Ergasheva Madinaning fizikaviy-kimyo fanidan tayyorlagan taqdimot ishi Zamonaviy fizikaviy va fizik-kimyoviy tadqiqot usullari

Ergasheva Madinaning fizikaviy-kimyo fanidan tayyorlagan taqdimot ishi

Zamonaviy fizikaviy va fizik-kimyoviy tadqiqot usullari

Zamonaviy fizikaviy va fizik-kimyoviy tadqiqot usullari

• Kimyodagi asosiy masalalardan biri moddaning nima ekanligini va uning tuzilishini aniqlashdan iborat. Bu ish ilgarilari kim yoviy usullar bilan hal qilingan bo’lsa, hozirgi vaqtda asosan fizikaviy usullar orqali yechiladi. Odatda, kimyogar, moddani o ’rganishni imi qaysi elementlardan tashkil topganini aniqlashdan boshlaydi va brutto formulasini topadi. Shundan keyingina uning molekulasini tuzilishini aniqlashga harakat qiladi. Agar, kimyoviy jarayon o’rganilayotgan bo’lsa u holda, shu jarayonni m a’lum bir bosqichida reaktsiya natijasida hosil bo’lgan aralashmani tarkibiy qismlarini nimaligini hamda ularni miqdoriy xarakteristikalarini aniqlash masalasi ham kelib chiqadi. Uslubiy nuqtai nazardan modda va molekulaning fizikaviy xossalarini o ’rganish, fanning, o ’rganilayotgan modda bilan unga ta’sir qilayotgan fizikaviy maydon (elektr, magnit, elektrom agnit...), kelib tushayotgan turli chastotali «nur»lar (rentgen, uitrabinafsha, ko'rinuvchi, infraqizil, radioto’lqinlar..) yoki zarrachalar dastasi (elektron, neytron) bilan o ’zaro ta ’sirini o ’rganuvchi nazariyaga asoslangan maxsus bo’limini tashkil etadi. Bunday ta’sir natijasida modda va uning molekulasini u yoki bu xossalari namoyon bo’ladi.

Hozirgi vaqtda kim yoda fizikaviy tadqiqot usullari ichida spektroskopik usullar keng ishlatiladi. Bu usullar yordamida modda tomonidan chiqarilgan yoki yutilgan elektrom agnit nurlar inteusivligini ularning chastotasiga yoki to ’lqin uzunligiga bog’liqligi o ’rganiladi. Spektroskopik usullar atom va molekulalaming elektron, tebranish, aylanish va magnit energetik sathlari orasidagi farqni topish, spektr polosasining intensivligi orqali energetik sathlar orasidagi o’tish ehtim oliyatini katta yoki kichikligini baholash imkoniyatini beradi. Bularni o ’rganish esa o’z navbatida molekulaning simmetriyasini, geometriyasini, qaysi atom lardan tashkil topganligini, elektrik Xossalarini va boshqa kattaliklarini topish imkoniyatini beradi. Energetik sathlar orasidagi AEfj farqning katta kichikligiga qarab spektral usullar quyidagilarga bo’linadi