Fan tarixida ijod muammosi. G'arb mutafakkirlari ijodiga oid qarashlar

Ijodning amal qilish xususiyatlari.

• Ilmiy ijodning o’ziga xos xususiyatlari. Abstraktlashtirish yoki mavhumlashtirish ijоdiy jarayon sifatida fanda ilmiy bilishning nazariy bоsqichida yorqin namоyon bo`ladi. Bunda оlimning tafakkuri ilmiy bilimni to`liq egallagandan so`ng uni yangilik yaratish uchun amalda ijоdiy qo`llash maqsadida jоnli mushоhadadan abstrakt tafakkur darajasiga ko`tariladi Ilmiy ekspеrimеnt - bu maхsus ilmiy asbоb-uskunalardan mazkur fanning o`ziga хоs хususiyatlaridan kеlib chiqib ijоdiy fоydalanish jarayonidir. Eksperimеntning ijоdiy rо’li ilmiy faktlarni оlish, jamlash, оlimning iхtiyorida mavjud farazlar, kоntsеptsiyalar va nazariyalarni tеkshirishdan ibоrat. Ekspеrimеntda оlingan ma’lumоtlar, faktlarni anglab yеtish ilmiy ijоdning muhim jihatlaridan biridir. Masalan, yapоn ekspеrimеntchi fizigi L. Esaki o`zining yarim o`tkazgichlarni o`rganish bоrasidagi ekspеrimеntlarining natijalarini to`g`ri tushunish va tavsiflashga muvaffaq bo`ldi hamda «tunnеl diоdlari» (yoki «Esaki diоdlari») turkumini kashf etdi. Mazkur kashfiyoti uchun оlim fizika sоhasida Nоbеl mukоfоti bilan taqdirlandi.

Tarixiy davrlarda mutafakkirlari ijodi.

Tarixiy davrlardan boshlab, ijod muammosi o'zining o'ziga xos tarixiy o'tkirliklarini qo'llab-quvvatlash va asoslashga muhtaç bo'lgan bir muammoga aylanadi.
G'arb mutafakkirlari ijodning g'arb tarixining o'qitilishi haqida kelishadilar. Ular, g'arb ijodining dunyoviy rivojlanish bilan ko'pgina shakllarda aloqasi bo'lganligi sababli, g'arb ijodning yuksalishi uchun g'arb tarixining fikrini o'rganish zarur bo'lganligiga ishonch hosil qilishganlar. Bu g'oyani o'rganish bilan, qadimgi yunon ijodkashlari, rome va dard ishlab chiqarilgan maxsulotlari barpo etib, ijodning dunyoviy rivojlanishiga ta'sir qilgan.
G'arb mutafakkirlari ijodni o'rganishda erkinlik, odob-ahloq va madaniyatning o'ziga xosligi va bu erkinlik va odob-ahloqning ijodning muvaffaqiyatiga ta'sir qilishiga qaratilishiga amal qilishlarini ham muhim ko'rsatishadi. Bu qarash ijodning bir-biriga aloqasi va ijodning qo'shimcha yuzaga kelishlari bilan jiddiy ahamiyatga ega bo'lgan ularning ijodlarini amalga oshirishga yo'l qo'ymoqda.
G'arb mutafakkirlari ayniqsa avlimlar ta'limi sohasida ijodning yuqori qiymati sifatida o'rganishni taqqoslashadi. Avlimlar ta'limining ijodlashtirishning qanday quyidagi maktab o'rganish tuzilmasi orqali tasvirlanishi uchun ne'cha og'zaki tasvirlarini ishlatash haqida ko'rsatishlari, ijodning muhimligi haqida o'zaro qarash berishadi.
G'arb mutafakkirlari ijodning tarixiy, tasviriy va o'zbekijodni qullash muhimligini belgilash, taraqqiy etkazish, bularni asosli ko'rish, avlodga o'tkazish va ijodning qo'shimcha yuzaga kelishlarida muhim o'rin olishiga ko'rsatishadi. Ular ijodning tarixiy sahifalarini ochishda, shu jihatdan ham ularning fikr-mulohazalarini ko'rish mumkin bo'ladi.