Fan: Stansiya va potstansiyalarning elektr qismi Mavzu: Yuqori kuchlanishli o’chirgichlar

Moyli uzgichlar konstruksiyasining elementlari bo‘lib, yoy so‘ndirish qurilmalaridan tashqari, baklar, gaz chiquvchi va saqlovchi klapanlar, moyning sathi va uzgichning holatini ko‘rsatkichlari, kirishlar, izolyatorlar va yuritmalari hisoblanadi.

• Moyli uzgichlar konstruksiyasining elementlari bo‘lib, yoy so‘ndirish qurilmalaridan tashqari, baklar, gaz chiquvchi va saqlovchi klapanlar, moyning sathi va uzgichning holatini ko‘rsatkichlari, kirishlar, izolyatorlar va yuritmalari hisoblanadi.
• Baklar listli po‘latdan payvandlab yasaladi. Uning tubiga moyni to‘kish va na’munasini olish uchun moy chiqargich payvandlanadi. Baklarning qopqoqlariga kirishlar va uzgichning qo‘zg‘aluvchan kontaktlarini ko‘chiruvchi mexanizmlar joylashtiriladi. Bak devorlarining ichki tomoniga gaz sharchalarini zaminlangan devorga yaqinlashishiga to‘sqinlik qiluvchi izolyasion material qoplanadi. Gaz chiqargichlar chiquvchi gazlarni sovitish, moy zarrachalarini ajratish va gazlarni xavfsiz zonaga chiqarib yuborish uchun xizmat qiladi. Saqlovchi klapan va membrana bakda gaz bosimining xavfli darajagacha ortib ketish holatlari uchun ko‘zda tutilgan. Uzgichning holatini ko‘rsatkich uning qo‘zg‘aluvchan qismlariga mahkamlanib, uzgichning ulangan yoki uzilgan holatini nazorat qiladi.

Moyli uzgichlarning afzaliklari; konstruksiyasi sodda, yuqori

• Moyli uzgichlarning afzaliklari; konstruksiyasi sodda, yuqori

uzish qobiliyati ega tashqariga urnatishga yaroqli.

• Moyli uzgichlaming kamchiliklari: yong‘in va portlashga xavfli,

moy darajasini doimiy nazorat qilib turish kerakligi, katta moy

zaxirasining zarurligi, metall sarfíning kattaligi, katta og‘irlikka egaligi

hamda tashish, montaj qilish, ta’mirlash va sozlashning noqulayligi.

• Kuchlanishi 6 kV dan 220 kV gacha bo’lgan energetika tizimlarida, asosan, moyli uzgichlardan foydalaniladi.

Vakuumli uzgichlarning afzalliklari quyidagilardir: nominal toklar va qisqa tutashuv toklarini komutatsiya qilishda kontaktlaming yuqori ishqalanib yemirilishiga chidamliligi; elektr yoyidan keyingi elektr chidamliligining katta tezlikda tiklanishi; katta agressiv muhitda ishlaganda ham portlab ketish va o’t olib ketishga xavfsizligi; atrof- muhit harorati katta oraliqda o‘zgarishiga chidamliUgi (-70°C dan +200°C gacha); elektr apparatlarda vakuumli uzgichni xohlagan holatda, ya’ni tik-vertikal, yotiq-gorizontal, og‘ma burchakli, o‘matish mumkinlik imkoni;

• Vakuumli uzgichlarning afzalliklari quyidagilardir: nominal toklar va qisqa tutashuv toklarini komutatsiya qilishda kontaktlaming yuqori ishqalanib yemirilishiga chidamliligi; elektr yoyidan keyingi elektr chidamliligining katta tezlikda tiklanishi; katta agressiv muhitda ishlaganda ham portlab ketish va o’t olib ketishga xavfsizligi; atrof- muhit harorati katta oraliqda o‘zgarishiga chidamliUgi (-70°C dan +200°C gacha); elektr apparatlarda vakuumli uzgichni xohlagan holatda, ya’ni tik-vertikal, yotiq-gorizontal, og‘ma burchakli, o‘matish mumkinlik imkoni;

Elegazli uzgichlar

• Elegaz SFe sera geksoftorid inert gazlardan bo'lib, uning zichligi
• havodan 5 marta katta; elektr mustahkamligi Epr=72 kV/sm, ya’ni
• havonikidan 2-3 marta katta; qaynash harorati Tyip =-62°C ;
• dielektriksingdiruvchanligi e = l , 00191.
• Elegazh uzgichlarda siqilgan gaz puflab yoy o'chirish usuli
• qo'llaniladi va yopiq gaz tizimini tashkil qiladi, ya’ni gaz atmosferaga
• chiqarilmaydi.