Фалсафанинг метод, қонун ва категориялари

Зиддият – қарама-қарши томонлар, 
жараёнлар ўртасидаги
муносабатларнинг ифодасидир.
Зиддиятлар ички ва ташқи, асосий ва
асосий бўлмаган зиддиятлар мавжуд.

---

Сифат – нарсаларнинг ички ва
ташқи муайянлиги бўлиб, унинг
қатор хосса, белги, хусусиятлари
бирлигини ифодалайди.
Сифат нарсанинг умумийлигини, 
яхлитлигини, унинг нисбий 
барқарорлигини, бир-бирига 
ўхшаш ёки ўхшамаслигини 
ифодалайди.

---

Миқдор - предметнинг
хажми, ўлчови, оғирлиги, 
харакат тезлиги ва шу 
кабиларни ифодалайди.

---

Миқдор ва сифатнинг
бирлиги, ўзаро боғлиқлиги
меъёр деб аталади.

---

Миқдор билан сифат ўзгаришларининг ўзига хос 
хусусиятлари 
- миқдор ўзгаришлари доимо юз бериб туради. 
Сифат ўзгаришларига ўтиш фақат маълум бир
даврда бошланади;
- миқдор ўзгаришлари маълум вақтгача нарсаларга
муҳим таъсир кўрсатмайди. Сифат ўзгаришлари
ҳодисалари тубдан ўзгартирилиб;
- миқдор ўзгаришлари аста - секин амалга ошади ва
кўп ҳолларда сезилмасдан ўтади. Сифат
ўзгаришлари эса анча тез, айрим ҳолатда тўсатдан
содир бўлади;
- сифат ўзгаришлари миқдор ўзгаришларига
қараганда туб ўзгариш бўлиб ҳисобланади.

---

Сакраш - табиат ва жамиятда
содир бўладиган сифат
ўзгаришларини англатадиган
фалсафий тушунча бўлиб, 
тараққиётнинг узлуксиз
кўринишига қараганда анча тез 
ўтадиган жараёндир.

---

Сакраш қуйидаги жихатларга эга:
сакраш тараққиёт натижасида амалга ошадиган
объектив ва қонуний жараёндир;
сакраш тадрижийликнинг узилиб, миқдор
ўзгаришларидан туб сифат ўзгаришларига ўтишдир;
сакраш эскини тугатиш ва янги сифатга мос келадиган
холатларнинг вужудга келиши туфайли пайдо
бўладиган зиддиятларни хал қилишдир;
сакраш оламнинг ривожланиб, илгарилаб боришидир.

---

Инкор тушунчаси кундалик
онгда «йўқ» сўзи билан
қўшилиб кетади, инкор қилмоқ
«йўқ» демакдир, бирор
нарсани рад этмоқдир.

---