NAVOIY DAVLAT KONCHILIK VA TEXNALOGIYALAR UNIVERSITETI QISHLOQ XO`JALIGI FAKULTETI - NAVOIY DAVLAT KONCHILIK VA TEXNALOGIYALAR UNIVERSITETI QISHLOQ XO`JALIGI FAKULTETI
- 33B-23 QURILISH MUHANDISLIGI
- BINO VA ISHOOTLAR QURILISHI YO`NALISHINING TALABASI
- SODIQOVA ZARINANING QURILISH KIMYOSI FANIDAN TAYYORLAGAN
- MUSTAQIL ISHI
Reja : Eritmalar — nisbiy miqdorlari keng oraliqda oʻzgarishi mumkin boʻlgan 2 va undan ortiq komponent (tarkibiy qism)lardan tashkil topgan qattiq yoki suyuq gomogen sistemalar. Eritmalarning asosiy belgisi – tarkibining o`zgarib turishi O`ziga xos xususiyati –oddiy fizikaviy va kimyoviy usullar bilan tarkibiy qismlarga ajratish mumkin - Eritmalar — nisbiy miqdorlari keng oraliqda oʻzgarishi mumkin boʻlgan 2 va undan ortiq komponent (tarkibiy qism)lardan tashkil topgan qattiq yoki suyuq gomogen sistemalar. Eritmalarning asosiy belgisi – tarkibining o`zgarib turishi O`ziga xos xususiyati –oddiy fizikaviy va kimyoviy usullar bilan tarkibiy qismlarga ajratish mumkin
ERITMALAR: - •Gomogen aralashmalar
- •O`zgaruvchan tarkibli moddalar
ERISH - Fizikaviy nazariya (Vant-Goff, Ostvald, Arrenius). Erish – bu diffuziya jarayoni, eritmalar – bir jinli aralashmalardir Kimyoviy nazariya (Mendeleyev, Kablukov, Kistyakovskiy). Erish – bu kimyoviy jarayon bo`lib, eruvchi moddaning suv bilan reaksiyaga kirishishi - gidratasiya, eritmalar esa birikmalar -gidratlardir. Zamonaviy nazariya Erish – fizik-kimyoviy jarayon, eritmalar esa, bir jinsli tizim hisoblaniadi, eritmalar - erituvchi va ulardah hosil bo`lgan moddalar – gidratlardir
Erishda kimyoviy ta`sirning belgilari Eritmalarning ko`rinishlari - Gazlarning suvda eruvchanligini ta`riflovchi qonunlar
- GENRI QONUNI
- Gazlarning suvdagi eruvchanligi ularning bosimiga to`g`ri proporsionaldir
- = K P
- - absorbtsiya koeffitsienti
- P – gazning bosimi
- K – gazning tabiatiga bog’liq doimiy
- Genri-Dalton qonuni
- Gazlar aralashmasidagi berilgan gazning suvdagi eruvchanligi uning parsial bosimiga to`g`ri proporsionaldir.
- i = Ki Pi
- I - absorbtsiya koeffitsienti
- Pi– gazning parsial bosimi
- Ki – gazning tabiatiga bog’liq doimiy
-
Eruvchanlikni begona moddalar mavjudligiga bog’liqligi. Sechenov qonuni - Sechenov qonuni: Erigan moddalarning mavjudligi gazlarning suvdagi eruvchanligini kamaytiradi: N
- --------- = n
- N0
- Har xil konsentratsiyali eritmalar chegarasida erituvchi molekulalarining yarim otkazgich membrana orqali bir tomonlama diffuziyasi osmos deyiladi.
- Osmos vaqtida erigan modda zarrachalarining idish devorlariga ko`rsatayotgan bosimi osmotik bosim deyiladi, ya`ni bu osmosga qarshilik qilishda vujudga keladigan bosimdir.
- Osmotik bosimning qiymati Vant-Goff qonuni yordamida hisoblanadi.
- Osmotik bosim osmometr yordamida o`lchanadi.
Osmos hodisasi yuz berayotgan sistema - Erituvchi molekulalarining yarim o’tkazgich membrana orqali bir tomonlana diffuziyasi osmos deyiladi
Osmotik bosimni o’lchash uchun moslama Osmotik bosim. Vant-Goff qonuni - Diffuziya tufayli erituvchi molekulalarining idish devorlariga ko’rsatayotgan bosimi osmotik bosim deuiladi.
- Vant-Goff qonuni: osmotik bosim erigan modda konsentratsiyasiga to’g’ri proporsional
- = CRT - noelektrolitlar eritmalari uchun
- = CRT - elektrolitlar eritmalari uchun
- bu erda: - osmotik bosim, C - eritma konsentratsiyasi, R -universal gaz doimiysi
- T - absolut harorat, - izotonik koeffitsient
Turli hil osmotik bosimli eritmalar Raul qonunlari - P0-P n P0-P n
- -------- = -------- yoki --------- = ------
- P0 n + N P0 N
- Bu erda: P0 - sof erituvchi ustidagi to’yingan bug’ bosimi
-
- P - eritma ustidagi bug’ bosimi
-
- n, N - erigan modda va erituvchining modda
- miqdori
Ebulioskopiya qonuni - Eritmaning qaynash haroratini ortishi erigan moddaning molal konsentratsiyasiga to’g’ri proporsional:
- tqayn. = E . m
- Bu yerda: tqayn. - qaynash haroratining
- ortishi;
- E - ebulioskopik doimiy
- m - eritmaning molal
- konsentratsiyasi
Krioskopiya qonuni - Eritmaning muzlash haroratini pasayishi erigan moddaning molal konsentratsiyasiga to’g’ri proporsional:
- tmuzlash. = K . m
- Bu yerda: tmuzlash. - muzlash haroratining
- pasayishi;
- K - krioskopik doimiy
- m - eritmaning molal
- konsentratsiyasi
XULOSA: - Bu mavzudan shuni tshundimki, eritmalarni hayotimizning har bir jabhasida kuzatishimiz mumkin.Eritmalar turli xil ya`ni suyuq ,qattiq,kalloid va boshqa holatlarda bo`lishi mumkin.Eritmalar nazaryasi juda ham keng va juda ko`plab sohalarda tadbiq qilinuvchi mavzu hisoblanadi.
Foydalanilgan manbaalar: - L.Glinka Umumiy kimyo 1990y
- Muftaqov.A.G Umumiy kimyo 2004y
- Saidnosirova Anorganik kimyo
- Myshared.ru
- Giu.uz
- http://kompy.info/eritmalar.html?page=6
Do'stlaringiz bilan baham: |