Fan: Dinamik makroiqtisodiyot Tayyorladi: Akmaljonov Quvonchbek

O’zbekiston Respublikasi Oliy Ta’lim Vazirligi Toshkent Davlat Iqtisodiyot Universiteti Iqtisodiyot fakulteti

Mavzu: Iqtisodiyot bo’yicha 2022-yilda Afred Nobel mukofoti laurentlari

Fan: Dinamik makroiqtisodiyot

Tayyorladi: Akmaljonov Quvonchbek

MUSTAQIL ISH

Mukofotlanganlar moliyaviy inqirozlarda banklarning markaziy rolini tushuntirdilar

1930-yillardagi Buyuk Depressiya ko'p yillar davomida dunyo iqtisodiyotini falaj qildi va katta ijtimoiy oqibatlarga olib keldi. Biroq, Iqtisodiyot fanlari bo'yicha bu yilgi laureatlar Ben Bernanke, Duglas Diamond va Filipp Dibvigning tadqiqotlari tufayli biz keyingi moliyaviy inqirozlarni yaxshiroq yengib chiqdik. Ular keng tarqalgan bank inqirozining oldini olish muhimligini ko'rsatdi. Hammamizning banklar bilan qandaydir aloqasi bor. Bizning doimiy daromadimiz bank hisob raqamiga joylashtiriladi va biz supermarketda xarid qilish yoki restoran hisobini to'lashda bankning mobil bank ilovalari yoki bank kartalari kabi to'lov vositalaridan foydalanamiz. Ko'pchiligimiz hayotimizda biron bir vaqtda, masalan, uy yoki kvartira sotib olish uchun katta bank kreditiga muhtoj bo'lamiz. Xuddi shu narsa korxonalar uchun ham amal qiladi - ular to'lovlarni amalga oshirish va qabul qilish va investitsiyalarini moliyalashtirish imkoniyatiga ega bo'lishlari kerak. Aksariyat hollarda bu xizmatlar bank orqali ham taqdim etiladi.

Biz, ehtimol, qisqa texnik muammolar bundan mustasno, bu xizmatlar o'zlari kerak bo'lgan darajada ishlashini tabiiy deb bilamiz. Biroq, ba'zida bank tizimining hammasi yoki bir qismi muvaffaqiyatsizlikka uchraydi va moliyaviy inqiroz yuzaga keladi. Muhim banklar qulab tushadi, qarz olish qimmatlashadi yoki imkonsiz bo'ladi, mulk va boshqa aktivlar uchun narxlar pasayadi. Agar bu rivojlanish to'xtatilmasa, butun iqtisodiyot tez o'sib borayotgan ishsizlik va bankrotliklarning pasayish spiraliga kirishi mumkin. Tarixdagi eng yirik iqtisodiy inqirozlar moliyaviy inqirozlar bo'lgan.