Fag’ona davlat universiteti, sirtqi bo’lim

Fag’ona davlat universiteti, sirtqi bo’lim,

,,Biologiya o’qitish metodikasi’’ yo’nalishi, 19.09 guruh talabasi

YAKUBOV TURG’UNBOY-ni fizika fanidan bajargan

MUSTAQIL ISHI


Butun olam tortishish qonuni, Nyutonning tortishish qonuni — moddiy zarralarning o‘zaro tortishishi to‘g‘risidagi qonun; tabiatning universal qonuni. Massalari t1 va t2 bo‘lgan va bir-biridan g masofada turgan moddiy zarralarning o‘zaro tortishish kuchi ushbu formuladan topiladi: G‘= Gmlm2/r2; bunda: G — gravitatsion doimiy. Moddiy zarralar deganda o‘lchamlari shu zarralar orasidagi masofadan ancha kichik jismlar, ya’ni moddiy nuqtalar tushuniladi. Real jismlarning o‘zaro tortishish kuchini aniqlash (o‘lchamlari, shakllari va zichliklarini hisobga olgan holda) uchun shu jismlar shartli ravishda parchalanadigan alohida mayda zarralar juftlari orasidagi o‘zaro ta’sir kuchlarining geometrik yig‘indisini topish lozim. Demak, ikki shar orasidagi o‘zaro tortishish kuchini yuqoridagi formuladan topish mumkin ekan (buning uchun g sifatida sharlar markazi orasidagi masofani qabul qilish lozim). Butun olam tortishish qonuni. To’la mexanik energiya, gravitsion doimiylik, massa.Tortishish maydoni. Og’irlik kuchi va vazn. Vaznsizlik. Tortishish maydoni va uning tavsifi, og’irlik kuchi, jismning vazni, vaznsizlik holati, jism vaznining ortishi va kamayishi, birinchi kosmik tezlik, ikkinchi kosmik tezlik, uchinchi kosmik tezlik.