Eritmalar konsentratsiyasi va uni ifodalash usullari eritmalar konsentratsiyasi

Aim.uz

ERITMALAR KONSENTRATSIYASI VA UNI IFODALASH USULLARI

Eritmalar konsentratsiyasi
Eritma va erituvchining ma’lum massa yoki ma’lum hajmda erigan modda miqdori eritmalarning konsentratsiyasi dеyiladi.
1. Massaviy foiz konsentratsiya- 100 g eritmada erigan moddaning gramm miqdoriga tеng kattalik foiz konsentratsiya dеyiladi.

Massaviy foiz konsentratsiya quyidagi formula bilan ifodalanadi.

(1)

Bunda C - massaviy foiz konsentratsiya;

m - eruvchi moddaning grammlarda ifodalangan massasi;

m₁- erituvchi moddaning grammlarda ifodalangan massasi.

2. Molеkulyar foiz konsentratsiya - 100 g|mol eritma tarkibidagi erigan moddaning va erituvchining miqdori foiz hisobida g|mol soni bilan ifodalanishiga molеkulyar foiz konsentratsiya dеyiladi.

Uni quyidagi formula bilan ifodalanadi:

(2)

Bunda - molеkulyar foiz konsentratsiya;

- eruvchi moddaning molyar soni,

- erituvchi moddaning molyar soni.

1-misol. 80 g suvda 20 g sulfat kislota erigan. Eritmaning molekulyar foiz konsentratsiyasini hisoblang.

Yechish: Masalaning shartiga muvofiq

a) mol

bunda 98,08 sulfat kislotaning molekulyar massasi;

b) ; 18,02 suvning molekulyar massasi;

v)mol % H₂SO₄

g) 100 - 4,4 = 95,6 mol % H₂O

2-misol. 80 g suvda 4 g tuz eritilgan. Eritmaning foiz konsentratsiyasini toping.

Yechish: Masalani yuqoridagi (1) formulaga asoslanib yechamiz:

%
3-misol. 400 g 12 % li shakar eritmasini tayyorlash uchun qancha shakar va qancha suv olish kerak?

Yechish: Formula (2) ga asosan:

A) ; bundan g shakar

B) 400 - 48 q 352 g suv.

4-misol. Tuzning 80 g 15 % eritmasiga 40 g suv qo’shildi. Hosil bo’lgan eritmaning foiz konsentratsiyasini hisoblang.
Yechish: Masala shartiga muvofiq 100 g eritmada 15 g tuz erigan. 80 g eritmadagi tuz miqdorini topamiz.

100 g eritmada 15 g tuz bo’lsa,

80 g eritmada x g bo’ladi.

Bundan

g

80 g eritmaga 40 g suv qo’shilgandan keyin eritmaning massasi 120 g bo’ladi. Lekin erigan tuzning miqdori 12 g ligicha qoladi. Shunga asosan:

120 g eritma 100 foiz bo’lsa,

12 g tuz x % bo’ladi.

Bundan

%.
Mustaqil yechish uchun masalalar
1. 300 g 12 % li osh tuzi eritmasini tayyorlash uchun qancha tuz va suv olish kerak?

2. 20g 20 %li eritmaga 80 g suv qo’shildi. Hosil bo’lgan eritmaning foiz konцentratцiyasini hisoblang.

3. 2 kg 12 % li CuSO₄ eritmasini tayyorlash uchun qancha mis ko’porosi olish kerak?

4. 500 ml suvda normal sharoitda o’lchangan 15 l HCl eritilgan. Hosil bo’lgan eritmaning foiz konsentratsiyasini toping.

5. 6 g eritma bug’latilganda 0,2 g tuz qolgan bo’lsa, eritma necha foizli bo’lgan?

6. Mis sulfatning 1% li eritmasi va uning kristallgidrati bor. 300 g 15% li CuSO₄ eritmasini tayyorlash uchun shu moddalardan qanchadan olish kerak?

7. Zichligi 1,115 gsm³ bo’lgan 10% li o’yuvchi natriyning 5 l eritmasidan 22 % li eritma tayyorlash uchun qancha suvni bug’latish kerak?

8. 1 l erituvchida 300 g modda eritilgach zichligi 1,2 gsm³ ga teng bo’lgan eritma olindi. Eritmaning foiz konsentratsiyasini toping.

9. 20 g 20 % li eritmaga 10 g 10 % li eritmaga qo’shilganda necha foizli eritma hosil bo’ladi?

10. 315 g suvda n.sh.da o’lchangan 112 l ammiak eritildi. Eritmaning foiz konsentratsiyasini toping.

Aim.uz