Fan: moliyaviy va boshkaruv xisobi

•  
• O’ZBEKISTON RESPUBLIKASI DAVLAT SOLIQ QO’MITASI XUZURIDAGI FISKAL INSTITUT
•  
• FAN: MOLIYAVIY VA BOSHKARUV XISOBI
• TAYYORLADI: AXAMADJONOV BEXRUZ ADAXAMJON O’G’LI

MEXNAT XAQI XARAJATLAR XISOBI

REJA:

• 1.Ishchi kuchi xarajatlarini hisobga olish
• 2. Korxonalarning boshqaruv tizimida mehnat haqi xarajatlari tahlili
• 3. Mehnatga haq to’lash shakllari
• 4. Ishchi kuchi qo’nimsizligi va mehnat unumdorligi

Ijtimoiy ishlab chiqarish xarajatlari – bu mahsulot ishlab chiqarish uchun ijtimoiy zaruriy mehnatning umumiy (jonli va moddiylashgan) sarflaridir. Ular mazkur maҳsulotni ishlab chiqarish jamiyat uchun qanchaga tushgannligini ko`rsatadi. Tovar ishlab chiqarish sharoitida ijtimoiy xarajatlar pul shaklida namoyon bo`ladi va tovar qiymatiga muvofiq tushadi, ya`ni:
w = c + v + m,
bu erda: w – ijtimoiy ishlab chiqarish xarajatlari yoki maҳsulot qiymati; s – doimiy kapital; v – o`zgaruvchi kapital (ishchi kuchi) xarajatlari; m – qo`shimchaqiymat.
Korxona (firma) mahsulotining ishlab chiqarish xarajatlari – bu korxonaning mahsulot ishlab chiqarish va uni sotishga qilingan barcha sarflari yig’indisidir:
k = s + v.
Uning tarkibiga xomashyo va materiallar, amortizatsiya, ish haqi va boshqa sarflar kiradi.
Ishlab chiqarish xarajatlari deganda tovar va xizmatlarni ishlab chiqarish va iste`molchilarga yetkazib berishga qilinadigan barcha sarflar tushuniladi. Ishlab chiqarish sarf-xarajatlari tarkibiga xom ashyo, asosiy va yordamchi materiallar, yonilg’i va energiya uchun qilingan xarajatlar, asosiy kapital amortizatsiyasi, ish haqi va ijtimoiy sug’urtaga ajratmalari, foiz to`lovlari va boshqa xarajatlar kiradi. Ishlab chiqarishga qilingan barcha sarf-xarajatlarning puldagi ifodasi mahsulot tannarxini tashkil qiladi.