Фан: Операцион тизимлар Ўқитувчи: доц. Ҳамроев А. Ш

Маъруза 1. Операцион тизимлар фанига кириш. Умумий маълумотлар

• Операцион тизимлар (ОТ)га кириш
• ОТ тарифи, мақсади, таркиби ва функциялари
• ОТ таснифи
• Операцион муҳитлар ва қобиқлар

1. Операцион тизимларга кириш

Тизимли дастурий таъминот (System Software) қуйидаги вазифаларни бажаришга мўлжалланган дастурлар жамланмасидир:

• бошқа дастурлар билан мулоқатга киритиш ва амаллар бажариш учун операцион муҳитни яратиш;
• компьютер ва компьютер тармоқлари қурилмалари билан ишончли ва самарали ишлаш;
• компьютер ва тармоқ аппаратлари созлигини текшириш ва тузатиш;
• Қўшимча технологик амалларни (дастурлар ва маълумотлар устида нусха олиш, архивлаш, тиклаш ва шу кабиларни) бажариш.

Тизимли дастурий таъминот
Асосий дастурий таъминот
Операцион тизимлар
Назорат ва диагностика воситалари
Хизматчи дастурий таъминот
Антивирус дастурлари
Маълумотларни архивлаш дастурлари
Дисларга хизмат кўрсатувчи дастурлар
Тармоқ хизмати дастурлари
Файл менежерлари

2. Операцион тизимлари тарифи, мақсади, таркиби ва функциялари

ОТнинг мақсади:

• ЭҲМнинг ишлаш қобилиятини ошириш;
• фойдаланувчи сўровларига тизимнинг реакциясига сарфланадиган вақтини камайтириш;
• Дастурий воситаларни ишлаб чиқишни соддалаштириш

ОТнинг асосий функциялари

қуйидагиларни бажаришга мўлжалланган бўлиши керак:

• маълумотларни бошқариш;
• масалаларни (вазифаларни, жараёнларни) бошқариш;
• оператор (инсон) билан мулоқатга киришиш.

маълумотларни бошқариш
оператор билан мулоқат қилиш
масалаларни бошқариш
Хотира, қурлмаларни бошқариш
Маълумотларни киритиш- чиқариш интерфейси
Буйруқли интерфейс

ОТ – бу ЭҲМ ресурсларини бошқариш, фойдаланувчи билан ЭҲМ ўртасида мулоқат ташкил этиш ҳамда фойдаланувчининг дастурларини ишга тушириш учун мўлжалланган дастурлар жамланмасидир.