Fan nomi: Falsafa 3-mavzu: борлиқ – фалсафанинг фундаментал категорияси сифатида

ИНСОН БОРЛИҒИнинг шартлари

ТАНА
ЖОН
АҚЛ
ТАФАККУР
МАЪНАВИЙ ИЗЛАНИШ
ФАЗИЛАТ

БОРЛИҚ ШАКЛЛАРИ

МОДДИЙ БОРЛИҚ
МАЪНАВИЙ БОРЛИҚ
Инсондан, унинг онгидан ташқарида объектив реаллик сифатида мавжуд бўлган нарсалар, ҳодисалар,жараёнлардан иборат
Фақат инсон, унинг онги билан боғлиқ субъектив реаллик сифатида мавжуд бўлган фикрлар, ғоялар,қарашлар

БОРЛИҚ ВА ЙЎҚЛИК ДИАЛЕКТИКАСИ

Йўқлик борлиқни инкор этади ва нарса, жисм, ҳодиса,
онг ўзлигини йўқотган ҳолатда «йўқлик» атамаси ишлатилади.
Борлиқ фалсафий категория сифатида дунёни унинг бутун ранг-баранглиги ва турли-туман
намоён бўлиш шакллари билан яхлит акс эттириш имконини беради.
Борлиқ ва йўқлик ўртасида диалектик ўзаро алоқа мавжуд.
Ўтган замондаги борлиқ йўқликдир.
Борлиқ доим ҳозирги замонда мавжуд бўлади.
Фақат ҳозирги замонда ўзини намоён қилади.
ОНТОЛОГИЯ-БОРЛИҚ ФАЛСАФАСИНИНГ МУАММОЛАРИ
Борлиқ ва йўқлик
Мавжудлик ва номавжудлик
Тирик табиат борлиғнинг иккинчи даражаси
Руҳсиз жисмлар борлиғи
Инсон онги борлиғи

• Барча предметлар
• Ҳайвонлар
• Ўсимликлар

• Муайян одамлар борлиғи
• Ижтимоий борлиқ
• Идеал борлиқ

Тирик табиат борлиғининг биринчи даражаси

• Микро элементар зарралар,
• Корпускулалар,
• Атомлар, электронлар,
• протонлар

МАТЕРИЯ ВА УНИНГ МАВЖУДЛИК ШАКЛЛАРИ

• «МАТЕРИЯ» «моддий унсур»га нисбатан ҳам, «атомлар»га нисбатан ҳам, «праматерияга» нисбатан ҳам кенгроқ, умумийроқ бўлиб, борлиқнинг объектив реал шаклини ифодаловчи, энг умумий тушунча.
• МАТЕРИЯ — бу абстракция, фикрнинг маҳсули.
• Оламда «умуман материя» учрамайди, балки материянинг конкрет кўринишлари учрайди.
• Ҳамма вақт материя конкрет объектлар кўринишида учрайди.
• Файласуфлар барча моддий объектларга хос хусусиятларни умумий тарзда ифодалаш учун қўллайдиган тушунча - бу «материя»дир.