнилрилар куллаганга нисба­
тан 2—4 мартагача узаяди. Бунга асосий сабаб шуки, газсимон ёнилги- 
да цилиндр деворида ёнилги бурлари конденсацияланмайди, бу уз 
навбатида мотор мойининг чала ёки ёнмаган ёнилги билан суюли- 
шининг олдини олади.
Двигателнинг таъмирлашгача иш муддати хдм газсимон ёнилги 
кулланганда 1,5—2 мартага ошади, чунки бунда суюк ёнилрилар 
каби ёнмай крлган ёнилги цилиндр ва поршен юзаларидан мой 
катламини сидириб кетмайди, поршен гурухи ва ёниш камераси 
деворларида курум ва бошкэ чукиндилар микдори нисбатан кам 
булиб, цилиндр-поршен гурухининг ейилишини камайтиради. Шуни
51


таъкидлаб утиш лозимки, суюлтирилган газларнинг бахоси бензинга 
нисбатан 2 марта арзондир.
Юкорида кдйд килинган фикрлардан куриниб турибдики, газ 
ёнилгилари комплекс хусусиятларига кура ёнувчи аралашма таш- 
кэрида хосил килинадиган ва учкун билан ёндириладиган ИЁДла- 
ри учун анча мос келади, шунингдек, дизелларда хам фойдалани- 
лкши мумкин. ИЁДларда газ ёнилгилардан фойдаланилганда баъзи 
нокулайликлар юзага келади: резервуарларни тулдиришнинг ва 
машинада сакдашнинг мураккаблиги, таъминлаш тизимида зич 
булмаган жойлар мавжуд булганда портлаш хавфининг катталиги, 
резервуарларнинг суюк ёнилгиларга нисбатан кам энергия соти- 
мига эш булиши асосий камчиликлари хисобланади. Газсимон ёнилри- 
лар кулланилганда цилиндрларни тулдириш коэффициента камлиги 
суюк; ёншшшарга нисбатан двигател кувватининг камайишига олиб 
келади. Масалан, бензин урнига суюлтирилган газ кулланилганда 
двигател куввати 6...8 фоизга, сикилган газ ишлатилганда 18—20 
фоизга камаяди.

Download 3.47 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   26   27   28   29   30   31   32   33   ...   70




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling