Fan nomi: iqtisodiyotda informatsion kommunikatsion texnologiyalar tayyorladi: xalmurotova shohista tekshirdi: nasriddinov isomiddin

IQTISODIY RESURSLARNI CHEKLANGANLIGI. IQTISODIYOTNING BOSH MUAMMOSINI HAL QILISH YO`LLARI

FAN NOMI: IQTISODIYOTDA INFORMATSION KOMMUNIKATSION TEXNOLOGIYALAR

TAYYORLADI:XALMUROTOVA SHOHISTA

TEKSHIRDI:NASRIDDINOV ISOMIDDIN

REJA:

1
4
3
2
,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,
,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,
Iqtisodiyot va iqtisodiy
faoliyat
,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,
Iqtisodiy bilimlarning vujudga
kelishi va iqtisodiy fanlarning
shakllanishi
Ehtiyoj va uning turlari.
Iqtisodiy resurslar.
XULOSA
,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,

Iqtisodiyot va iqtisodiy faoliyat

Iqtisodiyot – bu iqtisodiy ne’matlar va vositalarni takror ishlab chiqarish jarayonida vujudga keladigan iqtisodiy munosabatlar hamda ularni tartibga soluvchi mexanizmlar va infratuzulmaviy muassasalarning ma’lum darajada tartibga solingan tizimidir.

Iqtisodiyot fani

Iqtisodiyot fani – iste’molchilar, ishlab- chiqaruvchilar va jamiyat ushbu cheklangan resurslarni qanday musodara qilishini o’rgatadigan ijtimoiy fan hisoblanadi. Tovarlar, xizmatlar va resurslarning takror ishlab chiqarish jarayonlaridagi harakati. Iqtisodiyotning asosiy muammosi – iqtisodiy resurslar cheklangan sharoitda jamiyatning cheksiz ehtiyojlarini qanday qilib to‘laroq qondirib borish mumkinligi to‘g‘risidagi masaladir

Iqtisodiy bilimlarning vujudga kelishi va iqtisodiy fanlarning shakllanishi

Ming yillar osha bizga yetib kelgan Qur’oni Karimni, Hadislarni, Qobusnomani, bobokalonlarimiz Abu Ali Ibn Sino, Abu Nosir Forobiy, Abu Rayxon Beruniy, Alisher Navoiy, Mirzo Ulug‘bek asarlarida insonning yashashi uchun tabiat ehsonlari yetarli emasligi, shuning uchun ularni yaratish maqsadida mehnat qilish lozimligi boz-boz uqtirilgan.

«Kapital» kategoriyasiga yondashuvlarning dastlabki manbalarini Abu Ali Ibn Sino (980-1037)ning asarlarida ko‘rish mumkin. U hayotning to‘qqizta omili: yer, havo, olov, insonning asab tizimi, «hayot sharbati», tana qismlari, qalb, kuch, aqliy faoliyatni ajratib ko‘rsatgan. Bu o‘rinda ham iqtisodiy ham jismoniyham ruhiy ham axloqiy tavsiflar ajoyib tarzda birlashtirilgan

Alisher Navoiyning iqtisodiy masalalarga oid g‘oyalari «Vaqfiya» (1482) va «Mahbub-ul-qulub» (1500) asarlarida bayon etilgan. U mahsulotni uch qismga bo‘lib, birinchi qismini ketgan xarajatga, ikkinchi qismini o‘zining va oilasining ehtiyoj lariga, uchinchi qismini esa aholining ijtimoiy qatlamlarini o’rgandi. Iqtisodiyot nazariyasi mustaqil fan sifatida ko‘pgina mamlakatlarda milliy
bozor shakllangan va jahon bozori
vujudga kelayotgan davrlarda
«siyosiy iqtisod» nomi bilan shakllana
boshladi.

Ehtiyoj va uning turlari. Iqtisodiy resurslar

Jamiyatning tuzilishi qanday bo`lishidan kat'i nazar uning a'zolari o`z ehtiyojlarini qondirishlari shart, chunki hayot kechirish ehtiyojlarning qondirilishini talab etadi.
Hayotiy ehtiyojlarning turlari ko`p. Ular iqtisodiy, sotsial, madaniy, siyosiy, ma'naviy va hatto sof fiziologik ehtiyojlardan iboratdir. Bularning orasida eng ustuvor ahamiyatga ega bo`lgani sotsial-iqtisodiy ehtiyojdir.

XULOSA

Resurslarni tejash milliy iqtisodiyotning ulaming o'sishiga bo'lgan ehtiyojini asosan iqtisodiyot orqali qondirishni ta'minlaydi. Bu chiqindi gazlar va suv chiqindilaridan qimmatli mahsulotlami qo'lga kiritish, chiqindilami utilizatsiya qilish orqali resurslarni kompleks ishlatish, qazib olish, tashish va saqlash vaqtida yo'qotishlami bartaraf etish, qayta ishlash vaqtida chiqindilami kamaytirish, ikkilamchi resurslar va boshqa mahsulotlami xo'jalik aylanmasiga kengroq jalb qilish orqali erishiladi.
Resursni tejashga rioya qilish texnologiya va texnologiya sifatining muhim xususiyati hisoblanadi. Agar ishlab chiqarish va ishlatish uchun kamroq mablag ' sarflashni talab qilsa, texnika resurslarni tejash hisoblanadi. Resurs tejovchi texnologiya kam yoki chiqindilarsiz texnologiya deb ataladi. Resursni tejash zarurati ko'plab turdagi resurslaming etishmasligi, tabiatdagi zaxiralaming kamayishi, ishlab chiqarish xarajatlarining sezilarli darajada oshishi va boshqa omillar bilan bog'liq.

OLINGAN ADABIYOTLAR

А.Qоdirоv. Iqtisоdiyot nаzаriyasi. T.1995 y.
S.Gulоmоv. M.SHаrifхujаеv. « Bоzоr iqtisоdiyoti nаzаriyasi vа аmаliyoti» Dаrslik. T. «O’qituvchi» nаshriyoti - 2000 y.
11. D.Tоjibоеvа. Iqtisоdiyot nаzаriyasi.2002 y.
А.Rаzzоkоv, SH.Tоshmаtоv, N.Urmоnоv. «Iqtisоdiy tа’limоtlаr tаriхi». Dаrslik. Tоshkеnt. «Mоliya» nаshriyoti- 2002 y.
А.Ulmаsоv, M. SHаrifхujаеv «Iqtisоdiyot nаzаriyasi». Dаrslik T. «Mеhnаt» nаshriyoti 1995 y.
SH.SHоdmоnоv, T.Jurаеv. Iqtisоdiyot nаzаriyasi. T. O’quv qullаnmа «mеhnаt»nаshriyoti. 2000 y.
SH.SHоdmоnоv. Iqtisоdiyot nаzаriyasi.T.2002 y.
CHеpurinа M.N, Kisеlеvоy Е.А. Kurs Эkоnоmichеskоy tеоrii (Uchеbnik). Kirоv.1999 g.
А.I.Dоbrыninа, L.S.Tаrаsеvnа. Эkоnоmichеskаya tеоriya.Mоskvа 2000g.
Z.Zоyirоv, N.Murоdоvа, SH.Хаsаnоv. Iqtisоdiyot nаzаriyasi. O’quv-uslubliy qo’llаnmа. O’zbеkistоn Rеspublikаsi FА «FАN» nаshriyoti- 2004 y.
K.YU.Umаrоv vа bоshqаlаr. Iqtisоdiyot nаzаriyasi. O’quv qo’llаnmа T. «Univеrsitеt» nаshriyoti. – 2002 y.
SH.SHоdmоnоv. Iqtisоdiyot nаzаriyasi. T.2005 y.